Stress en angst lijken tegenwoordig overal en bij iedereen aanwezig te zijn. Ik dacht altijd dat dat vooral iets was voor pubers, maar ik schrik als ik nu om me heen kijk: jonge kinderen die bang zijn voor wat ze op het journaal zien, succesvolle twintigers die burn-outs krijgen, vijftigers die volledig gestresst zijn van altijd bereikbaar moeten zijn voor werk. Volgens een Britse psychologe is het inderdaad zo dat stress en angst op alle leeftijden voorkomen, maar de voornaamste oorzaken zijn wel per leeftijdscategorie verschillend. In deze blog bespreek ik oorzaken en uitingsvormen van psychische problemen in verschillende levensfasen.

♥ Kinderen
Bij kinderen is het lastig om te zien of ze last hebben van psychische stoornissen zoals angst of depressie, zeker als ze nog erg jong zijn. Toch is het belangrijk om er voldoende aandacht aan te besteden, want ze kunnen er later in hun leven nog veel last van krijgen. De oorzaken van angst en stress bij kinderen zijn vooral gerelateerd aan de thuissituatie of school. Het uit zich vooral door “verlegenheid”, zoals niet met andere kinderen willen spelen, stil zijn of door het gevoel te hebben minder te zijn dan anderen.

♥ Tieners
Bij pubers komen psychische stoornissen vaker voor. Toch is het ook voor deze leeftijdscategorie lastig te onderscheiden of iets een echte psychische stoornis is, omdat het bij pubers door de ontwikkeling die zij doormaken normaal is om af en toe somber of angstig te zijn. Uitingsvormen bij pubers zijn slechtere prestaties op school, geen plezier meer hebben in dingen die eerst wel leuk waren en zichzelf de schuld geven voor alles wat mis gaat. Dit kan uiteindelijk leiden tot automutilatie, aggressie en eetstoornissen. De voornaamste triggers voor tieners zijn prestatiedruk op school en de veeleisendheid van sociale media, naast de hormonen waar iedere puber last van heeft. Voor mij is dit ook erg herkenbaar. Ik ben van mijzelf erg perfectionistisch en toen ik in de puberteit kwam, sloeg dat door tot zelfhaat. Ik kon gewoon niet voldoen aan de doelen die ik mijzelf stelde. 

♥ Twintigers
Rond de leeftijd van 20 jaar komen mentale problemen het meest voor. Dit is echter ook de leeftijd waarop mensen het meeste moeite hebben met hulp vragen. Dat komt aan de ene kant doordat ze vaak de signalen niet goed inschatten, maar aan de andere kant ook door de verwachtingen. De maatschappij heeft veel verwachtingen van diegenen die net volwassen zijn, maar zij hebben zelf ook hoge verwachtingen van henzelf. Ze willen vaak laten zien dat ze op eigen benen kunnen staan, terwijl de economie onzeker is en ouderen hen vaak bestempelen als lui of vervelend. Deze groep kent daardoor veel schaamte voor problemen.

♥ Dertigers
Hoewel sommige dertigers nog met dezelfde problemen worstelen als twintigers, zijn er ook dertigers die de volgende stap in hun leven hebben gemaakt, waarbij weer nieuwe problemen horen. Jonge kinderen, hoge hypotheken en hulpbehoevende ouders zijn oorzaken van stress en angst in deze nieuwe fase. De combinatie van een jong gezin en een drukke baan is in deze leeftijdsgroep de voornaamste trigger van psychische problemen, die vaak een burn-out als uitingsvorm hebben.

♥ Veertigers
Bij veertigers speelt dezelfde combinatie van werk en gezin, die nog ingewikkelder wordt als er sprake is van ontslag, ziekte of echtscheiding. Bij mannen leidt dit ertoe dat in deze leeftijdscategorie het vaakst zelfmoord wordt gepleegd. Vrouwen hebben op deze leeftijd nog een extra complicerende factor, namelijk het begin van de menopauze. Net als tijdens de pubertijd, leidt dit ertoe dat er hormonale schommelingen plaatsvinden die kunnen leiden tot angst en somberheid.

♥ Vijftigers en zestigers
De kinderen, die eerst nog jong waren en veel aandacht en tijd vroegen, verlaten nu het ouderlijk huis. Hoewel dat eventuele stress kan verminderen, kan dit vijftigers en zestigers ook het gevoel geven dat ze minder belangrijk zijn. Dit wordt nog eens versterkt wanneer men stopt met werken en dus ook in het arbeidsproces niet meer productief is. Onze maatschappij, die jong blijven aanmoedigt, heeft weinig respect voor ouderen. Dit kan leiden tot somberheid bij vijftigers. Daarnaast krijgen veel mensen vanaf deze leeftijd te maken met meer fysieke problemen, wat ook psychische gevolgen kan hebben. Dit geldt ook voor gebrek aan vitamine D, wat vaker voorkomt bij ouderen, zeker als zij minder mobiel zijn en dus minder buiten komen. Vitamine D verbetert namelijk het humeur.

♥ Zeventig plus
Een grote oorzaak van zowel fysieke als psychische problemen bij ouderen is eenzaamheid. Mensen die alleen zijn, voelen zich minder verbonden met de rest van de wereld, ondernemen minder activiteiten en hebben een grotere kans op het ontwikkelen van ongezonde gewoonten. Dit heeft daarnaast nog eens zelfversterkende effecten, aangezien een slechte fysieke gezondheid de mentale gezondheid absoluut niet versterkt. Dit kan leiden tot veel somberheid, angst en depressies bij ouderen.

Als je dit zo leest, kan dat alleen al tot een somber gevoel leiden: heb je nog je hele leven last van angst en stress? Dat is natuurlijk niet wat hier bedoeld wordt. Wat hier gezegd wordt, is dat men door het hele leven heen door verschillende oorzaken angst en stress kan ervaren. Het is belangrijk daarop alert te blijven. Kom je de triggers of stressoren ook tegen in je leven? Merk je dat je last krijgt van stress, somberheid of angst? Onderneem dan actie! Zoek medische of psychologische hulp, praat erover, probeer mindfulness, wees fysiek actief, slik vitamine D-tabletten en wees open over wat er aan de hand is. Angst en stress kunnen altijd ook weer overgaan, maar daarvoor moet je zelf actie ondernemen!

♥

Fotografie: Roland Lakis