Identiteit

WAT ALS JOUW KIND HAAR EETSTOORNIS ERVAART ALS IDENTITEIT?

Wat doe je als jouw kind (dat eindelijk terug een normaal gewicht heeft en herstelt van een eetstoornis) tegen jou zegt dat ze eigenlijk anorectisch wil blijven? Dit is niet alleen frustrerend, het wijst er ook op dat het herstel nog niet volledig is. Vaak is er slechts een gedeeltelijk lichamelijk herstel (b.v. te laag lichaamsvet, te lage botdensiteit), en meestal ook een gedeeltelijk psychologisch herstel (b.v. zeer grote angst voor vet, een te grote band tussen zelfwaardegevoel en lichaamsgewicht)

Maar waarom zegt ze dat ze niet (volledig) wil herstellen van zo’n ernstige ziekte?
Net zoals er verschillende en complexe redenen zijn waarom personen een eetstoornis ontwikkelen, zijn er ook heel wat redenen waarom jouw kind niet (volledig) wil herstellen. Eén reden kan zijn dat jouw kind het ‘eetprobleem’ ervaart als een deel van haar sociale en/of persoonlijke identiteit.

Eetprobleem als identiteit
In de film ‘Miss Congeniality’ speelt Sandra Bullock Gracie Lou. Ze is ‘Miss New Jersey’ en doet mee aan een nationale schoonheidswedstrijd. Ze nodigt de mede-kandidaten uit om samen pizza te eten. Een van de deelnemers zegt: ‘Weet je hoeveel calorieën er in deze pizza zitten ?’; waarop een andere deelnemer zegt: ‘Het geeft niets (als zij de pizza opeet), want ze zal het toch overgeven’

Hoewel deze film een komedie is, en stereotiep gedrag uitvergroot tot het grappig wordt, illustreert het de manier waarop een eetprobleem als sociale identiteit kan fungeren. Men krijgt/geeft de indruk dat gezonde, slanke en aantrekkelijke meisjes geen pizza’s eten, en als ze het toch doen, overgeven.

Wat betekent dit voor jonge vrouwen die grootgebracht worden in een ‘slankheidscultuur’? Het betekent dat ‘slankheids-praat’ goed en tof is, dat controleren wat je eet eerbiedwaardig is, dat het hebben van een (zelfs levensbedreigende) eetstoornis in het geheim wordt bewonderd door anderen.

Als de meerderheid van de vrouwen niet houden van hun lichaam, en een ander groot deel constant aan het diëten zijn, dan is het niet te verwonderen dat sommige meisjes het ‘succesvol’ beperken van voedsel of het overgeven van voedsel, het gebruik van laxativa en het overmatig sporten om slank te blijven, tegelijkertijd als wat eigenaardig én op zijn minst ook licht bewonderenswaardig vinden. Gestoord eten wordt vaak sociaal aanvaard.

Wat gebeurt er als sociale aanvaarding van gestoord eten voorkomt in de psychologische evolutie van adolescenten?

Jonge adolescenten (pubers van 12 tot 14 jaar oud) en nog meer oudere adolescenten ( 16-19 jaar) maken zich los van thuis en van hun ouders. Ze zoeken meer en meer hun identiteit en zelfwaardegevoel bij leeftijdsgenoten. De zoektocht naar de eigen persoonlijke en sociale identiteit is in deze leeftijdscategorie intens aanwezig en is veranderlijker dan op gelijk welke andere leeftijd.

Wetende dat de ‘slankheidscultuur’ bij jonge mensen zeer populair is, kan het ook geen verrassing zijn dat sommige jongeren erkenning en identiteit proberen te vinden in hun ‘kunde’ om slank te blijven. Jongeren die herstellen van een eetstoornis, zijn daar nog gevoeliger voor.

