Je bent nooit te oud om te leren. En dat is maar goed ook, want uitgeleerd zijn we zelden. Zeker niet als het gaat om emotionele ontwikkeling. Herstel is daar natuurlijk een enorm groot voorbeeld van, waarbij je noodgedwongen op emotioneel vlak hard aan het werk moet. Maar na herstel stopt die ontwikkeling niet. Dat kon mij soms wel eens moedeloos maken. Er is altijd zo veel te verbeteren en zo veel wat emotioneel nog in de weg kan staan... Maar hé, niemand wordt met deze vaardigheden geboren en je kunt het ook zien als iets wat je nog mág leren. Kijk eens hoe ver je al bent gekomen. Dus ook die nieuwe stappen kun je zetten. 

1. Jezelf minder belangrijk maken

Ben je in herstel bezig met jezelf eindelijk eens prioriteit te maken, krijg je dit?! Wat betreft zelfzorg en prioriteiten stellen, is jouw welzijn en geluk natuurlijk het allerbelangrijkste. Maar het kan wel degelijk een sterke vaardigheid zijn om te weten wanneer je iets persoonlijk moet maken en wanneer juist niet. Juist om beter voor jezelf te kunnen zorgen.

Vaak merk ik dat ik iets snel persoonlijk maak dat in eerste instantie helemaal geen persoonlijke aanval op mij was. Dat onderscheid maken, kan veel opleveren. Een vraag van mijn vriend of ik de katten vandaag eten heb gegeven, betekent niet dat hij vindt dat ik het al had moeten doen. In mijn hoofd ben ik blijkbaar al tekort geschoten. Blijkbaar had ik het moeten doen, waarom heb ik het niet gedaan?! Waarom moet ik eigenlijk de katten eten geven?! Terwijl die ene vraag helemaal niet persoonlijk is en ook totaal niet persoonlijk hoeft te worden. Dat wat je er zelf van maakt, maakt het zo beladen. Wellicht zegt het iets over de verwachtingen of oordelen die jij over jezelf hebt?

Jezelf minder belangrijk maken en situaties minder persoonlijk aantrekken, kan er voor iedereen anders uitzien. Ik kan me persoonlijk aangevallen voelen na het schrijven van een stuk tekst, dat kan voelen als iets wat helemaal met mij verbonden is. Geen wonder dat het voelt alsof ik daar persoonlijk op afgerekend kan worden of dat kritiek daarop aankomt als een persoonlijke aanval. Maar wat nou als ik dat niet persoonlijker maak dan nodig? Wat nou als het gewoon 'een stuk tekst' is? Dat ik toevallig geschreven heb en dat ik misschien kan verbeteren of dat gewoon goed kan zijn, zonder dat dat iets zegt over mijn persoonlijkheid of mijn karakter?

Deze skill - of eigenlijk, het oefenen ermee - helpt mij ook om steeds beter in te zien waar iets thuishoort. Wat is van mij en wat is van de ander? Als iemand niet prettig op mij reageert of mij pijn doet met zijn of haar gedrag, betekent dat niet altijd dat ik iets anders had moeten doen. Mijn acties zeggen iets over mij, de acties van anderen zeggen iets over de ander. Zonder dat dat meteen vraagt om een oordeel, kun je jezelf daar misschien wel wat meer rust mee geven. Je bent niet overal persoonlijk verantwoordelijk voor en lang niet alles is persoonlijk op jou gericht. 

Probeer alles wat je tegenkomt vandaag eens niet persoonlijk te nemen. Of - nadat je dat toch gedaan hebt - meteen uit te zoomen en de situatie van bovenaf te bekijken. Koppel alles los van jezelf en zie jezelf als een onpartijdige persoon. De wereld draait niet om mij, hou ik mezelf regelmatig voor. Jezelf onbelangrijker maken in een situatie kan helpen om de druk eraf te halen. Je bent niet zo belangrijk, gelukkig maar. Dus ook de vragen, de opmerkingen en zelfs de fouten die onderweg gemaakt worden, hebben echt niet altijd met jou te maken. 

2. Go with the flow

Een beetje flexibel kunnen zijn, wie wil dat nu niet? Nu hangt flexibiliteit denk ik ook af van hoe het op dat moment met je gaat. Flexibel kunnen meebewegen, betekent ook dat je een bepaalde rust voelt in jezelf en vertrouwen voelt om dat te kunnen doen. Logisch dat dat niet altijd even aanwezig is, maar des te mooier om jezelf de ruimte te geven hierin te groeien. 

Flexibel kunnen zijn vergt denk ik heel wat oefening, maar is het grootste cadeau dat je jezelf kunt geven. Dat betekent overigens niet dat je geen grenzen of voorkeuren hoeft te hebben, of dat je altijd met alle winden mee moet waaien. Het zegt naar mijn idee meer iets over weten waar je controle over hebt en weten waar je dat niet hebt. Je mag natuurlijk een controlfreak zijn, je mag dat lijstje willen afvinken elke dag, niets mis mee. Maar als het leven anders loopt, is het ook heel erg fijn om - zonder schuldgevoel - mee te bewegen met de richting die de gebeurtenissen je opduwen.

