Mentaal sterk. Wat is dat eigenlijk? Het enige wat ik wist was dat ik het niet was, het heel graag wilde worden, maar geen idee had hoe dat moest. Word je daarmee geboren? Was het gewoon pech dat ik mij het grootste deel van de tijd totaal niet mentaal sterk voelde? Om mij heen zag ik mensen die anders omgingen met emoties, tegenslagen en eigenlijk met het hele leven. Dat wilde ik ook! Ik kon het in ieder geval proberen.

Ik wil zeker niet verkondigen dat alles zo maakbaar is als je het zelf wilt. Dat het allemaal wilskracht is en dat je jezelf simpelweg kunt trainen in alles wat jij wilt zijn of worden. Dat wil ik niet, omdat dat niet hoeft. Je hoeft jezelf niet te veranderen en je hoeft niet een betere versie van jezelf te worden, ook mentaal niet. Juist omdat er met deze versie helemaal niets mis is.

Dat gezegd hebbende, merkte ik wel dat ik zelf tegen bepaalde dingen aanliep. Dat ik eigenlijk gewoon opkeek naar hoe andere mensen dingen aanpakte. Ik was wel benieuwd in hoeverre ik daar ook toe in staat was. Met als uitgangspunt dat je uiteindelijk niet zo veel van elkaar verschilt, besloot ik toch voor mijzelf te bedenken hoe ik het anders zou willen. Want als zij het kan, kan ik het ook.

Hoe zou ik mentaal willen functioneren, denken en redeneren? Als ik het voor het uitkiezen had dan he. Wat zou mij mentaal wat sterker kunnen maken? Daar mee bezig zijn en mijzelf daar elke dag toe uitdagen, gaf mij eigenlijk meteen positieve energie. Juist door mij niet te focussen op waar ik tekort in zou schieten, maar op wat er allemaal nog meer mogelijk was. Welke overtuigingen of gedachtes zorgden er bij mij voor dat ik het mentaal soms zwaarder had dan 'nodig'? Ik merkte dat ik het vooral mijzelf vaak moeilijk maakte, dat ik de enige was die mijzelf in de weg zat.

Het leven is geen wedstrijd

Ik keek heel vaak tegen mensen op. Nu is dat natuurijk niet zo erg, maar met elk succesmoment van iemand anders, zag ik mijn eigen kansen minder worden. Ik zag in andermans talent, mijn eigen tekortkomingen. Alles wat een ander had, kon of deed, daarin vond ik dat ik tekortschoot. Terwijl het leven helemaal geen wedstrijd is. Iedereen bewandeld zijn of haar eigen pad. Een pad waarin je faalt en waarin je succes hebt. Wat vaak ook weer onlosmakelijk met elkaar verbonden is. Dat hoeft helemaal niet naast elkaar gelegd te worden. Dat is nooit meer of minder waard door de acties van een ander. Ieder pad, ieder leven is uniek. Dat kun je onmogelijk met elkaar vergelijken en daarmee doe je jezelf en elkaar alleen maar tekort. 

Emoties horen erbij

De sterkste mensen die ik ben tegengekomen, zag ik huilen als ze verdrietig waren. Gewoon, op de werkvloer, zonder zich te verontschuldigen. Hierdoor merkte ik dat ook niemand ongemakkelijk werd van de emotie, die zich even aan het moment opdrong. Het mocht er zijn en daarom kon er ook meteen mee omgegaan worden. Het moment ervoor werd er gelachen, maar een ander moment kwam er verdriet naar boven. Die traan hoorde er net zo goed bij als de lach en dat kon op een hele gezonde manier naast elkaar bestaan.

Alle emoties horen erbij. De leuke en makkelijke, maar ook de pijnlijke en moeilijke. Door te beseffen dat het er allemaal bij hoort en dus ook allemaal mag zijn, moet zijn zelfs, komt er denk ik iets meer ruimte. Het is niets om van te schrikken, maar iets waar je echt mee om kunt gaan. 

