Anorexia in de media
De afgelopen twee jaar is er in de media flink wat aandacht geweest voor de eetstoornis anorexia. Natuurlijk is dit goed, aangezien het van belang is dat er aandacht wordt besteed aan een ziekte waar binnen de maatschappij nog weinig over bekend is. Ook is het wellicht drempelverlagend voor jongeren die zich herkennen in de verhalen en tot dusver nog geen hulp durfden te zoeken voor hun eet-problemen. Maar heeft anorexia in de media ook een keerzijde? Of is het enkel "hoe meer aandacht, hoe beter?" En wat is de werking en het effect van meiden met een eetstoornis volgen op televisie?
Allemaal vragen die bij ons opkomen n.a.v. de documentaire Vel over probleem, de serie XXS en series als "Je zal het maar hebben" "Jong" en "Family matters".
We stelden onze vragen aan een deskundige op het gebied van eetstoornissen: Eric van Furth, klinisch psycholoog/ psychotherapeut, directeur behandelzaken van Centrum eetstoornissen Ursula en ruim 25 jaar werkzaam binnen het eetstoornissenwereldje. Hier volgt zijn reactie:
"Anorexia nervosa is een populaire psychiatrische stoornis, althans bij de Nederlandse media. Na Vel over Probleem 1 en 2 zendt de KRO deze zomer het programma XXS uit. Daarnaast zijn de voor-bereidingen voor de opvolger, XXL, ook al in volle gang. De KRO heeft eetstoornissen ‘geadopteerd', zo zeggen zij zelf. Naast ideële doelen, betekent dit zonder meer dat de KRO denkt met eetstoornissen goede kijkcijfers te kunnen behalen. Nu wilde documentairemaakster Jessica Villerius met haar Vel over Probleem saga laten zien dat anorexia nervosa een hele ernstige stoornis is maar ook dat de hulpverlening in Nederland onvoldoende is. Het programma XXS, gepresenteerd door de altijd vrolijke, meisjesachtige bolleboos Yvonne Jaspers (Boer zoekt Vrouw) wil de kijker meer inzicht geven in het leven en de strijd van mensen met anorexia nervosa.
De prachtig gefotografeerde documentaire Vel over Probleem raakte je emotioneel en hebben voor het grote publiek inzichtelijk gemaakt hoe moeilijk de strijd om herstel is. De ernst van de stoornis en de verwevenheid met andere problematiek werd mooi verbeeld. De boodschap dat de hulpverlening in Nederland ontoereikend is, is eenzijdig en onjuist. Nederland heeft in vergelijking met het buitenland een landelijk dekkend netwerk van gespecialiseerde zorg. Natuurlijk valt er veel te verbeteren maar de kwantiteit en de kwaliteit van de zorg is door de bank genomen hoog.
Het lijkt er op dat het voor velen moeilijk onder ogen te zien is dat psychiatrische problemen in het algemeen en eetstoornissen in het bijzonder moeilijk behandelbaar zijn en de prognose niet altijd even gunstig. Helaas weten wij nog weinig over de oorzaken van eetstoornissen en ook het onderzoek naar de behandeling laat veel te wensen over. Eetstoornissen hebben bij de beleidsmakers geen hoge prioriteit en er gaat relatief weinig geld naar onderzoekssubsidies voor deze stoornissen. Vel over probleem heeft er in ieder geval voor gezorgd dat anorexia nervosa even in de schijnwerpers stond.
Bij het KRO programma XXS lijkt de entertainment (emotainment) het gewonnen te hebben van de informatievoorziening (infotainment). Blijkbaar zijn kijkcijfers ook in de zomer belangrijk, of wordt het programma deze winter herhaald? De korte scenes, snelle montage, geluidseffecten en muziek geven de indruk dat je naar een soap kijkt. De dagboekcam, het (gestimuleerde?) exhibitionisme van de deelnemers en de verbeelde machteloosheid van de omgeving dragen bij aan de entertainment value. Anorexia nervosa smoelt lekker op TV. Ik ben benieuwd naar de opvolger, XXL, worden dat allemaal hele dikke mensen?
