De vraag of ik wel of niet stressbestendig ben, vind ik een lastige. Op sommige vlakken ben ik namelijk heel stressbestendig, maar op andere vlakken niet. Ik kan een behoorlijke druktemaker zijn. Vooral stress om stress is voor mij een valkuil. Sinds ik steeds vaker hoor dat stress ongezond is, ben ik er een beetje bang voor geworden. Als ik nu iets van stress merk, kan ik me daar behoorlijk druk om maken. Een negatieve cirkel, maar hoe stap je daar uit?

Stress om stress en angst voor stress. Waar je dan weer meer stress van krijgt. Wat je dan nog angstiger maakt. Waar je dan wéér meer stress van krijgt. Zo blijf je bezig. Hoewel ik het zelf soms lastig vind, is het gelukkig niet iets dat mijn leven beheerst. Toch kan ik me voorstellen dat dit vervelende vormen aan kan nemen. Wat doe je eraan? Dat is persoonlijk. Maar wat mij helpt, zal ik in deze blog benoemen. Laat gerust weten in de reacties of jij dit herkent en hoe jij hiermee omgaat.

Hoe slecht is stress?

Om te beginnen is het misschien fijn om te weten wat stress is en waarom we het hebben. In theorie is stress namelijk niet per se verkeerd. Door de aanmaak van cortisol (het stresshormoon), adrenaline en het versnellen van onze hartslag, zijn we in staat om sneller te reageren wanneer er gevaar dreigt. Het is een soort power boost die ervoor zorgt dat je extra energie krijgt in bepaalde situaties. Een beetje stress af en toe is dus heel nuttig. Zeker wanneer je in een gevaarlijke situatie zit en snel moet handelen, of als je iets moet doen dat je eigenlijk heel spannend vindt. Gezonde stress, of gezonde spanning, zorgt ervoor dat we dit voor elkaar kunnen krijgen. Al gaat het soms samen met ongemakkelijke gevolgen zoals een rood hoofd of klotsende oksels, haha. Maar energie lenen, kost energie; om het zo maar te zeggen. Als je te vaak gestrest bent, vraag je te veel van je lichaam en dit kan nadelige gevolgen hebben.

Ik denk dat die gevolgen voor velen van ons inmiddels wel bekend zijn. Er is hier op Proud ook al eerder over geschreven. Op de korte termijn kan je bijvoorbeeld last krijgen van misselijkheid, hoofdpijn, gespannen spieren en overmatig zweten. Op langere termijn kan je last krijgen van vergeetachtigheid en haaruitval, heeft het impact op je immuunsysteem en kan het invloed hebben op je eetlust, waardoor gewichtsschommelingen plaats kunnen vinden. Stress kan ook zorgen voor slaapproblemen, wat weer andere complicaties in de hand kan werken. Ook kan te veel stress op de lange termijn een burn-out (of soortelijke klachten) veroorzaken en verhoogt het de kans op hartproblemen. Als je het zo leest, word je daar toch helemaal eng van? Althans, zo voelt het voor mij af en toe wel. Het ergste vind ik nog dat stress zo ongrijpbaar lijkt. Iets dat je overkomt en dat lastig is om te veranderen. Hoe pak je dat aan?

Een keer gestresst. Of twee. Of drie.

In dit verhaal gaat het eigenlijk om twee dingen, namelijk de angst voor stress en de stress zelf. Laten we beginnen met de angst voor stress, want dat is hetgeen dat mij het meest dwars zit. Stress op z'n tijd kan je niet altijd voorkomen, dus het is fijn als die stress niet direct hoeft te verdubbelen door de angst die je erover hebt. Wat voor mij een helpende gedachte is, is iets dat ik eigenlijk al benoemd heb. Namelijk: stress op z'n tijd kan je niet altijd voorkomen. We zijn allemaal wel eens gestrest en dat is helemaal oké. Natuurlijk moet het niet de spuigaten uitlopen, maar probeer het ook niet groter te maken dan het is. Je zal niet ineens dood neervallen omdat je een keertje gestrest bent. Ook niet omdat je twee keertjes gestrest bent. Of drie. Als je erg vaak gestrest bent, is het goed om te kijken hoe je dat kan verminderen. Maar je vermindert de stress niet door je er druk om te maken. 

Wat mij ook helpt is de gedachte: Stel dat ik over tien jaar inderdaad dood neerval door de stress?Misschien kan ik dat niet voorkomen, maar dan heb ik er twee keer zoveel last van gehad als ik daar ook nog eens de hele tijd bang voor ben geweest. Het is wat cru om te zeggen, maar voor mij werkt dit relativerend. Toch weet je niet hoe het leven loopt en kan je de toekomst niet voorspellen. Wist je dat de toekomst rampzalig voorspellen een veelgemaakte denkfout is? Misschien vind je het interessant om deze blog over denkfouten te lezen. Als je doorhebt dat je steeds op dezelfde (niet helpende en niet realistische manier) denkt, kan je die cirkel ook makkelijker stopzetten. Dit kan je doen door tegengedachten te bedenken, of een 'maar' achter zo'n gedachte te zetten.

