Anorexia tijdens de feestdagen is geen feest. Je hebt je vanmorgen weer gewogen. Kleding uit en vol spanning een stap op die weegschaal. Eigenlijk ben je sowieso niet tevreden, want over slechts enkele weken is het al Kerst en een paar dagen later Oud & Nieuw. Dagen waarop je weet dat je anders moet gaan eten dan je normaal eet. Je moet de touwtjes laten vieren en hebt even geen controle over wat je eet. Je kan niet om dat kerstdiner op eerste en tweede kerstdag heen en ook overdag zullen er de nodige hapjes geserveerd worden. In de ochtend staat er een groot kerstbrood op je te wachten en voor ieder een gekookt eitje. Rond Oud & Nieuw zal je je toch echt aan de oliebollen moeten wagen, al is het er maar eentje... 

Je gewicht was vanmorgen sowieso niet goed genoeg, omdat je het idee hebt dan je vanaf nu al flink moet gaan compenseren voor de naderende feestdagen. Je bent bang die dagen kilo's aan te komen en daarom moet je nu alvast kilo's afvallen om 1 januari op een veilig en vertrouwd laag gewicht te zitten. Het voelt slecht en ongezond, je weet dat je niet goed bezig bent, maar je kunt niet anders. Deze maand voelt vreselijk eng en je zou je het liefst ziekmelden voor Kerst en Oud & Nieuw. Gewoon afgemeld. Geen verplichte gezelligheid, geen glinsterende kerstkleding, geen gekunstelde glimlach en uitgebreide gourmetset. Geen beleefde praatjes met familie waaraan je weer moet uitleggen dat je 'even gestopt bent met school' of vrienden waarbij je niet helemaal aansluit omdat je als enige in therapie bent. Kon je dit alles maar overslaan dit jaar.

De feestdagen kunnen een eetstoornis als anorexia flink wat heftiger maken. Natuurlijk ligt dat niet per se aan de feestdagen zelf, maar aan de manier waarop je ermee omgaat. Jouw drang naar compenseren, naar nu nog even flink afvallen komt voort uit angst, extreme angst voor controleverlies en gewichtstoename. Een angst die ikzelf maar al te goed herken van mijn eetstoornistijd. Ik wilde heus wel van mijn eetstoornis genezen, maar ik wilde dat op mijn tempo doen en niet door tijdens de feestdagen kilo's aan te komen. Dat zou voor mijn gevoel mijn problemen niet oplossen, enkel verergeren. Ik kon de controle slecht loslaten en moest dat nu verplicht doen, wat me heel zenuwachtig maakte. Liefst nam ik dan zelf wat eten mee, zodat ik 'veilig was', maar dat was echt geen optie in die tijd. Ik moest gewoon meeëten met wat er werd geserveerd. Bovendien werd er, als ik iets niet nam, direct iets van gezegd à la "Nou, proef dat nou eens, het is zo lekker! Neem nou, toe nou, probeer het tenminste!" ...en ga zo maar door. 

"Ik zie overal hapjes staan en zoek naar de meest veilige hapjes. Welke bevatten de minste calorieën en hoe kan ik ervoor zorgen dat ik daar enkel van hoef te eten? Hoe zorg ik ervoor dat het niet opvalt dat ik veel minder eet dan de rest. Misschien moet ik tussendoor gewoon een paar keer wat gaan doen? Zou ik tussendoor even naar buiten kunnen gaan om een stuk te lopen of naar mijn kamer zodat ik sit-ups kan doen. Ik moet iets doen om al die calorieën te compenseren, want dit voelt zo slecht, zo eng. Ik heb nog nauwelijks iets gegeten of ik voel me nu al dikker worden. Vreselijk, was deze dag maar al voorbij"

Mijn angst voor al het eten hield ik grotendeels geheim. Ik deed alsof het me allemaal niet zoveel uitmaakte, maar ondertussen probeerde ik mijn invloed uit te oefenen op de hoeveelheid boter die er in de pan ging en de grootte van de kerststol boterham die ik kreeg. Overal probeerde ik nét even wat minder van te nemen, maar wat ik ook deed, aan het einde van de kerstdagen voelde ik me altijd vrij wanhopig en in paniek. Ik had geen idee hoeveel ik werkelijk had gegeten en of dat te veel was. Mijn eetstoornis vond alles te veel, maar of het werkelijk zo veel was dat ik ervan aan zou komen wist ik niet. Het maakte me paniekerig en zorgde ervoor dat ik extra wilde bewegen. Ik moest en zou het compenseren...

