Toen ik in behandeling ging voor mijn eetstoornis kreeg ik een basislijst mee als voedingsadvies. De basislijst is een goede richtlijn voor wat een volwassen vrouw per dag zou moeten eten. Zeker wanneer je rommelt met je eten kan het houden aan zo’n lijst ervoor zorgen dat je lichaam weer in balans kan komen en je hongergevoel zich kan herstellen. Uiteindelijk kan je vanaf die basis steeds meer op gevoel gaan eten, maar hoe weet je dan of je genoeg eet, en niet onbewust te veel?
Het was niet zo dat toen het eten weer goed ging mijn eetstoornis meteen over was. Ik mocht steeds meer op gevoel leren eten, maar vond dat echt ontzettend spannend. Het vertrouwen in de basislijst was al iets dat ik maar net aan durfde te gaan. Het liefst zat ik daar, voor de zekerheid, nog een beetje onder. Dat zorgde er echter wel voor dat ik te weinig at, waardoor eetbuien getriggerd werden.
Het is belangrijk om voldoende te eten, niet alleen voor je lijf, maar ook voor je hoofd. Aan de andere kant was het ook mijn hoofd die het ontzettend spannend vond. Hoe zit het dan met avondjes uit, met uitgebreidere recepten, met restjes van het avondeten voor de lunch, met trek hebben in een extra tussendoortje, met bij-eten als je veel sport, met verjaardagen, barbecues en al dat soort dingen? Af en toe iets meer eten was niet erg, maar hoe weet ik wat af en toe is?
Ik had zo veel twijfels en vragen en wilde het zo graag zeker weten. “Nee, ik hoef geen eetstoornis meer. Ik hoef niet meer af te vallen. Ik ben goed zoals ik ben nu, maar ik wil zeker niet aankomen. Ik wil niet dik worden.” De angst om dik te worden zat er nog diep in. Hoewel het redelijk lukte om goed te eten, kostte het wel ontzettend veel energie en moeite. Nog altijd kon ik heel spastisch zijn rondom afspraken en eetmomenten en bepaalde mijn eetstoornis voor een deel mijn leven.
Dit stukje wilde ik ook niet meer. Niet meer steeds die twijfels, die spanningen, die angst. Dit waren ook de triggers voor wanneer het onverhoopt toch even een dagje niet goed ging. Het mocht niet de trigger zijn voor een complete terugval, maar zelfs zoals het was, zag ik het liever anders. Ik was liever vrijer, maar jeetje, wat is vrijheid eng als je zo weinig vertrouwen in jezelf en je lichaam hebt. Hoe kon ik dat vertrouwen laten groeien? Hoe doen gezonde mensen dat? Hoe voelen zij dat aan?
Aan m’n behandelaren heb ik alles kunnen vragen. Ze hebben me echt heel goed geholpen, maar de eetstoornis was nooit weg te denken uit onze relatie. Die zou altijd een rol spelen in de vraag en het antwoord. Dat ging niet expres, dat was gewoon onze verhouding. Ze wilden me gerust stellen, logisch, maar dat zij mij gerust wilden stellen stelde mij niet gerust. Zouden ze misschien zomaar wat zeggen? Hoe kunnen ze dat nou zo zeker weten? Omdat dat in een boek staat? Wat als ik langzaamaan wel heel veel aankom? Wat als ik het verkeerd in blijf schatten? Wat als ik te vaak iets meer eet? Wat als ik niet weet hoe iets in m’n basislijst zou passen? Wat als ik onbewust teveel eet? Geen eetbuien, maar gewoon net wat te veel
Intussen was ik niet meer in behandeling en eerlijk gezegd was ik ook een beetje klaar met die hele eetstoorniswereld. Om hulp vragen mag altijd, maar het hoeft niet altijd via therapie. Dus ik besloot het na te vragen bij mijn vrienden. Het is niet zo dat gezonde mensen nooit bezig zijn met hun gewicht. Het hoeft niet, maar het is niet zo dat wanneer je geen eetstoornis (meer) hebt het je niets meer uit mag maken. Natuurlijk wil je gewoon lekker in je vel zitten en gezond zijn. Mijn vrienden, gezonde mensen, denken daar ook over na, maar hebben geen eetstoornis.