Uit ervaring weet ik hoe groot de impact van het deelnemen aan TV opnamen is. Als ik een deelnemer aan XXS hoor zeggen dat hij de afgelopen 24 uur alleen een crackertje gegeten heeft en zijn moeder daar dan vriendelijk glimlachend op de achtergrond zie zitten, dan vraag ik mij af wie hier in de maling wordt genomen. Als er geen TV ploeg met opgewekte Yvonne in de kamer zat, had moeder dan ook niet gereageerd? Gaat iemand hier nog iets doen? Schaapachtig voegt de voice over er dan aan toe dat betrokkene wacht op een plek in een eetstoorniskliniek. Snelle hulp voor deze jongen lijkt mij inderdaad gewenst.
Ook bij Vel over probleem werd steeds gesproken over ‘klinieken'. Een ouderwetse en foutieve benaming van de zorg van gespecialiseerde centra. Vijfennegentig procent van de mensen met een eetstoornis die worden behandeld krijgen ambulante behandeling. De meerderheid van deze groep neemt deel aan poliklinische behandeling, een minderheid aan deeltijdbehandeling. In de praktijk bestaat poliklinische behandeling meestal uit wekelijkse bijeenkomsten van 1½ uur. Door het gebruik van het woord kliniek wordt de suggestie gewekt dat alleen klinische (7 x 24 uur) behandeling gewenst is en dat mensen met een eetstoornis (tijdelijk) opgeborgen dienen te worden.
Is het verstandig deel te nemen aan een TV programma zoals XXS? Via de TV kan het grote publiek meer leren over eetstoornissen en dat is een goede zaak. Maak voor je beslist wel een hele goede afweging. Als je besluit mee te doen is dat vooral uit altruïsme, je doet het voor anderen, voor het goede doel.
Besef dat je veel privacy opgeeft en dat meedoen ook een versterkend effect op je eetstoornis kan hebben. Voor kinderen jonger dan 16 jaar is er een bijkomend probleem: Het overzien van de gevolgen van deelname is moeilijker. Daarnaast zijn je ouders uiteindelijk verantwoordelijk voor het besluit wel of niet deel te nemen.
Televisiemaken is een vak apart. Entertainment en kijkcijfers zijn belangrijk en de publieke omroep KRO wil ook graag haar maatschappelijke betrokkenheid tonen. Dat zij dit op een krampachtig geïsoleerde manier tot stand brengen (input van behandelaars en (ervarings)deskundigen is niet gewenst) en daarbij goochelen met (sterfte)cijfers is misschien minder belangrijk dan het uiteindelijke resultaat. Ik hoop dat de impact uiteindelijk is dat jongens en meisjes met een beginnende eetstoornis deze sneller bij zichzelf zullen herkennen en ook erkennen dat zij hulp nodig hebben"
Bron foto's: Luci Correia
Gerelateerde blogposts
Reacties
En wat dan nog? Is alle tv dan niet gericht op (leed)vermaak?
Media dit, media zus, media zo... Maar uiteindelijk zijn het de mensen zelf die ervoor kiezen om hun bijdrage te leveren aan een programma. Die het voor uitzending zien...
Ik ben het niet eens dat de ouders een verbeelde machteloosheid laten zien. Hoe durft u dat te zeggen!
Weet u wat er in hen omgaat. Als u op de hoogte was, dan zou u ook geweten hebben dat deze mensen een jaar gevolgd zijn en dat de afgelopen uitzendingen dus "oud" zijn. Zo is Mike opgenomen in de Bascule alwaar hij een behandeling volgt.
Sorry, maar dit interview maakt me erg pissig. U heeft niet alle kennis in pacht. En misschien is het een idee om eens iemand anders dan van de Ursula te interviewen...?!
Inderdaad een goed verhaal.
Ik begrijp wel dat het voor mensen misschien vreemd overkomt, of dat mensen het onterecht vinden dat een psychiatrische ziekte zo 'glamoureus' wordt gebracht, maar het doel van het programma is en blijft 'infotainment', zoals het hier wordt genoemd. Bij het kijken van het programma blijkt ook wel dat een eetstoornis alles behalve glamoureus te noemen is, toch?