Leven zonder voorwaarden

Of misschien, leven zonder verwachtingen. Wat natuurlijk nooit helemaal kan, want verwachtingen horen bij het leven en die kun je niet wegmaken. Die zijn ergens ook heel gezond, want je zou als een kip zonder kop rondrennen als je nooit ergens verwachtingen van zou hebben. Dan zouden je eigen acties ook niet uitmaken, terwijl je die toch om een reden uitvoert elke dag. Omdat je er een uitkomst van verwacht. Dus verwachtingen en voorwaarden stellen hoeft niet iets slechts te zijn, maar ik probeer wel te streven naar een manier waarbij ze mij zo min mogelijk in de weg zitten. 

Ik probeer telkens, binnen die verwachtingen waar ik niet omheen kan, zo weinig mogelijk voorwaardes te hebben. Om dingen te doen en te ondernemen, voor mijzelf en voor anderen, in de eerste plaats omdat ik dat belangrijk vind om te doen. Omdat het goed voelt, omdat het voor mij iets toevoegt. De acties die ik onvoorwaardelijk onderneem, voelen namelijk het minst belastend. Elke keer word ik gedwongen om te kijken waar ik het voor doe. Niet dat je nooit iets puur voor een ander kunt doen, maar als je weet dat die ander daar ook blij van wordt, kom je eigenlijk op hetzelfde uit. Als je iets doet omdat het iets toevoegt, zonder dat je er iets voor terugverwacht, kost het minder energie. Zo doe je alleen maar dingen waar je zelf echt achter staat en waar je denk ik achteraf het minst over hoeft te twijfelen. Ook als eventuele verwachtingen niet uitgekomen zijn. Omdat dat niet je grootste drijfveer is geweest.  Je mag natuurlijk altijd ergens iets voor terugverwachten. Maar door dat uit te spreken, bespaar je jezelf en elkaar denk ik wel een teleurstelling.

Het hoeft niet perfect

Streven naar middelmatigheid. De lat wat lager leggen. Genoegen nemen met minder. Het klonk altijd als slap, zwak en weinig ambitieus. Terwijl juist kijken naar wat goed genoeg was, het meest ambitieuze was wat ik kon proberen. Ik had vooral voor ogen hoe sterk ik het zou vinden, als ik durfde te erkennen dat dat perfectionisme mij eigenlijk alleen maar tegen had gewerkt. Het had mij vaak niets opgeleverd, tot niets gebracht en juist doen verstarren.

Streven naar minder perfectie, naar goed genoeg. Om mij heen zie ik soms mensen die dat volgens mij best aardig onder de knie hebben. Waar fouten gemaakt mogen worden, komen tot mijn verwondering de allermooiste dingen tot stand. Dat bleek eigenlijk veel productiever en uiteindelijk 'perfecter' voor het hele proces en de uitkomst. Wat het dan ook is dat je wilt bereiken: al doende leert men. Als je dat jezelf toestaat, zonder jezelf te veroordelen, denk ik dat je jezelf juist kan verbeteren. Het hoeft dus niet perfect, als je maar begint en jezelf zo min mogelijk in de weg staat tijdens het proces.

Met 'goed genoeg' blijft er denk ik ook direct meer ruimte over om echt te genieten. Het streven naar perfectie geeft ook een soort tunnelvisie, omdat het waarschijnlijk ook altijd beter kan. Als je je daar van bewust bent en er toch voor kiest om met iets minder genoegen te nemen, komt er misschien echt ruimte om te zien wat je wél hebt. Wat je allemaal wél kan, wél hebt bereikt en wat je allemaal om je heen hebt om trots op en dankbaar voor te zijn.