“Hoe doe jij dat nou, met eten en je gewicht?” De reacties waren heel uiteenlopend. De één reageerde met dat ze daar nooit zo bij stil stond, de ander probeerde er wel een beetje op te letten en nog iemand ging regelmatig op dieet. “Het kan mij echt niet schelen als anderen mij te zwaar vinden hoor. Ik zit gewoon lekker in m’n vel.” Wat zou het fijn zijn om gewoon zo te kunnen denken. “Ja, jij kan dat wel hebben.” Dacht ik dan, maar voor mij gaat dat niet op. Mezelf gewoon mooi te voelen ondanks m’n gewicht. Dat vond ik heel lastig. Ik wist niet of dat wel bij me paste en ik wist bovendien niet zeker of ik dat wel gezond vond.
Fair enough, daar valt iets over te zeggen. Overgewicht is niet gezond, maar aan de andere kant zijn heel veel andere dingen ook niet gezond. Daar schreef ik eerder al eens deze blog over. Als je dan overgewicht hebt, maar je verder helemaal fijn en gezond voelt, dan is dat toch prima? Daarmee wil ik overigens niet zeggen dat overgewicht iets is waar je naar moet streven. Het gewicht dat ik op dit moment heb is een gewicht dat bij me past en dat ik makkelijk onderhoud. Ik voel me hier lekker bij en het kost me geen moeite. Veel anderen herkenden zich hier ook in.
“Hoe weet je dan zeker dat je niet per ongeluk aan gaat komen?” “Het gebeurt gewoon niet, ik eet al zo lang zoals ik eet. Ik denk daar echt niet over na. Als ik m’n broeken maar blijf passen zal het wel goed zijn!” Het is zo dat wanneer je rommelt met eten je lichaam uit balans raakt. Hoe langer je regelmatig en voldoende eet, hoe stabieler je gewicht gaat worden. Zelfs als je vaker wat meer eet. Ik weet nog dat in de tijd dat ik een eetstoornis had een tijdje anders eten veel meer invloed had dan dat het nu heeft. Het is iets dat ik achteraf had ontdekt, maar als ik dat destijds had geweten had het me wel vertrouwen kunnen geven.
Een andere vriendin van me schommelt wel wat meer in gewicht. Dat vindt ze prima, als het maar niet helemaal één kant op gaat schommelen. Dan zou het tenslotte ook geen schommeling meer zijn. “Als ik merk dat ik na loop van maanden een beetje aan ben gekomen, ga ik weer een beetje letten op wat ik eet.” Dat letten op wat je eet is nooit een drastische verandering, maar zit eerder in de kleine dingen. Ook verbiedt ze zichzelf niets, maar eet ze liever een handje chips in plaats van een zak chips op een avond. Zo heeft ze zelf een beetje de balans in de hand, zonder dat ze er obsessief mee bezig is. Belangrijk voor mij in dit verhaal was dat het aankomen in gewicht over maanden ging en niet over dagen of weken. Van een keer een zak chips kom je niet aan, maar als je een tijd lang meer eet dan je nodig hebt kan je dat wel merken. Al gaat dit niet meteen om tientallen kilo’s. Je hebt niet ineens overgewicht. Er is een behoorlijke marge wat gezond BMI betreft.
Weer een andere vriendin van mij is wel vaak aan de lijn. Dat is iets dat ik nooit zou kunnen of willen, omdat ik een eetstoornis heb gehad en ik weet wat het teweeg kan brengen, maar als je die aanleg niet hebt kan het misschien wel. Of je er gelukkig van wordt is weer een ander verhaal. Soms voelt ze zich even fijn als het lukt, maar ze vindt het ook wel zwaar en lastig om het gewicht te behouden. Daar kan ze van balen, maar het beheerst niet haar leven. Dat laatste is wel een groot verschil. Voor mij zou dit een enorme trigger zijn en kunnen leiden tot het ontwikkelen van een psychische ziekte. Niet wat je wilt.
Er zijn allemaal verschillende manieren waarop mensen met hun gewicht bezig zijn en ze zijn allemaal goed, zolang jij je er maar goed over voelt. Ik vond het fijn om al deze verhalen te horen. Ik vind al mijn vrienden stuk voor stuk leuke mensen, ondanks hun gewicht, maar vond het ook fijn dat het menselijk en normaal kan zijn om er mee bezig te zijn tot op zekere hoogte. Echter was het wel belangrijk om dit niet als vrijkaart te zien er weer echt op te focussen, want de kans dat het zou uitmonden tot een obsessie en zelfs psychische stoornis was natuurlijk veel groter bij mij. Dat is het niet waard.