Je kan niet altijd alles controleren en door jezelf dat toe te staan, kun je dingen loslaten. Jij bent fluïde, je leven is fluïde. Vaak zorgt controledwang ervoor dat dingen een beetje verkrampen. Er is daardoor weinig ruimte voor beweging, voor spontaniteit of voor verrassingen. Jezelf toestaan om een beetje mee te bewegen kan ook die rust stimuleren, het kan het vertrouwen stimuleren dat je - ook als je niet alles van te voren weet - erop mag vertrouwen dat het goed komt. En dat je het aankan. Kun jij met die flow meebewegen? Kun jij steeds beter inzien waar en wanneer je dingen wat meer op je af kunt laten komen? 

3. Weten wanneer je moet handelen

Persoonlijk vind ik dit een heel volwassen vaardigheid. Het zegt natuurlijk niets over een goede of foute manier van handelen. Je mag altijd doen wat op dat moment goed voelt, maar mijn ervaring is dat in veel periodes mijn acties werden geleid door mijn emoties. En handelen vanuit die emotie zorgde bij mij voor weinig nuance en weinig duurzame oplossingen. Emoties laten je alle kanten opgaan en als je het gevoel hebt dat elke situatie vraagt om een reactie van jou, kunnen je reacties ook behoorlijk impulsief, zwart-wit en radicaal zijn. Dat is begrijpelijk, maar lang niet altijd wat je nodig hebt.

Niet elke opmerking vraagt om een reactie. Niet elke gebeurtenis vraagt om een oplossing. Ik denk dat je daar in eetstoornisherstel ook heel fundamenteel mee bezig bent. Dat je iets mag denken zonder meteen iets te hoeven doen. Dat je iets mag voelen zonder dat er meteen iets hoeft te veranderen. Soms kan er iets er gewoon zijn. Soms mag jij er gewoon zijn, zoals het op dat moment is. Je hoeft niet altijd te handelen, je hoeft niet altijd tot actie over te gaan. En het sterke hieraan is; dat je ook zult voelen wanneer een situatie daar wél om vraagt. Ook daar kun je steeds zelfverzekerder in worden. 

4. Herkennen van ongezonde gedachten

Emotioneel sterke mensen hebben natuurlijk niet enkel constructieve gedachten, laat staan altijd constructief gedrag. Je bent en blijft een mens, dus hoe teleurstellend het misschien ook kan voelen; juist ook die ongezonde gedachten kunnen gewoon nog omhoog komen. Wat dan een fijne skill is om aan te leren? Dit herkennen.

Jij kent jezelf het beste, dus gaandeweg kun je ook leren wat jouw persoonlijke ongezonde gedachten zijn. Misschien is het een reeks aan gedachten die wel eens terugkomt? Misschien zijn het bepaalde overtuigingen die zich op dezelfde momenten aan je opdringen? Dat hoef je niet weg te maken, maar je hoeft dus ook niet te handelen, aan jezelf te twijfelen of jezelf er voor te veroordelen. Want jij weet ook: ik ben niet terug bij af. Je kan het herkennen en daar vervolgens alsnog gezond op reageren, door voor jezelf te zorgen of soms door gewoon even niets te doen.  

5. Het grote plaatje kunnen zien

En dat vraagt om veel oefening. We leven immers in het hier en nu. Zelf ben ik snel geneigd om een heel klein plaatje voor me te houden. Gewoon, het plaatje van vandaag. Terwijl het ook voor mij veel helpender is om te oefenen met het zien van the bigger picture. Om je acties van vandaag toch eens in het licht van de toekomst te houden. Wat voor gevolgen gaat deze keuze hebben? Wat voor gevolgen heeft het voor morgen? Maar ook over een jaar? Het gaat daarbij ook niet alleen om gevolgen kunnen overzien, maar misschien nog wel meer over wat jij belangrijk vindt. Staan je acties van vandaag in verhouding tot wat jij in het grotere plaatje belangrijk vindt? Wat wil jij nastreven?

Het grotere plaatje voor je zien, kan ook helpen om vandaag de dag die moeilijke beslissingen te maken. Om knopen door te hakken, waar je al een tijdje mee in je maag zit. Helpt het om vandaag voor de 'veilige weg' te kiezen als je eigenlijk over een jaar vrijer mee wilt kunnen eten tijdens kerst? Helpt het om in die relatie te blijven omdat het comfortabel is, maar je nu al weet dat je niet oud wilt worden met die persoon? Helpt het om maar niets te zeggen over hoe je je vandaag voelt, terwijl je eigenlijk weet dat je het niet nog veel langer vol gaat houden? 

Dit is natuurlijk altijd makkelijker gezegd dan gedaan, daarom is het ook meteen een hele waardevolle skill om te leren. Niet omdat je het dan pas goed doet, niet omdat je dan pas 'goed leeft'. Gewoon omdat je het verdient om het beste uit jezelf te halen. Omdat je het verdient om voor jezelf te zorgen en jij je te allen tijde mag blijven ontwikkelen. Je bent een persoon die in staat is om zich te ontwikkelen en die openstaat voor groei. Dat je hier mee bezig bent, dat je deze blogs leest, dat je praat met anderen en open staat voor advies en herkenning; dat zijn stuk voor stuk stappen om trots op te zijn. Je hebt al heel wat skills in huis, vergeet dat niet.

In welke emotionele skill(s) zou jij nog wel beter willen worden?

Kom bij Proud2Bme gratis en anoniem in contact met lotgenoten, ervaringsdeskundigen, psychologen en dietisten. Op ons forum kun je jouw verhaal delen en/of vragen stellen. Ook kan je dagelijks met ons chatten (de agenda vind je hier). Wij staan voor je klaar.