Ik vraag me ook af wat er wordt bedoeld met 'het gestimuleerd exhibitionisme van de deelnemers'? Bedoelt u daarmee de openheid die mensen voor de camera laten zien, omdat ze een zo goed en eerlijk mogelijk beeld proberen te geven van hoe het is om een eetstoornis te hebben?
Ik kan natuurlijk alleen voor mezelf spreken, maar ik heb de deelname aan dit programma absoluut niet als belastend ervaren. Van tevoren zijn de programmamakers heel duidelijk geweest over de impact die het meedoen aan zo'n programma kan hebben, ik werd gestimuleerd om te overleggen met omgeving én behandelaren en mocht in alle gevallen zelf kiezen of ik iets wél of niet op tv wilde hebben.
Nogmaals, ik kan alleen voor mezelf spreken, maar als het gaat over redenen van deelname, ging het bij mij persoonlijk voor 100% om het overdragen van een boodschap. Ik zag dit als een kans om iets van de onwetendheid weg te nemen en ik vind dat XXS hier een goede poging toe doen.
Ik ben van mening dat het goed is om meer informatie over eetstoornisen te geven via een groot medium zoals tv. Echter denk ik dat de manier waarop dit in de documentaire "vel over probleem" wordt getond nogal verschilt van XXS.
XXS laat verschillende mensen zien in verschillende levensfasen en verschillende fasen van de anorexia. Dit zorgt naar mijn mening voor veel meer herkenning dan wanneer je de uitersten van eetstoornispatiënten laat zien. Begrijp mij niet verkeerd, ik onderschat zeker niet de ernst van hun eetstoornissen (uit eigen ervaring). Maar de docu kwam op mij als erg negatief over. Zo werd er in de 2de serie van te voren al aangekondingd dat het zo slecht ging met iedereen, toen dan eindelijk de uitzending plaatsvond kreeg het meisje waar niemand van verwacht had dat het goed zou gaan (wat dus wel het geval was) naar mijn idee maar een klein aandeel in het programma. Dat is jammer, want er had meer positiviteit in gemogen.
IK vind niet dat XXS het verdiend om zo aangevallen te worden. Het geeft ontzettend goed weer hoe het dagelijkse leven eraan toe gaat bij mensen met een eetstoornis.
Ook ben ik ervan overtuigd dat ze op een zorgvuldige manier zijn omgegaan met de deelnemers, net zoals bij vel over probleem!
Ik vind die aanval wel meevallen, het gaat voor een klein deel maar over XXS, het wordt veel breder beschreven. Ik denk dat er hele belangrijke punten inzitten, die zeker goed zijn om te weten en lezen. Ben blij met deze kritische noot, van iemand die écht verstand van zaken heeft, op eetstoornissen in de media!
Moet zeggen dat ik het prettig vind dat u wel leest/hoort/ziet wat uw mening teweegbrengt en dat u hier op terugkomt. Dus ik wacht af ;)
op aantal punten... En zoals zei het beschrijft zo komt het op mij als kijker ook over... want niet alleen het negatieve komt over... maar ook de vechtlust van vooral stella en uhm fleur heet ze geloof ik...
Ik denk dat het hem zit in hoe je erna kijkt en hoe je ermee omgaat... Als je ernaar kijkt met een instelling ik kijk effe leuk xxs of naar een soap... dan ga je er al met een verkeerde gedachtegang in...
Als je kijkt omdat het je echt als onderwerp of informatie thema, aanspreekt, je ervan wilt leren, hoe te herkennen bij anderen of bij jezelf misschien... Dan kijk je er denk ik al heel anders naar... Daarnaast zie ik dit soort docu s echt niet als vermaak! Eerder dat het je dingen leert over mensen en je meeleeft en hoopt dat die mensen ooit ook daar komen waar ze willen zijn.
Ongeacht of ze wel of niet vechten of positief over komen...
het blijven ook mensen die in mijn ogen net zo waardevol zijn als ieder ander mens...
En na ja beter een beetje aandacht meer in de wereld over de gevolgen van eetstoornis of gevolgen van psychische andere stoornissen of aandoeningen... in de hoop dat men het niet zo snel af doet als aanstellerij of er meer over te weten komt... Dan dat er straks nog meer jonge mensen of volwassenen zijn die er niet voor durven uit te komen ....
