Waar de hele maand december tot voor kort beladen heeft gevoeld, voel ik nu dat ik eigenlijk wel zin heb in kerst en al het 'gedoe' eromheen. Waar al die randzaken (wie maakt wat voor het eten, wie wil wat hebben als cadeautje, help!) me altijd ver van te voren al beangstigden, kijk ik nu zelfs een beetje uit naar de lichtjes, het schelle contrast van 'buiten is het guur en binnen brandt het vuur'. Je kan je gevoel niet altijd uitzetten of veranderen. Soms is er vooral ook tijd nodig om ruimte te maken voor andere gevoelens. Om, net zoals bestanden op een harddisk, herinneringen als het ware te 'overschrijven'.

In de afgelopen jaren heb ik hier op Proud2Bme regelmatig geschreven over eenzame kersten en uitzichtloze vooruitzichten. En dat was, totdat ik op mezelf ging wonen, ook lang waar ik elk jaar opnieuw tegenop zag. Hoe leuk mijn moeder het elk jaar ook probeerde te maken, bijna elk jaar was het raak. Ruzies die op mijn netvlies gebrand staan als onwisbare bestanden die al die tijd gedoceerd leken. En ondanks de moeite die ze zichtbaar nam, bleef die ellende niet alleen mijn heden, maar ook wat er in het verschiet lag.

Gevoelens zijn gekke dingen, vind ik soms. Misschien omdat ik ouder ben en dat narratief van destijds ben ontstegen, bekijk ik sommige nare herinneringen nu heel sec: ja, dat is allemaal gebeurd. Ik herinner het me nog, ik was erbij. Ik weet nog hoe het voelde, maar ik voel het nu niet meer. Ik voel vooral dat het nu niet meer zo is. En dat is, naast dat het fijn is natuurlijk, ook heel onwennig soms. Ik ben zo gewend om me te verzetten tegen alles wat kerstig en feestelijk is, dat ik nooit heb geleerd om het te omarmen. Om me eens volledig onder te dompelen in alles wat kerst ook kan zijn. Om eens niet te werken, met familie te zijn en dat echt eens te ervaren, dáár moeite voor te doen, zoals anderen dat ook doen. 

Juist omdat kerst aan het einde van het jaar valt, is het, voor mij, ook zo'n typisch moment om even te reflecteren. Alle ongemakkelijkheden, oneffenheden, alle patronen die net wat meer opvallen: eigenlijk voelt kerst daarmee aan als een soort loep, er is net even wat meer te zien en beleven en meestal zie ik alleen hetgeen wat ik juist onder hetzelfde tapijt waar ik gezellig op moet zijn, wil stoppen.

Ze zeggen wel eens: het gaat voorbij, die nare herinneringen. Tijd heelt alle wonden. Lang heb ik me ook daar tegen verzet, want het idee dat ik ook maar een fractie kon vergeten wat me helemaal kapot heeft gemaakt, voelde alles behalve realistisch. Daarnaast wilde ik ook niet stilzitten, wachten totdat het beter zou gaan, zonder de garantie dat de tijd voldoende is. Maar ik denk dat juist even stilstaan, niet doorrennen en opvullen, eens voelen wat er gevoeld kan worden, de tijd ook kan versnellen.

Misschien is het wel waar wat ze zeggen. Misschien ben ik eindelijk op het punt dat ik het geloof. Ik dacht dat 'moeite doen' een synoniem was voor 'verbloemen', 'doen alsof'. Maar ik denk dat 'moeite doen' vooral iets anders betekent. Een betekenis had die ik nog niet had ontdekt: stilstaan bij en laten zien dat anderen en de tijd zelf de moeite waard zijn, niet verbloemen maar verblijden. Niet de vervelende herinneringen wegmaken, maar de warmte even uitvergroten.

En misschien is dit hele proces juist een teken van heling: want waar kerst stond voor denken en forceren, kan ik nu onder diezelfde loep het beeld zien voor wat het is, zonder het weg te hoeven stoppen. Nu ik mezelf toesta om diezelfde moeite te doen die mijn moeder vroeger deed, en me niet meer verzet tegen de angst om te voelen, heb ik ineens wat gevoel vrij om iets anders te voelen. Zonder al teveel gedoe. Nu ik zie dat ik die bestanden niet kan en moet wissen om beter te worden, maar ze te zien als onderdeel van een veel groter plaatje. Dat ik die patronen op kan zoeken, zonder bang te zijn ze te herhalen. Want waar je vandaan komt, hoeft niet altijd ook voor je te liggen. En dat is best een mooie kerstwens, vind ik.