Openheid en eerlijkheid helpen je om het meeste uit je behandeling te halen. Op het forum en in de chats van Proud2Bme raden wij regelmatig aan om te uiten wat je op je hart hebt liggen. Want als je er mee in je hoofd blijft zitten, kan niemand je ermee helpen. Toch vond ik het zelf ook niet altijd makkelijk om eerlijk te zijn in therapie. Ik schaamde me voor mezelf of wilde helemaal niet geholpen worden. Er zijn nog meer redenen waarom eerlijk zijn in therapie lastig kan zijn. Welke redenen dat zouden kunnen zijn en wat je daar dan aan kunt doen, daarover schrijf ik in deze blog.

Ik schaam me voor mezelf

Ondanks dat ik gemotiveerd was om te herstellen van mijn eetstoornis, vond ik het lastig om echt 100% eerlijk te zijn tijdens mijn behandeling. De voornaamste reden hiervoor was dat ik me schaamde voor mezelf. Als ik vond dat ik mijn doelen slecht had uitgevoerd, een verschrikkelijke eetbui had gehad of worstelde met gedachten die anderen misschien wel raar zouden vinden, durfde ik dat niet te zeggen. Ik oordeelde zo hard over mezelf, dat ik bang was dat anderen dat ook over mij zouden doen. M'n zelfbeeld was al zo laag dat ik dat er echt niet bij durfde te hebben. Ik zei liever niks en dacht mijn eigenwaarde ermee te sparen, maar eigenlijk hielp het me niet vooruit. Ik bleef er juist alleen mee zitten en ging daardoor alleen maar meer aan mezelf twijfelen. Ik bevestigde mijn eigen angst dat ik gek was en gaf niemand de ruimte dat te ontkrachten. 

Uiteindelijk is het wel goed gekomen met mij en ben ik mede door mijn behandeling hersteld van mijn eetstoornis. Ik weet niet hoe het was gelopen als het anders was geweest, maar ik denk dat het me wel een hoop tijd en gedoe had kunnen besparen als ik eerlijker was geweest. Als ik er achteraf op terugkijk, weet ik zeker dat mijn behandelaars me niet zouden veroordelen. Zij keken veel objectiever naar mijn situatie, daar kwam niet zo veel en niet dezelfde emotie bij kijken als bij mij. Bovendien hadden ze al zo veel meer mensen met een eetstoornis behandeld, ze wisten heus wel hoe het was. Juist je behandelaren zullen het begrijpen en je echt niet gek, raar of mislukt vinden omdat je met bepaalde dingen worstelt. Het hoort bij het ziektebeeld. Ik kan me voorstellen ik met mijn woorden het gevoel van schaamte misschien niet helemaal bij je weg kan halen als jij daarmee worstelt, maar ik hoop toch dat het een beetje kan bijdragen.

Ik wil niet veranderen

Bij mijn eerste behandeling was ik echter helemaal niet gemotiveerd. Ik was minderjarig en moest van mijn ouders in therapie voor mijn eetstoornis, maar ik wilde helemaal niet herstellen. Ik vond mijn eetstoornis wel prima. Het gaf me juist een gevoel van kracht en controle. Een eetstoornis ontwikkel je immers niet voor niks. Het brengt je ook wat, maar aan de andere kant kost het heel veel. Dat zag ik toen niet, maar later merkte ik meer van de gevolgen die het met zich meebracht. Die gevolgen zijn voor mij uiteindelijk een belangrijk onderdeel geworden van mijn motivatie. Niet alleen fysiek deed de eetstoornis mij kwaad, maar ook op sociaal en mentaal vlak ging ik er eigenlijk op achteruit. Daarover schreef ik in deze blog.

Worstel jij in therapie ook met je motivatie? Mijn advies zou zijn: kaart dit aan. Ook dít is iets dat besproken kan worden. In plaats van liegen over hersteldoelen kan je jouw tijd beter gebruiken om te praten over wat de eetstoornis voor je betekent en waarom je hem zo hard nodig hebt. Echter, wanneer je lichamelijk er zo slecht aan toe bent dat andere stappen nodig zijn, kan het zo zijn dat die keuze voor jou wordt gemaakt. Dat is ontzettend zwaar en druist tegen al je gevoelens in. Ook die gevoelens mogen er zijn en geuit worden. Dat verandert misschien niet de situatie, maar het kan wel heel erg opluchten. Je hulpverleners zijn niet tegen jou, maar wel tegen je eetstoornis. Ze willen je juist graag helpen, ook als je het lastig vindt. Weet dat het er mag zijn.