Tekenen die hierop kunnen wijzen
De volgende tekenen zijn indicatoren bij jongeren die hun eetstoornis als een deel van hun identiteit ervaren:

• Bij leeftijdsgenoten vragen wat en hoeveel ze eten (om te kunnen vergelijken met de eigen voedselopname)
• Een interesse in het ‘sneller kunnen verwijderen/verwerken van voedsel’ met soms zelfs activiteiten in deze zin in groepsverband (b.v. overmatig sporten)
• Beperken van voedselinname (samen of in afspraak met anderen).
• Genieten van de aandacht die men krijgt ‘omwille’ van de eetstoornis. (Let wel, dit betekent niet dat iemand een eetstoornis kreeg om meer aandacht te krijgen !)
• Vrienden aantrekken die ‘zich zorgen maken’ over gestoord eten.
• Verhalen en boeken lezen over mensen met een eetstoornis. De jongere ziet ze niet als modellen voor herstel, meer eerder als modellen voor het verder zetten van de eetstoornis.
• Vriendschappen zijn gebaseerd op het gemeenschappelijk onderschrijven van het slankheidsideaal, en op de interesse en kennis van methoden om slank te worden.
• Een carrière nastreven met een belangrijke focus op lichaamsvorm en gewichtscontrole (b.v. danseres of model).
• Voor (een groot) publiek willen spreken over de eigen eetstoornis (b.v. voor scholen) en dit vooraleer men volledig hersteld is.

Twaalf tips voor ouders
Hier zijn dertien tips voor ouders van kinderen die hun eetstoornis min of meer ervaren als hun ‘identiteit’.

1. Weet dat jonge mensen met een eetstoornis, meestal erg bezorgd en bezig zijn met lichaamsvergelijking met anderen.
2. Weet ook dat dit geleidelijk zou moeten afnemen, in de mate dat het herstel vordert. Is dit niet het geval, weet dan dat er een groot risico is tot herval en dat de behandeling moet verdergezet worden.
3. Voor iemand die herstelt van een eetstoornis is de grootste uitdaging om minder bezig te zijn met voedsel en vermageren. Ook vriendschappen die gebaseerd zijn op de gemeenschappelijke interesse in voedsel en vermageren zouden in belang moeten afnemen. Als dit niet gebeurt, bega dan niet de fout om zelf therapeutisch te werken met jouw kind. Wat je wel kan doen is door middel van ‘ik-boodschappen’ jouw bezorgdheid uiten.
4. Zet grenzen op gedrag dat samenhangt met de eetstoornis en dat jouw eigen gezinsleven erg stoort, zelfs al komt dit ook voor bij vrienden. B.v. opruimen van voedsel-smeerboel…
5. Overweeg om de ouders van ‘vrienden’ in te lichten als ze ook gestoord eten. U weet immers als ouder hoe gevaarlijk een eetstoornis kan zijn.
6. Probeer niet om vriendschappen van jouw kinderen (met leeftijdsgenoten met eetstoornissen) te beletten. Het is goed mogelijk dat jonge mensen die herstellen van een eetstoornis erg veel steun krijgen van elkaar.
7. Als je kind zich kandidaat stelt om in publiek te spreken over eetstoornissen vooraleer ze er echt klaar voor is, bespreek dit dan met de therapeut (om na te gaan of het verantwoord is).
8. Om je kind te beletten zich te identificeren met de eetstoornis, maak je best een verschil tussen de ziekte van je kind en je kind zelf (zowel in gedachten als in woorden). Herinner jezelf er aan dat je kind tijdelijk beïnvloed wordt door een eetstoornis. De eetstoornis op zich is geen karaktertrek van jouw kind.
9. Haal geen speciale dieetvoeding in huis (noch voor je kind nog voor de vriendin ‘die erg bekommerd is over haar eten’).
10. Vermijd discussies met je kind over de lichaamsvormen en eetgewoonten van vrienden, (vooral als dit gebeurt om te kunnen vergelijken).
11. Als je kind beseft dat haar vrienden zich over haar zorgen maken, wijs er dan op dat dit haar niet echt helpt. Als vrienden echt willen helpen dan zijn het supporters van gezond gedrag, dan drukken ze hun bezorgdheid uit, en zorgen voor een gezond gedrag bij zichzelf.
12. Probeer niet al te negatief te reageren als andere ouders de vriendschap van hun kinderen wat proberen af te remmen omwille van de eetstoornis (zeker als de reden is dat hun kind overmand is door frustraties of zorgen omwille van de eetstoornis van jouw kind).
13. Wees een echte supporter en bekrachtig de sociale identificatie van jouw kind met mensen, activiteiten en interesses die een positieve waarde inhouden.

Bron: eetstoornis.be
Oorspronkelijke tekst: Cristen E. Haltom, Ph.D. Voice: 607-272-6750 Fax: 607-266-6414 Web: https://www.drhaltom.com © Copyright Cristen E. Haltom. All rights reserved.