Via de Instagrampagina van Proud2Bme zie ik regelmatig foto's voorbij komen van meiden met ondergewicht en karige bordjes eten. In de beknopte biografie lees ik hoeveel suïcidepogingen iemand heeft gedaan, hoeveel crisisopnames hebben plaatsgevonden en welke diagnoses ze al op haar lijstje heeft staan. Waar zit ik naar te kijken? Dat vraag ik me soms echt af. Maar bovenal, waar zitten jullie naar te kijken? Jonge meiden en jongens op Instagram; een bron van oneindig vergelijkingsmateriaal. Nog veel meer gevaarlijke thinspo dan ik ooit op de pro-ana sites van vroeger had gevonden. 

Ik wilde gezien worden

We hebben op Proud2Bme al veel blogs geschreven over het volgen en delen van content over eetstoornissen en psychische problematiek. Ja, het kan de taboe doorbreken, maar het kan ook ontzettend triggerend zijn. Toen ik een eetstoornis had, was ik me continu aan het vergelijken met anderen. Ziet zij er dunner uit dan ik? Hoeveel heeft zij deze middag gegeten? Dat is een veel dunner laagje jam dan ik altijd op mijn boterham heb! Anders dan veel andere psychische aandoeningen lijkt bij een eetstoornis een soort wedstrijdelement te zitten. Dit heb ik zelf ook heel erg gevoeld, daarover schrijf ik in de blog 'Wanneer je eetstoornis een wedstrijd is'.

In die blog deel ik open en bloot over mijn gedachtes en gedragingen vanuit dat 'wedstrijdgevoel'. Ik heb me daar ontzettend voor geschaamd. Zeker achteraf. Want hoe bestaat het dat psychische problematiek dat wedstrijdgevoel kan veroorzaken? Niemand wil toch een eetstoornis? Maar ik wilde dat wel. Ik heb dat echt gewild. Daarom bezocht ik pro-ana sites en zocht ik tips op om beter te worden in afvallen. Daarom sloeg ik plaatjes van dunne modellen op in een mapje op mijn computer. Daarom keek ik films waarin psychische problematiek en dunne meisjes geromantiseerd werden. Ik vond dit moeilijk om toe te geven, want het voelde zo oppervlakkig. Maar waar ging het dan om? Aandacht? Een soort van. Voor mij ging die wedstrijd namelijk over gezien worden. Iets dat ik hard nodig had.

Ik wil je op het hart drukken dat het niet iets negatiefs is; een verlangen naar erkenning, gezien worden, begrepen worden is heel menselijk. Wie niet wordt gezien, voelt zich eenzaam en dat is een ontzettend zwaar gevoel. In de blog 'Verlangen naar erkenning' wordt meer geschreven over dit verlangen, wat het betekent en hoe je er op een constructieve manier mee om kunt gaan. Het is ontzettend waardevol daar meer over te lezen als je hiermee worstelt. Maar praat er ook over, want je bent niet alleen. Ik kan me voorstellen dat je op Instagram erkenning vindt bij mensen die ook worstelen met een eetstoornis, zoals ik dat ook vond op pro-ana sites. Maar wat als er steeds meer ziekte nodig is om die erkenning echt te voelen? Wat als het bij een ander altijd erger is en jij daarom altijd het gevoel blijft houden dat je nog zieker moet worden? Dat je 'beter' moet worden in de eetstoornis. Waar stopt het dan?

Waarom plaats en volg je dit op Instagram?

Ik weet hoe het is om meegesleurd te worden in de eetstoorniswereld; een wereld waarin je je trots kan voelen op je laagste gewicht, opnames en ernst van je zelfbeschadiging. Iets waar ik achteraf zo ontzettend veel spijt van heb gehad. Maar dit is ook hoe de ziekte werkt. Ik begrijp het dus heel goed en zal er nooit iemand om veroordelen, maar het is wel goed om je hier bewust van te zijn. Van elkaar en van jezelf. Ik vond mijn vergelijkingsmateriaal in tijdschriften, in films, tv-programma's en op pro-ana sites. Tegenwoordig vind je het meeste van dit vergelijkingsmateriaal waarschijnlijk op Instagram. En dat baart mij ontzettend veel zorgen.

Veel van dit vergelijkingsmateriaal wordt wellicht nietsvermoedend geplaats, maar ook op Instagram bevindt zich een pro-ana beweging. Pro-ana staat voor pro-anorexia en suggereert dat anorexia geen eetstoornis is, maar een levensstijl. Hoewel het lijkt of je bewust zo'n keuze maakt, is dat verre van waar. Zelf deed ik actief mee aan pro-ana, niet omdat dat goed voor me was of omdat ik dat bewust koos, maar omdat ik ziek was en pro-ana venijnig inspeelt op die ziekte. Pro-ana hielp mij zogenaamd met mijn doel om af te vallen (al was het onnodig én op een destructieve manier) en gaf me het gevoel begrepen te worden en ergens bij te horen. 