Ik durf niet te veranderen

Willen is één ding, maar durven... Dat is met eetstoornisherstel weer een heel ander verhaal. Eerlijk zijn in therapie betekent ook dat je iets aangaat. En dat is best wel spannend. Wat als het tegenvalt? Wat als je het niet aankan? Ook hier wil ik weer benoemen: een eetstoornis heb je niet zomaar. Het is ook heel spannend om het los te laten, want het betekent dat je op een andere manier moet leren omgaat met wat je ermee wegdrukte. Dat is ook eng.

Weet dat je het ook spannend mág vinden. Dit is zeker ook iets dat je kan aangeven. Die angst kan er echt bij horen en ook daarvoor mag je hulp en steun ontvangen van je behandelaren en omgeving. Zo kan je samen doelen stellen, eerlijk zijn over hoe het gaat en hoe je je voelt, maar ook je grenzen daarin aangeven en steun vragen wanneer het te eng wordt. Laat je daar juist in begeleiden. Het mag allemaal op jouw tempo. Stapje voor stapje.

Als ik het uitspreek, wordt het 'echt'

Iets wat een ander misschien nog beter kent, maar ik zelf ook wel een beetje heb ervaren, is dat je bang bent iets uit te spreken omdat het dan zo echt gaat voelen. Ik had het zelf bijvoorbeeld met het opnoemen van wat ik had gegeten tijdens een eetbui. Ik wist wel dat die eetbui echt was, maar ik vond het te veel gevraagd om het ook nog eens te benoemen. Niet alleen naar mijn behandelaren toe, maar ook naar mezelf. Dan zou het zo 'echt' voelen en concreet worden. Ik liet het liever een beetje in het midden. Ja, ik had een eetbui, maar ik wil niets zeggen over wat of hoeveel. Ik wilde het liever vergeten en weer verder gaan, nieuwe doelen stellen, opnieuw proberen. Op zich ging dat ook wel. Ik ben er toch gekomen, maar ik kan me voorstellen dat het benoemen van zo'n eetbui en jezelf ermee confronteren ook kan bijdragen aan een bepaalde motivatie. Dit lost niks op. Dit wil ik écht niet meer. Bovendien zou het kunnen helpen bij een stukje zelfacceptatie. Ja, je hebt een eetstoornis met eetbuien, maar het mag er ook zijn. Het hoeft niet te blijven, maar je hoeft je er ook niet nu voor te schamen. Zo kan je met meer mildheid aan je problemen werken. En hoewel ik het zelf nooit heb mogen meemaken - omdat ik mezelf die kans niet heb gegeven - kan ik me ook voorstellen dat, als er minder druk en spanning rond die eetbui ligt, het ook minder 'aantrekkelijk' wordt.

Ik kan me ook voorstellen dat wanneer je worstelt met heftig trauma dit een grote rol kan spelen. Het uitspreken, betekent ook dat je het erkent. Als je heftige dingen mee hebt gemaakt, is dat ontzettend zwaar. Je had liever niet dat het was gebeurd, je stopt het liever weg, wilt het niet meer voelen. Dat begrijp ik echt ontzettend goed. Toch is het belangrijk om het te vertellen en het gevoel toe te laten. Om het te erkennen, te laten zijn en het zo een plekje te kunnen geven. Dit mag natuurlijk helemaal op jouw tempo - het moet wel veilig blijven - maar daarin mag je je ook laten begeleiden door je behandelaren. Geef aan dat het moeilijk voor je is om het uit te spreken en het te erkennen, dat het te zwaar is om te voelen. Dat zullen ze begrijpen en serieus nemen, want stappen zetten in je behandeling is belangrijk, maar te grote stappen kunnen ook het tegenovergestelde effect hebben. 

Een behandeling gaat niet enkel over het herstellen van eetstoornissymptomen of het pinpointen en verwerken van een bepaald trauma. Er zitten nog allerlei zaken omheen. Zoals de angst om te voelen, de schaamte om te vertellen, de motivatie om verder te gaan enzovoort. Al die gevoelens die erbij komen kijken maken net zo goed deel uit van het proces, zijn net zo goed van waarde, verdienen net zo goed de aandacht. Dus zie de gevoelens niet als een tegenslag of obstakel, maar als deel van het proces. Daar over praten en er voor zorgen, betekent niet dat je daarna pas weer verder kan, maar zijn ook al stappen vooruit.