Dus, wanneer weet je nou of je genoeg en niet te veel eet? Wat ik vooral uit hun verhalen hoorde was dat als je echt iets meer dan je nodig hebt zou eten, het niet ineens heel snel zou gaan met aankomen. Je moet echt heel veel eten om een klein beetje aan te komen. (Zeker wanneer je een gezond gewicht hebt.) Dit zou een proces van maanden zijn, waar ik zelf bij ben. Als ik niet kon wegen zou ik het wel aan mijn broeken kunnen merken en daar een kleine en normale aanpassing in kunnen doen. Wat is dan een normale aanpassing? Ik denk dat je dat steeds beter aan gaat voelen als je langer gezond eet en de eetstoornis steeds meer verwerkt is, daar is tijd en geduld voor nodig. Je moet tegen die angsten aan gaan om ze te kunnen ontkrachten, maar als je erover twijfelt is dit altijd iets dat je kan navragen bij je omgeving of een diëtist.
Daarnaast kan je je afvragen of het daadwerkelijk nodig is om af te gaan vallen. Waarom ligt die focus daar zo op? Het is normaal dat je gewicht een beetje schommelt, dat kan zo’n 1 á 2 kilo per dag zijn. Ook gedurende het jaar kan je gewicht een beetje schommelen. Ik weet nog goed dat, toen we het hierover hadden, een vriend van me zei: “Ja, nu weeg ik even wat meer, maar dat gaat er van de zomer vanzelf wel weer af.” Ik vond dat zo bijzonder. Wat een vertrouwen heb je dan in je lijf en wat fijn om je zo comfortabel te voelen. Hij was niet zo onder de indruk van mijn compliment. “Goh, zo ervaar ik dat niet per se. Het is gewoon niet iets waar ik me druk om maak. Ik wil toch ook gewoon genieten van het leven. Zo’n groot verschil is het uiteindelijk ook weer niet.” Hij had gelijk, want ik had geen verschil gezien met de zomer daarvoor. Grote kans dat jouw gewicht voor jou zwaarder weegt dan het in werkelijkheid voorstelt. Zou dat ook voor mij gelden?
Het kan dat je gewicht ook gedurende het jaar een beetje schommelt. Soms heb je gewoon een tijdje wat meer trek en dan weer wat minder. Soms weg je even wat meer en dan weer wat minder. Een heel natuurlijk proces, geen enorm verschil in BMI, nog altijd een gezond gewicht. Is het nodig of helpend om je daar druk over te maken? Of mag het ook even zo zijn en durf je erop te vertrouwen dat het wel weer goed komt? Als je merkt dat de lijn omhoog blijft gaan, kan je altijd nog kijken wat je daar mee wilt doen, maar weet waar die behoefte vandaan komt en of dat vanuit iets eetgestoords komt of vanuit iets gezonds. Dit zou je kunnen merken aan hoeveel je er mee bezig bent. Beïnvloed het je hele dag of ben jij wel meer dan een cijfer op de weegschaal? Zie jij je lichaam zoals het werkelijk is?
Ga niet lijnen. Niet alleen omdat het gezonde mensen vaak ook niet gelukkiger maakt, maar vooral, omdat jij blijkbaar gevoelig bent voor eetstoornissen en je er een hoop ellende mee in de hand zou kunnen werken. Afvallen kan ook op een gezonde manier, mocht dat nodig zijn, maar wat ik vooral ook leerde, niet alleen van m’n vrienden, maar vooral ook door mijn eigen lichaam de kans en tijd te geven, dat die stabiliteit van je lichaam steeds sterker kan worden en dat mijn eetstoornis mijn lichaamsbeeld vertekende. Geef dat vertrouwen de ruimte en kans om te groeien. Weet dat dit iets is waar je over mag praten, want iedereen wilt toch lekker in z’n vel zitten. Het is niks om je voor te schamen. Hoe doen jouw vrienden dat en wat maakt ze gelukkig? Wat maakt jou gelukkig? Is je angst om aan te komen realistisch en wat maakt de angst zo sterk?
Ben jij wel eens bang om per ongeluk teveel te eten?
Geef een reactie