In dit artikel over pro-ana wordt duidelijk omschreven wat pro-ana voor iemand kan betekenen. Wat voor de één een wanhopige poging tot afvallen is - wat echt niet altijd lukt - geeft de ander het gevoel ergens bij te horen. Maar de ervaring leert ons dat pro-ana je uiteindelijk niet helpt om je beter te voelen, ook geen garantie is om af te vallen en je vaak alleen maar meer isoleert omdat je je afsluit voor je omgeving. Ik kan uit mijn eigen ervaring spreken dat pro-ana voor veel afstand tussen mij en mijn vrienden en ouders heeft gezorgd. En dat het de rest van mijn leven op pauze zette, omdat ik alleen maar daarmee bezig was, terwijl ik me nooit echt goed genoeg voelde.

Daarnaast loopt je binnen de pro-ana beweging het risico om een pro-ana coach tegen het lijf te lopen. Dat is ontzettend gevaarlijk. Daarover kan je meer lezen in deze blog. Hoe je je voor een pro-ana coach kan beschermen of wat je kan doen als je ermee in aanraking bent gekomen lees je in de blog 'Pro-ana coaches; bescherm jezelf'. 

Proud2Bme is ooit als tegenhanger ontstaan van pro-ana. We weten hoe het is om in die wereld meegezogen te worden en wilden daarom een alternatief bieden. Een plek waar je steun en erkenning kan vinden voor waar je mee worstelt. Een plek waar je op een veilige manier in contact kan komen met ervaringsdeskundigen en lotgenoten. Een veilige plek waar zicht wordt gehouden op wat er wordt geplaatst, zodat alles besproken kan worden zonder elkaar te triggeren. En mocht dat triggeren wel gebeuren, dan wordt er direct ruimte gemaakt om dat te bespreken.

De gevaren van pro-ana op Instagram

Op Instagram is dit anders. Daar is namelijk geen zicht op wat je plaatst. Op een waarschuwing na bij bepaalde hashtags en 'graphic' content kan je ongestoord je gang gaan. Sterker nog: wie ook verblind is door de eetstoornis zal jou kunnen complimenteren op je dunne gewicht. Zal je liefde en aandacht geven bij een ziekenhuisopname. Zal likes geven bij die cracker met alleen komkommer. In 2018 schreef Scarlet in de blog 'Waarom plaats je dit op Instagram?' al over de schadelijk content die bewust (of onbewust) op duizenden - misschien wel miljoenen - tijdlijnen wordt geplaatst. Content die als pro anorexia kan worden ervaren of werkelijk pro anorexia is, is ontzettend veel aanwezig. Soms wordt dit bewust zo geplaatst, soms gebeurt dit ook onbewust.

Wat plaats jij op je sociale media? Heeft dat met de eetstoornis te maken? Het is zo belangrijk om hier eerlijk over te zijn naar jezelf. Voor jezelf, maar ook voor elkaar. Vraag jezelf af waarom jij op Instagram plaatst wat je plaatst. Heeft dat te maken met het tevreden houden van je eetstoornis? Is het om gezien te worden? 

Ik denk niet dat er iets mis is met 'gezien willen worden'. Ik herken dat zelf ontzettend goed. Dat heeft niks te maken met 'een aandachtstrekker zijn'. We hebben allemaal in bepaalde mate de behoefte om gezien te worden. En wanneer jij een laag zelfbeeld hebt - om wat voor reden dan ook - kan die behoefte erg versterkt worden. Dat is niet erg, gek, raar of iets om je voor te schamen. Nee, dat is iets om voor te mogen zorgen op een constructieve manier. Praat met je omgeving, zoek steun bij hulpverleners. Je mag echt hulp zoeken, gezien worden. Je doet ertoe.

Maar sta stil bij wat je op sociale media plaatst. En niet alleen bij wat je plaatst, maar ook bij wat je bekijkt. Het kan heel geleidelijk gebeuren. Met de beste of met gewoon niet zo veel bedoelingen maak je een account op Instagram aan. Maar al snel kan je, soms zelfs onbewust, in een pro-ana community terecht komen. Juist omdat dit zo verweven kan zijn met een pro-recovery community, als een soort laag die eronder ligt, kan je er ongemerkt ingezogen worden. Algoritmes houden bij wat we het meest liken, maar ook waar we het langst naar hebben gekeken. Daar krijgen we steeds meer van te zien. Wanneer je oog even is blijven vallen op een triggerend berichtje, wat logisch is, kan je steeds meer van dit berichten te zien krijgen. Zo kan je ongemerkt in een pro-ana gat vallen of überhaupt veel eetstoornisgerelateerde content voorbij zien komen. De eetstoornis voedt zich daarmee. En dat is zo gevaarlijk aan het feit dat dit allemaal op Instagram plaatsvindt. Daar kan je er zo bijkomen en door algoritmes kom je er ook weer lastig uit.

