Als we enorm veel waarde hechten aan wat anderen tegen ons zeggen, zouden we dat misschien ook meer bij onszelf moeten doen. We letten op de toon van andere mensen en op die mogelijk dubbele laag die overal in verborgen kan zitten. Elk woordje wordt geanalyseerd en alles komt binnen. Dan is de manier waarop we tegen onszelf praten toch eigenlijk net zo belangrijk? Misschien wel belangrijker, aangezien de relatie met onszelf ook nog eens de meest dominante is die we ooit zullen hebben. Het kan dus helemaal geen kwaad om eens flink wat waarde te hechten aan de manier waarop je tegen jezelf praat en om daar aandachtig, voorzichtig en respectvol mee om te gaan. 

Ik denk dat, als we onszelf hierin leren kennen en ons bewust worden van hoe we tegen onszelf praten, we er bijna allemaal achterkomen dat dat best een toontje lager mag. Dat dat best wat vriendelijker mag, die gesprekken die we met onszelf hebben. Tijdens mijn eetstoornis waren het niet eens gesprekken, eerder bevelen, scheldpartijen en ongenuanceerde preken. De momenten dat je de liefde (van jezelf) het hardste nodig hebt, denken we juist wat extra kritiek te moeten geven. Mijn ervaring is nu dat dat echt kan veranderen, dat je gaandeweg kan leren echt wat liever naar jezelf te zijn. Dat dat zelfs - jawel - normaal kan gaan voelen. Dat betekent overigens niet dat het helemaal geen uitdaging meer is. Het is nog steeds een aandachtspuntje, soms schiet ik ook in oude gewoontes. Terwijl ik nu weet tot hoe veel meer je in staat bent als je anders met jezelf omgaat. 

Bron: knobelman

Maak het positief

Dit is misschien wel het allermoeilijkste om te doen als je het gewoon nogal negatief ziet en negatief voelt allemaal. Je kan niet van een schuldgevoel iets positiefs maken. Je kan niet van schaamte of verdriet iets moois maken. Dat hoeft ook niet. Maar daar zit eigenlijk ook precies een belangrijke tool verborgen. Stel, je zegt (onbewust) tegen jezelf: Ik ben een vreetzak dat ik het hele pak donuts heb opgegeten. Stop daar nou gewoon mee! Deze woorden geven je tijdens en na het eten een schuldgevoel over het eten en je eetgedrag. De donuts zijn daarbij direct gelinkt aan het feit dat jij een vreetzak bent. En wat de toekomst ook brengt; de donuts zijn eigenlijk nooit meer een gemakkelijke, fijne of toegestane optie. Je kan de opgegeten donuts niet meer ongedaan maken, maar je kunt je er op deze manier ook onmogelijk nog neutraal over voelen. Of doorgaan met je leven zonder jezelf iets kwalijk te nemen. 

Je kan daarvoor in de plaats zeggen: Ik heb meer gegeten dan ik zou willen, maar ik ben uiteindelijk gestopt. Je hoeft van een vervelende situatie niet iets te maken wat het niet is, maar je kan precies dezelfde situatie wel degelijk anders omschrijven naar jezelf. Je erkent hiermee je gevoel, maar trapt jezelf niet onnodig opnieuw de grond in. Wat uiteindelijk een positiever effect kan hebben op je dag en ook op hoe je naar jezelf en naar donuts kijkt in het vervolg. 

Vul het niet alvast (negatief) in

Ik kan toch weer geen maat houden. Zul je net zien; eet ik toch al die koekjes weer op. Misschien heb je inderdaad de ervaring met verschillende pakken koekjes die er doorheen zijn gegaan, maar dat is nu helemaal niet de realiteit. Je vertelt je brein hiermee eigenlijk al een beetje wat het 'moet doen', je hebt de film van jezelf die een pak koekjes opeet eigenlijk al afgespeeld. In plaats hiervan kun je zeggen: Ik ga eten totdat ik vol zit en genoeg heb gehad. De situatie is hetzelfde en je staat nog steeds op het punt om misschien een paar koekjes te pakken, maar wat je jezelf over de situatie vertelt, is een wereld van verschil. Zie het als instructies die je geeft aan je hoofd. Degene die denkt en zegt dat hij iets niet kan en degene die denkt dat hij iets wel kan, krijgen meestal allebei gelijk. 