Dus misschien is het ook aan kijkers om meer na te denken hoe kijk ik erna?...
Want nogmaals zoals stella beschrijft zo komt het wel over op mij althans...
Hierboven wordt geschreven over herkennen bij jezelf en anderen. Sorry maar ik denk dat de gemiddelde tv kijker er zo niet in gaat. Het is een tv programma op prime time een tijd dat de meeste mensen voor de tv zitten en "vermaakt" willen worden.
Telkens een eenzijdig beeld en alleen maar anorexia komt naar voren. Zelfs de naam van het programma is een stereotype.. XXS , net alsof alle meiden met Anorexia heel mager/dun zijn etc ( Je weet wel hoe het zit denk ik ? )
Nao komt nauwelijks of nooit naar voren terwijl een zeer groot deel daar mee zit.
en
Ik zie hier NERGENS in dit artikel staan dat Proud2bme beter is?
Maar in de tweede Vel over Probleem documentaire werd zo'n beetje alle hulpverlening als slecht of beperkend bestempeld. In mijn ogen leek het BIJNA alsof ze echter door 1 hulp instantie werden gesponsord want dat was echt "het"
Want je kunt zeggen wat je wil: Het is nu eenmaal waar Anorexia op de media en TV laat mensen die niet beter weten NIETS anders zien dan wat ze er al denken van te weten.
Zo dat moest ik even van me af schrijven
xoxox
Jullie - sorry ik wil jullie niet afkraken of beledigen- klagen altijd over te weinig hulp, etc.
In ons land bestaat er niet eens zo iets als een deeltijdbehandeling, etc.
Verder vind ik het enorm jammer dat het steeds opnieuw gaat over anorexia nervosa in de media. Dit is misschien lichamelijk heel ernstig, maar boulimia nervosa en eetstoornissen niet anderszins omschreven ook.
Zet je er over. Wees blij met wat je hebt en kan krijgen. Woon eens in België, dan pas zal je zien dat de hulpverlening hier nog meer tekortschiet.
Tot zover mijn mening.
Ps, wat stom dat Eric van Furth zich negatief uitlaat over die programma's en dat enkel en alleen omdat HIJ een hulpverlener is op het gebied van eetstoornissen.
Bij @DMV heb ik blijkbaar een gevoelige snaar geraakt. Ook schrijft zij (?) “Is alle tv dan niet gericht op (leed)vermaak?” Ik hoop het niet…, maar vaak lijkt het erop dat TV makers alleen via vermaak de serieuze boodschap aan de man krijgen.
@Iris wordt “er een beetje moe” van en dan doelt zij op mijn verhaaltje. Iris, het is nergens mij bedoeling geweest deze of andere initiatieven “belachelijk” te maken en dat doe ik ook niet. Wel vind ik het belangrijk kritisch te kijken naar de rol van de media en hoe wij, professionals en mensen met een eetstoornis, hierin optreden en mee omgaan.
@Saar @Linda, @C @Bo jullie hebben mijn kritische noten begrepen!
Ik ben het met @Stella eens dat het anorexia nervosa niet ‘glamorous’ overkomt bij de kijken. Daarnaast vraagt zij zich af wat ik met ‘gestimuleerd exhibitionisme’ bedoel. Waar ik bang voor ben is dat de deelnemers, juist omdat zij weten dat het op TV komt, over hun grenzen gaan en dingen zeggen en laten zien die ze zonder camera erbij niet zouden zeggen of laten zien. Hoe subtiel en onbewust dit ook moge gebeuren in de hoofden van de deelnemers en de makers.
Ik ben het met @Lenneke eens dat er meer positiviteit in programma’s over eetstoornissen mag zitten. Ik denk hoop op herstel erg belangrijk is.
@Judith vindt het een “mission impossible” om eetstoornissen ‘correct’ in beeld te brengen, misschien heeft zij daarin wel gelijk. En in XXS wordt inderdaad meer dan ooit inzicht gegeven in de invloed van anorexia nervosa op het dagelijks leven.