Veilig op social media met een eetstoornis

Bijna iedereen die ik ken, zit op social media. Het is bijna niet meer weg te denken uit onze maatschappij. Hoe zorg je er dan toch voor dat je veilig sociale media kan gebruiken wanneer je ook last hebt van eetstoornis of omliggende problematiek? Daarover schrijf ik uitgebreid in de blog 'Veilig online met een eetstoornis'. In de blog schrijf ik hoe de recovery community steunend kan zijn, maar ook op welke manier het kan triggeren en hoe je jezelf daarvoor kunt weren. Ook deel ik verschillende linkjes naar eerder geschreven blogs over dit onderwerp, zoals de blog 'Voor als je een recovery-account wilt beginnen'. Al zou ik aanraden om, in plaats van een recovery account, gewoon een account te beginnen dat van jou is, van jou als persoon. Want jij bént niet jouw eetstoornis, je hebt er één. Aandacht aan je problemen geven is belangrijk, maar het is net zo belangrijk om je te ontwikkelen op niet-eetstoornisgebied. Om jezelf te leren en durven zijn en daarvan te gaan houden. 

Mijn belangrijkste tip is toch wel dat als ook maar iets of iemand op sociale media om wat voor reden dan ook jou het gevoel geeft dat je niet goed genoeg bent: ONTVOLGEN. Het is doodzonde als het jouw herstel in de weg staat. Volg enkel mensen die jou een goed gevoel geven. Wie jij volgt kan zó veel uitmaken voor jouw wereld- en zelfbeeld. Daarover wordt ook geschreven in het interview met DAMN, HONEY!, dat je hier kan lezen. Motivatie om te herstellen kan ook zo veel verder gaan dan eetstoorniscontent of zelfs voeding en lichamen. Wat zijn jouw interesses? Waar word jij blij van? Van inspirerende reisbestemmingen tot foto's van puppy's of feitjes over het helal. Je kan het zo gek niet bedenken.

Persoonlijk denk ik dat, om écht te kunnen herstellen van een eetstoornis, het belangrijk is om op een gegeven moment ook uit de eetstoorniswereld te stappen. Wat ik op Instagram veel zie gebeuren, is dat de eetstoornis nog meer een deel van iemands identiteit wordt gemaakt. Daarover schrijft Daphne in de blog 'Social Media Disorder'. En dat maakt het alleen maar lastiger om het los te laten. Want volgen al die mensen jou niet juist vanwege je psychische problematiek? En wat doen alle steunbetuigingen met jou? Dat loslaten is niet zo makkelijk, maar zo ontzettend belangrijk. Want ik weet inmiddels - net als veel anderen helaas - hoeveel een eetstoornis kapot kan maken.

Een eetstoornis maakt alles kapot

Een eetstoornis is namelijk niet niks. Het maakt je leven kapot. Is dit echt hoe jij dat van jou in wilt vullen? Elke dag in paniek op de weegschaal? Huilend om een boterham? Verjaardagen afzeggen omdat iemand je misschien wel taart gaat aanbieden? Iedereen van je weg moeten duwen omdat ze zich zorgen maken? Geen toekomst om naar uit te kijken? Geen energie voor een toffe studie of leuke baan? Niet kunnen dansen, zingen, onbezorgd lachen? Een lege maag en een leeg hart. Een eetstoornis komt niet zonder gevolgen. Je maakt je lichaam kapot, maar ook op mentaal en sociaal gebied doe je jezelf tekort. Eenzaamheid, verdriet, angst. Kou, ziekte, zwakte... en zelfs een vroege dood.

Ik weet als geen ander hoe mooi een eetstoornis het kan verpakken, maar de gevolgen zijn echt. En dat gun je niemand. Dus neem verantwoordelijkheid voor jezelf en voor elkaar. Wees eerlijk naar jezelf en naar elkaar. Anorexia of welke eetstoornis dan ook maakt je leven kapot. Neem jezelf en anderen in bescherming. Anorexia op Instagram kan levensgevaarlijk zijn. Want een eetstoornis is levensgevaarlijk. Of het nou gaat om de letterlijke dood, of om het feit dat je op een gegeven moment niet meer leeft, maar enkel overleeft.

We bieden je graag een alternatief. We begrijpen je en willen er voor je zijn. Kom bij Proud2Bme gratis en anoniem in contact met lotgenoten, ervaringsdeskundigen, psychologen en diëtisten. Op ons forum kun je jouw verhaal delen en/of vragen stellen. Ook kan je dagelijks met ons chatten (de agenda vind je hier). Wij staan voor je klaar.

We zijn benieuwd naar jouw verhaal

Proud2Bme heeft een actief Instagram-account. Daarmee delen wij pro-recovery content, maar krijgen we ook een hoop mee van wat er op Instagram gebeurt - van wat jullie ook te zien krijgen. Toch hebben wij zelf geen eetstoornis gehad tijdens het 'Instagram tijdperk'. Daarom zijn wij benieuwd naar jouw verhaal. Waar ben jij online met je eetstoornis? Op Instagram, TikTok of elders? Hoe ervaar jij de invloed van sociale media op je eetstoornis? Krijg je gemakkelijk veel triggerende content te zien? Hoe houd je het gezond voor jezelf? Wie volg of ontvolg je liever? Wat doet het met jou? 

Laten we erover praten en zo voor elkaar zorgen. Samen staan we sterk!

♥ 

fotografie: pexels