Support jezelf

Mijn eerste therapiesessie bestond - van mijn kant - uit een opsomming van alles wat ik niet meer moest en niet meer mocht. Gewoon meer dit, gewoon minder dat. Het moet anders, ik moest anders. Bevelen die mij eigenlijk geforceerd een richting op moesten duwen. Ik moet gewoon normaal doen. Ik moet me niet zo aanstellen. Ik had me niet zo moeten laten gaan. Waarom ben ik zo?!

Vervang dat wat je 'moet', 'niet moet' of 'had gemoeten' eens door wat je zou willen. Wat zou je willen voor jezelf? Wat wens je voor jezelf?

In plaats van jezelf te commanderen, kun je jezelf ook supporten door de woorden te kiezen die je zou gebruiken als je een ander advies zou geven bijvoorbeeld. Ik zou willen dat ik gezonder zou eten. Het is precies dezelfde situatie en ook hetzelfde gevoel. Dat je iets 'gewoon moet' (zoals 'gewoon gezonder eten') suggereert ook dat dat makkelijk of vanzelfsprekend is. Terwijl je aan den lijve ondervindt dat dat niet zo is; dat het met een eetstoornis allemaal niet logisch of vanzelfsprekend is. Je neemt jezelf en je situatie hierdoor eigenlijk minder serieus, wat - denk ik - die cirkel ook een beetje in stand kan houden. Het zou gewoon moeten lukken, anders is het je eigen schuld? Ten eerste: is dat wel echt de waarheid? Ten tweede: hoe voel je je als je dat tegen jezelf zegt? 

Heb compassie

Zou je tegen een vriendin ook zeggen dat ze lui is omdat ze niet gekookt heeft? Zou je haar ook zeggen dat ze te zwak of te gevoelig is als ze even instort? Zou je tegen haar ook zeggen dat ze niet zo moeilijk moet doen over die uitdaging tijdens haar eetstoornisherstel? 

Wees voor de verandering eens je eigen advocaat als je tegen jezelf praat. Waarom heb je niet gekookt vandaag en zou je die reden van een ander best begrijpen? Was het een drukke dag of gewoon een moeilijke dag? Je mag natuurlijk best balen van de dingen die je wel of niet gedaan hebt, als je dat graag anders had gewild. Maar heb ook oog voor de reden waarom iets zo is gelopen. Die reden maakt uit en maakt deel uit van jouw dag en jouw proces op dit moment. Bovendien is het extra waardevol om die reden, waarom je er nu zo van baalt, liefdevol aan jezelf uit te leggen. Waarom vind je het bijvoorbeeld belangrijk om voor jezelf te koken? Is dat omdat je er van kunt genieten en opladen? Of omdat je het belangrijk vindt om jezelf een verse maaltijd voor jezelf te bereiden? Neem die reden dan mee dan een volgende avond. Misschien lukt het dan om het anders te doen, vanuit compassie in plaats van schuld. 

Houd alle deuren open

Zeggen tegen jezelf dat je iets toch nooit gaat kunnen, zorgt er waarschijnlijk inderdaad voor dat je het niet gaat kunnen. Ik zal nooit normaal kunnen eten. Ik ga toch nooit met emoties om kunnen gaan. Het heeft toch geen zin. Vaak heeft het dan ook geen zin, hoewel ik ook weet dat je het tot in je diepste vezels zo kunt voelen. Je hoeft ook niet van nul naar honderd natuurlijk, misschien voel je op dit moment niet dat je iets zou kunnen. Maar, zou je het kunnen leren?

