Toen ik een eetstoornis had en niet lekker in mijn vel zat, kon ik me vaak ontzettend schamen voor mezelf. Voor de eetbuien en het compenseren daarvan. Voor het feit dat ik me niet sterk voelde en de keiharde zelfveroordeling die daarbij kwam kijken. Soms schaamde ik me zelfs voor alledaagse dingen: de muziek die ik leuk vond, hoe mijn huis er uitzag, de tekeningen die ik maakte. Schaamte kan je ontzettend in de weg zitten en echt een stempel op je dagen drukken. Hoe ga je om met schaamte? Hoe kan je dit verlichten?

1. Praat erover

Schaamte is een heel naar gevoel, maar het is ook een heel menselijk gevoel. Een gevoel dat iedereen denk ik wel in meer of mindere mate kent. We noemen bij veel problemen vaak de tip om erover te praten. Ik kan me voorstellen dat je daar soms een beetje moe van kan worden, want ja, doe het maar eens. Is er geen makkelijkere manier? Een manier waarbij ik anderen er niet bij hoeft te betrekken? Maar hoe meer je schaamte blijft 'verstoppen', hoe meer je het de kans geeft om te groeien. Juist bij schaamte is het zo belangrijk om anderen er wel bij te betrekken, omdat schaamte ook heel erg gaat over een angst voor afwijzing door anderen. 

bron foto

Door erover te praten, merk je dat een ander het wellicht herkent. Misschien gaat de schaamte van een ander niet over hetzelfde onderwerp, maar dat betekent niet dat een ander geen schaamte kent. Je bent hier niet alleen in. Ook kan praten met een ander weer een nieuw perspectief bieden. Wanneer je maar blijft piekeren en rondjes dwaalt in je eigen hoofd, kunnen de gedachten van kwaad tot erger worden. Je bevestigt de hele tijd jouw angstige gevoel, waardoor het alleen maar groter kan worden. Als een ander licht erop schijnt, kan dat helpen om het te relativeren.

2. Zie jouw connectie met anderen

Ik noemde al dat schaamte erg over de angst voor afwijzing gaat. Die angst is niet gek, want afgewezen worden is ook echt een naar gevoel. Maar hoe reëel is deze angst? Ook was een belangrijke vraag voor mij wat 'niet afgewezen worden' dan voor mij zou betekenen. Betekende dat dat ik door iedereen geaccepteerd en leuk gevonden moest worden? Of ging dat vooral over bepaalde mensen? Ik kon me wel eens verliezen in dat eerste: het voor iedereen goed willen doen. Maar dat is niet mogelijk. Er zullen altijd wel mensen iets negatiefs over je denken of gewoon niet zo veel met je hebben, maar eerlijk gezegd denk ik dat de meeste mensen gewoon neutraal of licht positief denken over iemand die ze niet zo goed kennen. Uiteindelijk heb ik ook gemerkt dat dat niet is wat echt belangrijk is.

Het is onmogelijk om het voor iedereen goed te doen, daarmee doe je jezelf tekort. Wat wel waardevol is, is om te kijken naar de connectie die je wél met anderen hebt. De mensen die van jou houden om wie je bent, ondanks de dingen waar jij je misschien voor schaamt. Zie die connectie met anderen en laat het tegenover die angst voor afwijzing staan. Er zijn mensen die jou leuk vinden, die van jou houden, gewoon om wie jij bent. Mensen die je ook graag zouden willen helpen met wat nu niet zo goed lukt. In die kwetsbaarheid is vaak ook veel verbinding te vinden en dat is ontzettend waardevol. Niemand is immers perfect en die imperfecties er ook laten zijn onder elkaar, is ontzettend krachtig!

3. Wees mild voor jezelf

Die angst voor afwijzing, kwam dat echt vanuit de afwijzing van anderen of wees ik mezelf vooral erg af? Natuurlijk heb ik wel eens afwijzing ervaren. Hebben anderen wel eens negatief reageert op mij, mijn kunnen en mijn gedrag. Dit liet ik echter veel zwaarder wegen dan de connectie die ik met anderen had, zoals hierboven omschreven. Een negatieve ervaring bleef me veel meer bij dan een positieve. Misschien ervoer ik iets positiefs zelfs wel als vanzelfsprekend en neutraal? Door die afwijzing van anderen werd ik ook heel streng voor mezelf. Maar was dat wel eerlijk? Een goed trucje hiervoor is om de situatie eens buiten jezelf te plaatsen. Stel je voor dat iemand anders in jouw situatie zit. Ben je dan ook zo streng voor diegene? We mogen best wat milder zijn voor onszelf!

4. Trek de stoute schoenen aan

Doe het gewoon. Vertel het gewoon. Het is niet altijd zo 'gewoon', maar toch kan het wel eens goed zijn om de stoute schoenen aan te trekken en het echt gewoon te doen. Deel een ander wat je op je hart hebt liggen. Plaats het gedicht dat je had geschreven op je tijdlijn. Geef aan dat iets je niet zo goed lukt. Vraag om hulp. We kunnen er soms wel eindeloos over na blijven denken, maar dat wil niet zeggen dat je ook tot een oplossing gaat komen. In tegendeel, je kan jezelf soms helemaal de put in denken. Iets veel sterkers kan dan een positieve ervaring zijn, maar om dat te kunnen ervaren, moet je wel die kans nemen. Dus trek je stoute schoenen aan en laat zien wie je echt bent. Wie weet word je nog verrast.

En als een ander jou daarover afwijst, ligt dat misschien wel aan die ander of zijn jullie gewoon geen match. Er zijn vast vele anderen met wie je wel een connectie aan kan gaan. Durven zijn wie je bent is heel heel waardevol! Iets wat ik met de jaren echt heb geleerd, is dat het veel meer betekent om drie mensen om je heen te hebben die écht van je houden om wie je bent, dan honderd mensen die van je houden om wie je niet bent. 

Hoe ga jij om met schaamte?

Kom bij Proud2Bme gratis en anoniem in contact met lotgenoten, ervaringsdeskundigen, psychologen en dietisten. Op ons forum kun je jouw verhaal delen en/of vragen stellen. Ook kan je dagelijks met ons chatten (de agenda vind je hier). Wij staan voor je klaar!