Al langer voel je iets waar je misschien niet helemaal je vinger op kan leggen. Je herkent de signalen, maar hoopt dat het een korte fase is. Al langer merk je iets waar je niet bij stil wilt staan, maar er komt een moment dat je er niet meer omheen kan. Er komt een moment dat jij of je omgeving het niet langer kan ontkennen. Je hebt een terugval.

Laat me je meteen geruststellen; terugvallen hoort bij herstel. Dat maakt het niet meteen makkelijker, want natuurlijk is het iets dat je niet wilt en waar je soms compleet door verrast kan worden. Maar die terugval is geen eindstation. Je bent nog onderweg. Laat deze blog een nieuw begin voor je zijn als je merkt dat je zelf een terugval hebt. Vanaf hier kan en mag je weer door. 

Erkennen

Die eerste stap is misschien wel de moeilijkste, maar het is belangrijk om te erkennen dat je een terugval hebt. De eetstoornis is er weer en je kan er niet meer omheen, je hóeft daar dus ook niet omheen of het mooier te maken dan het is. Het is de realiteit en die is soms keihard. Huil erom, schreeuw het uit. Laat het er zijn en zoek troost. Erkennen betekent namelijk niet dat het er dan pas is; het was er al voordat je het onder ogen durfde te komen. Erkennen betekent dat je dapper genoeg bent om het te zien en benoemen zoals het is en dat je vanaf dat moment echt de touwtjes in handen kunt nemen. Als je durft te accepteren wat de realiteit is, kun je ook veel beter de toekomst inkijken en erachter komen wat je nu nodig hebt. Ren er niet voor weg. Prop het niet terug onder een grote berg van verplichtingen, verwachtingen en angsten. Het gaat er niet mee weg en elke dag dat je wegkijkt, kijk je eigenlijk weg van jezelf. Het is eng, het mag eng zijn. Maar je verdient het wel om jezelf serieus te nemen.

Praat erover

Niet omdat praten alles oplost, niet omdat de hele eetstoornis dan weer verdwenen is. Praten kan in eerste instantie al belangrijk zijn om dat stukje erkenning kracht bij te zetten. Die eetstoornis, die terugval, niet langer stiekem ten ondergaan en voor jezelf te houden. Daar waar niemand het nog weet - of er niet over gesproken wordt - kan de eetstoornis ook blijven bestaan. In het geheim, stiekem, in jouw wereld.

Erover praten brengt het in het licht en pas dan kun je iets echt bekijken. Pas dan kun je het aanraken, oppakken en er iets mee doen. Als het er mag zijn. En het moet er eerst zijn voordat je er verandering in kunt brengen. Praten maakt het tastbaar en het is daarmee ook niet meer 'alleen van jou'. Dat is spannend. En iets wat voor jou zo zwaar is om te dragen, kan voelen als een enorme last die je door het praten bij anderen neerlegt. Vaak dacht ik dat ik de enige was die 'zo gek' was en door niet te praten hield ik dat - in ieder geval voor mezelf - in stand. Wat praten in werkelijkheid deed, was het kunnen ontdekken van herkenning. Niet dat iedereen meteen een eetstoornis had om mij heen of ook zo worstelde met een terugval. Maar praten over waar je het (opnieuw) moeilijk mee hebt, geeft vaak ook de ruimte aan anderen om hun strijd te delen. De strijd die iemand voert met alcohol of met vluchten in het werk. De strijd die iemand anders ook heeft met controledrang of met het toelaten van emoties. Praten zorgt ervoor dat je niet langer alleen bent, niet langer de enige is die gek is. Hooguit ben je samen gek, samen mens. Want ook die terugval gaat waarschijnlijk over meer dan eten en daar mag het over gaan. 

Vergeef jezelf

Het voelt als falen, mislukken. Ik kan het toch niet, zie je wel, herstel is niet voor mij. Maar herstel op lange termijn gaat met vallen en opstaan. Terugvallen zijn daar een essentieel onderdeel van, het is zelfs eerder een regel dan uitzondering dat een terugval om de hoek komt kijken. Betekent dat dat iedereen gedoemd is voor altijd een eetstoornis te hebben? Dat denk ik niet. Het geeft vooral aan dat dit bij het proces hoort, ook al vervloek je het nu in duizend talen.

Vergeef jezelf dat je die controle zocht die je blijkbaar zo hard nodig had. Vergeef jezelf dat je jezelf wilde verdoven, jezelf wilde beschermen en dat je blijkbaar niets anders kon doen dan dit. Vergeef jezelf dat je een mens bent en dat dit opnieuw een aandachtpunt is. Vergeef jezelf, want dat is nodig om verder te komen en het ook weer achter je te kunnen laten. 