Je zou ook kunnen zeggen: Ik kan leren eerst een normaal eetpatroon aan te houden. Met vallen en opstaan ja, maar ik kan het uiteindelijk leren. Of: Ik kan leren mijn emoties te reguleren en ik kan mezelf leren kennen op dat gebied. Misschien kan ik het nu niet zoals ik zou willen, maar dat betekent niet dat ik het nooit zal kunnen of dat het nooit kan veranderen. Het zet de deuren open naar dingen die je wilt bereiken, maar nu nog niet kan. Al is het maar een kiertje dat je openlaat, het is een ander gevoel dan alle mogelijkheden van tafel vegen. Dan zul je die mogelijkheden denk ik onbewust ook nooit meer afgaan of als toekomstperspectief zien. 

Het kan best waardevol om eens te kijken waarom je die dingen wilt blijven zeggen tegen jezelf. Misschien voelt het niet altijd als een bewuste keuze, maar soms kan het ook iets zijn waar je je (onbewust) aan vast blijft houden. Ik weet van mezelf dat juist die harde woorden, dat neerhalen en doemdenken, ook wel prettig was soms. Heel veilig, heel vertrouwd en zonder enige verwachtingen. Verwachtingen die ik dus ook niet waar hoefde te maken, dus ook geen kans op falen en mislukken. Is het voor jou ook eng en onwennig om wél de kansen te zien en om die aan jezelf te blijven vertellen? Bescherm je jezelf door de manier waarop je tegen jezelf praat?

Het is ook gewoon ongelofelijk eng om ergens in te geloven, daar is moed voor nodig. Het is eng en zelfs kwetsbaar om positief te blijven en positief tegen jezelf te praten. Straks loopt het anders en heb je te hoog ingezet! Je hoopt ergens op en dat kan mislukken, dat is eng en dat is misschien ook iets wat je er nu helemaal niet bij kan hebben voor je gevoel. Besef tegelijkertijd ook dat het neerhalen van jezelf op meer aspecten invloed heeft dan enkel deze situatie. Want, als je nooit normaal leert eten, waarom zul je dan wel ooit normaal mee kunnen doen zoals anderen? Als je toch niet verandert, waarom zou je dan wel ooit kunnen genieten op vakantie bijvoorbeeld? Gooi dan alles maar meteen weg... Toch?

In herhaling zit de kracht

De kans is groot dat je niet alles gelooft wat je zegt. Maar hoe vreemd dat misschien ook klinkt, dat is helemaal geen voorwaarde. Geen voorwaarde om het tegen jezelf te hoeven zeggen en geen voorwaarde om even krachtig te zijn. Hoe vaak heeft het negatieve zich kunnen herhalen in jouw hoofd, voordat dat werkelijkheid werd? Een werkelijkheid waar je - gek genoeg - niet snel aan twijfelt? Maar waarom eigenlijk niet?

In herhaling zit de kracht. De manier waarop je herhaaldelijk tegen jezelf blijft praten, maakt uit. Het maakt uit voor dit moment en hoe je je nu ergens over voelt. Het maakt vaak ook uit voor hoe je handelt en met jezelf omgaat in de toekomst. Dat is niet makkelijk en vaak is dat - op de moeilijkste momenten - enorm hard werken. Maar naar mijn idee is dát wat herstel is; het kritische los durven laten en kijken wat liefde en compassie, van jezelf, je op kan leveren. En als je dat nog niet kan, kun je het leren, toch? 

Hoe praat jij positiever tegen jezelf?

Deze blog kwam oorspronkelijk online in 2021

Kom bij Proud2Bme gratis en anoniem in contact met lotgenoten, ervaringsdeskundigen, psychologen en dietisten. Op ons forum kun je jouw verhaal delen en/of vragen stellen. Ook kan je dagelijks met ons chatten (de agenda vind je hier). Wij staan voor je klaar.