Zoveel paniek, angst en stress... en ik kwam bijna nooit echt aan. Toch maakte ik me ieder jaar weer extreme zorgen over al het eten met Kerst en Oud & Nieuw. De zorgen overstemden mijn positieve stemming en zorgden voor een gevangen gevoel. Ik voelde me niet vrij en was daardoor altijd een beetje stil op deze dagen. Mijn eetstoornis verpeste alles wat enigszins leuk of gezellig had kunnen zijn, want laten we eerlijk zijn: Kerst en Oud & Nieuw draaien niet enkel om eten. Het is maar wat je er zélf van maakt. Dat zag ik pas veel later, toen mijn eetstoornis geen rol meer speelde in mijn leven. Tot die tijd schreeuwde mijn eetstoornis dat Kerst en Oud & Nieuw één groot vreetfestijn was en dat ik me er zoveel mogelijk tegen moest verzetten.  

Kerst en Oud & Nieuw hoeven geen vreetfestijn te zijn. Dat is iets wat jou negatieve een eetstoornis gedachten jouw wijsmaken. Kerst kan ook gewoon fijn en gezellig zijn. Een positieve aanleiding om even samen met familie of vrienden te zijn. Om met elkaar te praten, wandelen en lekkere dingen te eten. Je hoeft niet per se meer te eten dan normaal, om Kerst te kunnen vieren. Je kunt ook Kerst vieren zonder aan te komen in gewicht, zonder te veel te eten. Ja, misschien kan je 1 dag niet die veilige Optimel met havermout eten als ontbijt. Ja, misschien kan je 1 dag niet je veilige lunch met crackers en kipfilet eten. Ja, misschien kan je 1 dag niet je veilige avondmaaltijd met veel groente en weinig rijst eten. Dit betekent niet dat je direct te veel eet. Je eet alleen anders. Dat is even spannend en moeilijk, maar uiteindelijk hoeft het niet erg te zijn. Van één dagje anders (of wat meer) eten, kom je niet direct aan. Jouw lichaam heeft heel veel meer eten nodig om echt aan te komen.

"Ik moet minsten x kilo afvallen om de feestdagen veilig tegemoet te gaan. Of misschien nog iets meer voor het geval dat ik toch meer aankom? Ergens ook wel zonde, want als ik dan op dat gewicht zit, wil ik dat liever ook behouden. Ik wil helemaal niet dat veilige getal weggooien door twee stomme feestdagen waar ik niet eens zin in heb. Niemand mag het weten, maar hoe kan ik normaal eten op die dagen. Hoeveel moet ik eten tijdens het gourmetten om niet op te vallen en ook niet aan te komen. Ik kan maar niet stoppen met denken eraan, vreselijk irritant."

Jezelf nu wegen en al starten met compenseren en extra afvallen is niet goed voor je. Je helpt jezelf er dieper mee je eetstoornis in. De weg terug naar genezing is hierdoor alleen maar langer en moeilijk. Je lichaam krijgt opnieuw een ongezonde oplazer en je vraagt enorm veel van je lijf. De angst voor aankomen tijdens de feestdagen zal, hoe gek dat ook mag klinken, hierdoor juist nóg groter worden. Je gewicht is immers nooit laag genoeg en hoe meer je afvalt, hoe extremer je gedachtes rondom eten en gewicht zullen zijn. Hoe sterker de eetstoornis is. 

Er zijn verschillende dingen die je kan doen om, als je lijdt aan anorexia, de feestdagen nét iets minder zwaar voor je te maken. We hebben hier al eerder de nodige blogs over geschreven waaronder een survival kit voor de feestdagen. Wat mijn belangrijkste advies zou zijn, is dat je het niet alleen doet. Het is zo naar om in eenzaamheid te lijden en het werkt zo averechts. Probeer zo gauw er gevoelens van angst voor de feestdagen spelen, hier met iemand over te praten. Onderzoek hoe je die dagen zo goed mogelijk tegemoet kan gaan en bespreek wat jou kan helpen om die dagen positief en gezond door te komen. Zoek naar middenwegen, ga kleine angsten aan, probeer te relativeren en laat je steunen. Je kunt het wel.

Fotografie: Haley

Binnenkort kan je ook een blog verwachten over de andere eetstoornissen tijdens de feestdagen. Wil je hierover doorpraten, neem dan een kijkje op ons forum.