Die 'maar' is voor mij een heel belangrijke in dit verhaal. Die stelt mij in staat om mijn situatie niet kleiner te maken dan het is, of mezelf te verwijten dat ik me aanstel. Het helpt me om verder te kunnen kijken dan het negatieve dat ik ervaar. We zijn geneigd om vaak alleen maar te kijken naar dat wat niet goed gaat. Dat is niet verkeerd, want zo kunnen we zien waar we op moeten letten en wat we kunnen verbeteren. De valkuil is dat we hierdoor uit het oog verliezen wat er wel goed gaat. Zonde, want juist het zien van wat er wél goed gaat, kan zelfvertrouwen en rust geven. Een voorbeeld van hoe ik dat inzet:

Ik ervaar nu stress, wat misschien ongezond is, MAAR... Ik kan ook een hoop dingen opnoemen waaruit blijkt dat ik wel gezond ben! Zo heb ik een gezond gewicht, ben ik op dit moment niet ziek, zitten al mijn lichaamsdelen erop en eraan, lijkt alles goed te werken, eet ik voldoende, slaap ik oké, kan ik ook goed ontspannen en ben ik tevreden over de inrichting van mijn leven.

Als ik er op die manier naar kijk, kan dit me al best geruststellen. Het is niet alles of niks. Dit kan je op alleen jouw gezondheid betrekken, maar het kan ook nog veel breder. Kijk naar wat er wel goed gaat! Wat voor mij ook werkt bij angst, is het checken van de feiten. Maar maak jij je echt zorgen over jouw gezondheid, zowel fysiek als mentaal? Twijfel dan niet om langs de huisarts te gaan.

Stress voorkomen

Te veel stress is niet goed. Het is gezond om erop te letten dat je niet te veel stress ervaart, maar het is niet zinvol of nodig om daar overdreven angstig voor te zijn. Dat werkt juist averechts. Je kan stress nooit 100% voorkomen. Dat hoeft ook niet, maar je kan er wel voor zorgen dat je minder vaak gestrest bent. Hiervoor is het in eerste instantie belangrijk om te kijken waardoor jij last hebt van stress. Veel oorzaken van stress zullen we allemaal wel kennen, maar het kan per persoon verschillen wat iemand als stresssituatie ervaart. Om hier zicht op te krijgen kan je een stress-dagboek bijhouden. In dit dagboek schrijf je op wanneer jij stress ervaart. Hoe kwam het dat je stress ervoer? Wat voor gedachten gingen er in je om? Hoe handelde jij daar vervolgens op? Als je bepaalde patronen herkent, kan je kijken of die patronen helpend zijn of dat je ze kan veranderen.

Deze patronen kunnen denkpatronen zijn. Bijvoorbeeld wanneer je heel hoge eisen aan jezelf stelt. Is het wel nodig om zulke hoge eisen te stellen? Zal je je niet een stuk beter voel als je de lat wat lager legt? Ik begrijp dat het niet zo makkelijk is om te doen, maar het is wel iets waardevols om naartoe te werken. Niemand is perfect en dat hoeft ook niet. Zorg goed voor jezelf, want jouw welzijn is pas écht waardevol en maakt je pas écht gelukkig. Zo'n patroon kan ook inhouden dat je bijvoorbeeld steeds vastloopt in je planning. Probeer dan te kijken of je prioriteiten kan stellen en een andere planning kan maken die beter bij jou past. Het kan zijn dat je stress ervaart vanuit een bepaalde psychische aandoening, zoals een eetstoornis, angststoornis, dwangstoornis of misofonie. Wat het ook is, neem het serieus en ga ermee aan de slag. Zorg goed voor jezelf! 

Goed voor jezelf zorgen is ook iets heel praktisch. Gezond eten en drinken, voldoende bewegen en genoeg rust nemen is ook belangrijk om je lichaam weerbaarder te maken. Niet alleen tegen fysieke kwaaltjes, maar ook op mentaal gebied. Soms vergeet ik dat mijn gezondheid niet alleen iets lichamelijks is, maar ook iets psychisch. De gezondheid van je lichaam en geest is een wisselwerking. Als je dit allemaal lastig vindt, is het niet erg om daar hulp bij te vragen. Dit kan van een professionele hulpverlener zijn, maar denk ook aan je familie, vrienden of collega's. We zijn allemaal mensen. Allemaal kwetsbaar. Je staat er niet alleen voor.

Stress verminderen 

Voorkomen is beter dan genezen, maar je kan er helaas niet altijd direct iets aan doen. Zeker wanneer het aanpakken van de oorzaak van de stress een lange-termijndoel is. Toch kan je ook op de korte termijn iets aan stress doen, bijvoorbeeld:

• Mindfulness
• Meditatie
• Ademhalingsoefeningen
• Beweging
• Lachen
• Dankbaarheid oefenen
• De lat lager leggen
• Minder hooi op je vork nemen
• Om hulp vragen

Alle punten zijn linkjes, dus wil je ergens meer over weten? Dan kan je daar op klikken en verder lezen.

Het hoeft niet perfect

Tot slot wil ik graag meegeven dat het niet perfect hoeft. Gevoelens en gedachten kunnen je overvallen. Denkfouten maakt iedereen. Stress ervaren we allemaal weleens. Dat is helemaal niet erg. Kijk naar wat voor jou wel en niet werkt. Je denkpatronen, je daginvulling, je werk, social media, je vriendengroep... Kijk naar wat goed voor jou is, maar weet dat goed ook goed genoeg is. Tegenslagen horen bij het leven en meer dan je best kan je niet doen. Uiteindelijk staat jouw gezondheid voorop. Zowel fysiek als mentaal. 

Ervaar jij vaak stress? En hoe ga jij daar mee om?