Zoals jullie misschien weten heb ik naast de eetstoornis NAO ook een gegeneraliseerde angststoornis gehad. Op het eerste gezicht lijken beide stoornissen totaal iets anders, maar ze kunnen ook ontzettend erg op elkaar lijken. Zo hadden ze bij mij dezelfde onderliggende oorzaak. De eetstoornis en de angststoornis waren twee verschillende uitingsvormen van het zelfde probleem. Naast dat ik erg onzeker was en een laag zelfbeeld had, was ik ook nog erg gefocust op wat andere van vonden en hoe ik op ze overkwam.

Wanneer er twee ziektes of stoornissen tegelijkertijd voorkomen heet dat comorbiditeit. Er zijn verschillende combinaties van stoornissen die vaak voorkomen. Zo komt bij autisme ook vaak ADHD voor of bij een angststoornis een depressie, maar dat betekent niet dat het altijd zo hoeft te zijn. De eetstoornis en de angststoornis kwamen bij mij achter elkaar, dat wordt in de psychologie ook wel heterotypische continuïteit genoemd. Dat betekent dat de onderliggende oorzaak - onzeker zijn en een laagzelfbeeld hebben- hetzelfde blijft, maar de uiting van de onderliggende problemen verschilt in tijd.

Op de basisschool ben ik gepest en daardoor werd ik extreem bewust van mijzelf. Door de puberteit werd ik nog bewuster van mijzelf maar ook van mijn lichaam. Ik vond het erg lastig om mijn nieuwe ‘vrouwen' lichaam te accepteren, maar ook de andere veranderingen in mijn leven zoals naar de middelbare school gaan waren erg lastig. Deze factoren hebben er bij mij toe geleid dat ik in de loop van de pubertijd een extreem laag zelfbeeld kreeg en dat ik niet op mijzelf durfde te vertrouwen.

Door mijn extreem laag zelfbeeld was ik nooit tevreden met mijn lichaam, dat was voor mij een reden om af te willen vallen. Ik had op dat moment nog niet door dat dit erg schadelijk voor mijzelf zou zijn. Ik bleek erg goed te zijn in afvallen en kreeg daarover veel complimenten. Daardoor leek het voor de buitenwereld dat ik opbloeide, ik werd levendiger en zelfverzekerder, maar dat was alleen maar schijn. Van binnen was ik nog net zo onzeker als daarvoor en ik was nog onzekerder over mijn lichaam geworden.

Op een gegeven moment sloeg ik helemaal door in het afvallen en heb ik ook hulp gezocht voor mijn eetstoornis. In de behandeling gingen we werken aan mijn trauma's die ik over had gehouden aan het pesten. Er werd alleen niet veel gedaan aan mijn onzekerheid en het hebben van een laag zelfbeeld. Doordat de trauma's minder aanwezig waren en ik onder begeleiding van de psycholoog weer beter ging eten, werd mijn eetstoornis ook minder. Na enkele maanden leek het alsof ik genezen was van mijn eetstoornis en stopte ik met de behandeling.

Enkele maanden nadat ik klaar was bij de psycholoog ging ik met een vriendin op vakantie. Ik had er ontzettend veel zin in, maar het moment dat ik in de bus stapte knapte er iets in mijn hoofd. Ik raakte van binnen volledig in paniek en ik was erg bang dat er iets zou gebeuren tijdens de busreis. Hoewel ik van de vakantie heb genoten, was dat voor mij een erg lastige en moeilijke periode. Toen ik eenmaal weer thuis was, begon ik steeds meer irrationele angsten en gedachtes te krijgen. Ik was erg onzeker over alles en ik piekerde me suf.

Uiteindelijk hebben die zorgen en angsten ertoe geleid dat ik helemaal vastliep en opnieuw hulp ben gaan zoeken. Ik kwam toen terecht bij een psycholoog die zag dat mijn angststoornis een gevolg was van mijn niet volledig behandelde eetstoornis. Het probleem wat de eetstoornis in eerste instantie had veroorzaakt was in mijn andere behandeling nauwelijks behandeld. Ik ben daar toen in therapie gegaan voor mijn eetstoornis. Mijn angsten werden ook behandeld, maar ze stonden meer op de achtergrond.

Het klinkt misschien heel raar om een eetstoornis te behandelen, wanneer je last hebt van een angststoornis. Op die manier kon de psycholoog echter achter de oorzaak komen waarom ik beide stoornissen had ontwikkeld. In de behandeling kwam ik er ook dat ik nog veel eetstoornisgedrag vertoonde naast mijn angststoornis. Doordat mijn eetstoornis primair werd behandeld werd mijn angststoornis ook steeds minder, gezien de gezamelijke oorzaak werd behandeld.

Een eetstoornis en angststoornis hebben erg veel overeenkomsten. In beide stoornissen zie je dat mensen veel piekeren, bij een gegeneraliseerde angststoornis kun je over alles piekeren. Ik heb gepiekerd over of ik mijzelf wel goed genoeg vind, maar ik heb ook gepiekerd over het feit dat er iets uit de lucht kon vallen en dat mijn huis in brand kon laten vliegen. Ik heb tijdens mijn eetstoornis veel gepiekerd of ik mijzelf wel goed genoeg vond, over wat ik had gegeten en of wel genoeg had gesport.

In mijn ervaring gingen beide stoornis ook over niet durven leven. Hoewel ik tijdens mijn angststoornis heel erg bang was voor de dood, was ik eigenlijk nog banger om te leven. Ik moest keuzes gaan maken die ik op dat moment van levensbelang vond, maar ik wilde en kon er niet over nadenken. Ik was bang voor de verantwoordelijkheid en wat het leven verder nog van mij verlangde. Het was voor mij zoveel makkelijker om in behandeling te zijn voor mijn problemen. De wereld leek toen heel klein, omdat ik alleen maar met mijzelf bezig was.

Hoe verschillend stoornissen op het eerste gezicht kunnen lijken, hoe meer ze op elkaar lijken wanneer je naar de oorzaak kijkt. Het kan dus voorkomen dat je verschillende stoornissen hebt gehad. Dat maak je niet raar of moeilijk, maar het is iets wat regelmatig voorkomt. Het is ook normaal dat een probleem in verschillende verschijningsvormen voor kan komen. Iedereen gaat anders om met zijn problemen en een persoon kan ook op verschillende momenten in zijn leven anders met zijn probleem omgaan.

Herkennen jullie jezelf erin?

Fotografie: Waldemar Merger