Geen dubbele zorgen

Mochten al mijn doemscenario’s, over mijn lijf en mijn leven, toch werkelijkheid worden, dan kan ik mij daar altijd nog druk om maken op dat moment zelf. Nu maakte ik mij vaak druk om dingen die eigenlijk nog niet aan de hand waren, maar mij wel dagelijks heel veel spanning en stress bezorgden. Eigenlijk dubbel zo veel zorgen dus, terwijl dat misschien niet eens nodig was. Daarbij besefte ik ineens dat ik mijn nachtmerries misschien niet ging voorkomen door mij er eerst heel erg druk om te maken. Mijn leven is niet zo lekker op de rit is gekomen, omdat ik daar eerst nachten over gepiekerd heb. Het nadenken, het malen en overdenken, hebben voor mij in ieder geval niets opgelost en ook niets helpen voorkomen.

Ik sprak met mezelf af dat als er nood aan de man was, ik uitgebreid de tijd zou mogen nemen om mij er zorgen over te maken. Dat hielp een klein beetje om het van me af te zetten. Als alles stuk zou lopen. Als ik mij nog altijd lelijk zou voelen. Als mijn hart daadwerkelijk gebroken zou zijn en ik alleen achter zou blijven, dan mocht ik mij er inderdaad druk om maken. Dan mocht ik alles gaan overdenken en mocht het alle tijd in beslag nemen. Nu nog niet.

Maak het niet persoonlijk

Eén van de grootste openbaringen vond ik wel, toen ik echt besefte dat ik de enige ben die zo ontzettend met mij bezig is. Logisch ook, ik zit de hele dag met mijzelf, mijn acties en mijn gedachtes opgescheept. Maar bij niemand ligt dat zo onder een vergrootglas als bij mijzelf. Heel veel dingen die andere mensen doen of zeggen, hebben helemaal niets met mij te maken en het de wereld draait -gelukkig- niet om mij. Zo erg als ik met mezelf bezig ben, zo erg zijn anderen dat waarschijnlijk ook met hunzelf.

Als iets niet loopt zoals ik wil, is de kans eigenlijk veel groter dat het met honderd andere dingen te maken heeft, dan met mij. Vaak is het niet zo persoonlijk als het kan voelen. Die ene opmerking van de ander, die late reactie op WhatsApp, die blik die je niet kan plaatsen. Ook die dingen hebben waarschijnlijk meer met de levens van anderen te maken, dan met mij. Omdat daar ook weer van alles in gebeurt, zonder dat het meteen naar mijn tekortkomingen hoeft te verwijzen. 

Hoe meer ik dat tot mij door laat dringen, hoe bevrijdender het voelt. Die ene afwijzing voor een baan of opdracht die ik niet gekregen heb, bijvoorbeeld. Natuurlijk zijn zulke dingen ontzettend balen en kan het je laten twijfelen aan je eigen kunnen, maar het staat ook niet vast dat het altijd daar aan hoeft te liggen. Die andere kandidaat had misschien net meer ervaring, paste misschien net iets meer in het plaatje dat ze voor ogen hadden, zonder dat de enige reden was 'dat ik tekort schoot'. Zonder dat ik niet goed genoeg zou zijn. Ook als iemand anders ergens op dat moment 'beter' in is, maakt dat mijn vaardigheden of potentie niet slechter. Terwijl ik dat altijd wel zo invulde. Zonde.

Eigenwaarde ontdekken

Weten wat je waard bent. Dat vond ik toch zo’n lastige tip. Ik kon er niets mee, als mensen zeiden dat ik mijn eigenwaarde hoog moest houden en daarin aan mijzelf moest denken. Vooral omdat ik geen beginpunt had. Ik wist helemaal niet hoe dat eruit zou zien en wat ik überhaupt vond van mijzelf.

Misschien was de belangrijkste eerste stap dus om te mogen gaan ontdekken wat mijn eigenwaarde inhield. Om daar op een positieve manier mee bezig te zijn. Met wie ik was als persoon en wat ik allemaal belangrijk vond, los van de mening van anderen. Om dat stukje zelfwaardering te mogen gaan ontdekken en uitzoeken, zonder dat je dat meteen op een rijtje hoeft te hebben. Dat geeft meteen al meer vrijheid om daarmee aan de slag te kunnen. En in ieder geval de nodige ruimte voor te maken in je leven. 

Wat betekent mentaal sterk zijn voor jou?