Zoek hulp

Zoek opnieuw hulp. Hulp die bij jou past en waar jij nu behoefte aan hebt. Dat kan en mag alles zijn, als het jouw herstel maar dient. Misschien kijk je hier nu namelijk heel anders tegenaan. Met een terugval sta je namelijk niet weer bij nul, je staat niet aan het begin van de rit. Je hebt dit eerder gedaan. Je hebt deze ervaring al en hebt ook ervaren wat wel en niet voor jou werkt. Misschien ben je inmiddels een paar jaar verder of misschien komt die terugval sneller dan je had verwacht, jouw situatie is persoonlijk en vraagt om een persoonlijke benadering. Heeft iets jou eerder geholpen en zou je dat opnieuw willen? Of is je leven en jijzelf zodanig veranderd dat je die hulpverlening op een andere manier wilt insteken? Zoek hulp om, op dit moment in je leven, opnieuw die eetstoornis los te leren laten. 

Realistisch blijven

Tegenslagen, terugvallen, ze vragen allemaal ontzettend veel van ons. Het legt een pijnpunt of een zwakkere plek open. Je wordt op jezelf teruggewezen, moet je verwachtingen bijstellen en opnieuw door angsten heen. Opnieuw ook weer de moeilijke vragen stellen en de pijnlijke antwoorden onder ogen komen. Dat je dit al eens gedaan hebt, betekent niet dat dat de tweede keer een stuk makkelijk is. Deze terugval staat niet op zichzelf en blijkbaar is dit opnieuw nodig om weer aanpassingen te maken in je leven, om vervolgens weer te herstellen.

Die tegenslagen kunnen het zwart-wit denken behoorlijk voeden. Zie je wel, ik kan het niet. Ik kan niets. Ik ben mislukt, ik kom hier toch nooit vanaf. Kijk maar, dit is het bewijs. En ja, zo hopeloos kan het voelen. Het is vreselijk frustrerend en moeilijk dat je hier opnieuw aandacht aan moet besteden, dat je opnieuw die pijn voelt, opnieuw bezig moet zijn met stappen die je achter je had gelaten. Daar mag je van balen en verdrietig om zijn, het is per slot van rekening toch ook behoorlijk verdrietig? 

Maar de realiteit is dat we allemaal in ons leven duiveltjes hebben. Iedereen heeft zijn of haar terugkerende valkuilen, dezelfde beren op de weg, triggers die zich blijven herhalen. Het leven is bewegelijk en de realiteit is soms dat - als je alles gehad denkt te hebben - je ineens voor nog hetere vuren staat en die eetstoornis in jouw geval is wat aan jou trekt. Wat opnieuw jouw veilige haven voelt, terwijl je er al jaren niet meer aan had gedacht. Jouw duivel.

Het negatieve kan - zeker als je er middenin zit - erom de boventoon voeren. Maar als het negatieve alle positieve stappen en ervaringen ongedaan en onbelangrijk lijken te maken, valt daar andersom ook wel wat voor te zeggen, toch? Je hebt namelijk óók het bewijs dat je hier weer uit kan komen. Je hebt al bewezen dat je stappen richting herstel en vrijheid kan zetten, dat het écht anders kan. Die potentie heb je, die bevestiging heb je al aan jezelf gegeven. Hoe wankel dat wellicht ook kan voelen, of toen voelde, maak daar gerust eens een feiten-lijstje van.

Geef niet op

Het leven is bewegelijk en werpt altijd weer nieuw uitdagingen voor je voeten. Het herstelde leven wat je had bereikt stond blijkbaar niet vast, merk je nu. Maar die eetstoornis waar je nu in teruggeworpen bent, staat dan net zo min vast. Dat kan enorm instabiel voelen, niet de zekerheid waar je soms naar kan verlangen in het leven, maar het kan ook een kans zijn. Deze situatie kan dus ook weer veranderen.

Wanneer je zekerheid zoekt in hoe het leven loopt of dat je nooit meer met jouw duivel te maken krijgt, zoek je het denk ik in de verkeerde hoek. Daar heb je misschien niet altijd invloed op en als je jezelf dat aanrekent, is dat een oneerlijke wedstrijd die je nooit kan winnen. Zekerheid kun je veel meer vinden in de ervaringen die je al hebt opgedaan en de lessen die je al hebt geleerd. In de stappen die je al hebt gezet en die je kunt herhalen. Zekerheid kun je vinden in het toelaten en leren accepteren van je gevoel. Als je voelt te willen vluchten, maar ervoor kiest om tóch hier te blijven en troost te zoeken. Zekerheid kun je vinden in het maken van een plan, gewoon voor deze dag, en onderweg mild voor jezelf te zijn. Die beren op de weg, die duiveltjes die je lastig vallen, heb je niet voor het uitkiezen. Maar deze terugval hoeft geen eindstation te zijn. Ook hier kom je weer doorheen.

Deze blog kwam oorspronkelijk online in 2021