Ik ben bang dat ik dan ergens aan vastzit

Met enige regelmaat lees ik op ons forum of in de chat dat een lid bijvoorbeeld bang is om naar de huisarts te stappen of voor het eerst te vertellen over zijn of haar eetstoornis. Want als je het vertelt, moet het dan ineens allemaal anders? Zit je dan ergens aan vast? Nee, je zit eigenlijk nooit echt ergens aan vast. Een gesprek is maar een gesprek, dat kan ook een oriënterend doeleinde hebben. Er zal vast wel aangestuurd worden op het volgen van een behandeling of het zetten van stappen, maar dat is echt weer een volgende keuze waar je ook weer even over mag nadenken als je dat zou willen. Ja, hulpverleners en je omgeving zullen je willen sturen naar de in hun ogen goede richting, maar uiteindelijk ben je zelf degene die beslist.

Wees open en eerlijk over hoe je je voelt, wat voor jou haalbaar voelt en waar je hulp bij zou willen. Hierin mag je ook je eigen tempo en wensen aangeven. Dat wil niet zeggen dat alles ook altijd mogelijk is, maar hoe beter anderen weten wat jouw behoeftes zijn, hoe beter een behandeling daar ook op afgestemd kan worden. Je zal soms wel dingen aan moeten gaan die je heel eng vindt, maar zoals ik hierboven ook schreef, mag dáár ook echt ruimte voor zijn.

Er bestaat zoiets als gedwongen opname of behandeling. Dit gebeurt nooit zomaar. Dit gebeurt alleen als je een gevaar bent voor jezelf en niet vrijwillig mee wilt werken aan een behandeling. Dit moet ook aangevraagd worden door iemand uit jouw omgeving of besloten worden door een rechter. In de blog 'Gedwongen opname: IBS en RM' kan je hier meer over lezen.

Ik ben bang dat het wordt doorverteld

Het kan ook zijn dat je bang bent om eerlijk te zijn omdat je bang bent dat hetgeen je met je behandelaar of arts deelt, wordt doorverteld. Goed om te weten is dat hulpverleners een beroepsgeheim hebben. Dit is wettelijk verplicht. Het overtreden van het beroepsgeheim of de zwijgplicht is het overtreden van de wet en brengt ook gevolgen met zich mee. Het heeft wat mij betreft ook veel te maken met de normen en waarden die we voor elkaar hebben als mensen onderling. Iemand deelt persoonlijke en kwetsbare informatie met jou, daar moet zorgvuldig mee worden omgegaan.

Hoe het precies zit met die zwijgplicht is soms wel ingewikkeld. Er zijn uitzonderingen op de regel. Dat heeft te maken met wilsbekwaamheid. Ook zijn er uitzonderingen voor volwassenen, bijvoorbeeld wanneer iemand een besmettelijke ziekte heeft of wanneer iemand overlijdt. Dan moet dit soms wel aan iemand worden doorgegeven. In principe geldt die zwijgplicht gewoon als je meerderjarig bent, maar twijfel je erover, dan kan je in deze blog uitgebreid lezen over wat het precies inhoudt en hoe het met uitzonderingen zit. Je kan dit ook altijd navragen bij je huisarts. 

Ik heb geen klik met mijn behandelaar

Tot slot kan het ook lastig zijn om eerlijk te zijn omdat je geen klik hebt met je behandelaar. Je behandelaar is iemand met wie je een heel kwetsbaar stukje van jezelf deelt. Als je je om wat voor reden dan ook niet fijn of veilig voelt bij je behandelaar, kan dit erg in de weg gaan zitten van je behandeling. Dat is ontzettend zonde, want misschien wil je wel, maar lukt het hierdoor niet. Voel je niet schuldig hierover, dit kan gebeuren. Probeer het een kans te geven, want die klik is er meestal niet meteen. Vertrouwen moet ook groeien. Maar merk je dat je hier echt tegenaan blijft lopen, dan is het goed om het te laten weten. Ga erover in gesprek met je behandelaar. Waarom wil die klik niet komen? Kan jij of je behandelaar iets anders doen waardoor er wel meer ruimte is om het vertrouwen te laten groeien? En lukt dit niet, dan kan je misschien wisselen van behandelaar. Dit aangeven is niet onaardig van jou. Uiteindelijk hebben zowel jij en je behandelaar daar alleen maar meer aan. Want jullie willen uiteindelijk beide dat de behandeling succesvol is.

Vind jij het lastig om eerlijk te zijn in therapie? Herken je je in één van deze punten? Of heeft het voor jou een andere oorzaak? Wat helpt jou om eerlijker te zijn?

Kom bij Proud2Bme gratis en anoniem in contact met lotgenoten, ervaringsdeskundigen, psychologen en dietisten. Op ons forum kun je jouw verhaal delen en/of vragen stellen. Ook kan je dagelijks met ons chatten (de agenda vind je hier). Wij staan voor je klaar.