@Nikki en @Annabel noemen vooral de eenzijdigheid van TV programma’s. Er worden inderdaad steeds mensen met anorexia nervosa in beeld gebracht. Nu weten wij allen dat je aan de meeste mensen met een eetstoornis niets kunt zien. Ik denk dat televisiemakers dat niet zo leuk vinden. Hele dunne of hele dikke mensen roepen veel meer op.
Heel terecht merkt @Sheira op dat wij een volk van klagers zijn. In België is de gespecialiseerde zorg voor mensen met een eetstoornis veel minder goed georganiseerd. Ik ben blij dat zij dit naar voren brengt. Natuurlijk kunnen wij nog heel veel verbeteren aan de zorg in Nederland (dit bewaar ik voor een volgende keer), maar in vergelijking met andere Europese landen is de gespecialiseerde zorg voor eetstoornissen in Nederland goed voorhanden en van een goede kwaliteit!
Groet,
eric
Nee we willen geen (leed)vermaak brengen, maar een het verhaal van een fantastisch meisje!
Zo'n verhaal kun je bij elke tv-programma houden hoor!
Anorexia nervosa is GEEN POPULAIRE PSYCHIATRISCHE STOORNIS.
HET GAAT OVER LEEGTE, EEN LEEGTE DIE GESLAGEN WORDT DOOR DAT HET KIND GEEN FUNDAMENT , EEN BASIS ZELFVERTROUWEN, DOOR ONVOORWAARDELIJKE LIEFDE HEEFT GEKREGEN , INTEGENDEEL (lees maar over het belang van de eerste drie levensjaren.)
Het is LEEGTE TONEN!!! OVERETEN :LEEGTE OPVULLEN
Herinner u corona , de CORONAKILO's
ALS MENS KUNNEN WIJ NIET TEGEN LEEGTE !!!Onbewust voelen wij dat LEEGTE ons uit ons evenwicht brengt , ons evenwicht tss DENKEN en VOELEN..LEVEN IS VOELEN en als wij ons slecht voelen dan gaan wij naDENKEN. Waarom om ons zo vlug mogelijk weer goed te voelen om aldus te kunnen verder doen.Als we geen oplossing vinden dan blijven wij uit evenwicht en wordt dat vicieus en gaan wij één of ander psychisch probleem gaan vertonen , hetwelke dat is dan afhankelijk van onze aard van het beestje , onze genetica in karakter laat ons zeggen. VB ge hebt drie kinderen en ze hebben alle drie een, verschillend karakter.Mensen die Anorexia krijgen hebben een hoog IQ EN EVENHOOG EQ , zijn polyvalent getalenteerd ,het zijn echte GEVERS!!! Heb mensen gekend met zelfde negatieve kindertijd die geen anorexia kregen , doch burn -out , chronische depressie e.a..
Mensen die anorexia nervosa krijgen , die hebben serieus wat meegemaakt , dat moet ge hun echt proberen te doen vertellen!!!!!!!!!!
Het is een onbewuste vlucht waarbij langzaam maar zeker eten en ook slapen achterwege blijven .
Dissociëren , u losmaken van de dingen die gebeurt zijn .Met gevolg geen voeling meer met eigen lichaam.Als men vb: met de dijbenen over elkaar zit en deze dijbenen zijn zeer mager dan heb je weinig of geen voeling met je eigen lichaam. Daarom moet het gewicht zo laag mogelijk gehouden worden omdat zo niet alle traumatische gebeurtenissen in één golf naar boven komen, pijn , verdriet , kwaadheid...die je als mens niet meer kan opvangen met gevaar voor suicide. DAT IS DE REDEN!!! das heeeel kort uitgelegd waar het over gaat , heb 1001 verhaal van mensen met Anorexia nervosa en daaruit en mijn eigen verhaal heb ik de verbanden gelegd . Ik zou willen smeken stopt met die mensen te commanderen , op hen te projecteren , de suicide ligt elke seconde op de loer.. LET WEL OP COPIEERGEDRAG, bij DIAGNOSE Anorexia Nertvoçsa iiiiiiiiiii HELP ZE AUB , ZE LEVEN IN DE HEL!!! ZE KUNNEN DE VOELING MET HET EIGEN LICHAAM NIET AAN !!!!!
Groeten , D.