Voldoende beweging is gezond, maar wat is voldoende en wanneer is het te veel? Zeker als je een eetstoornis hebt, lijkt sporten een beetje taboe te zijn. Het is ook lastig, want wanneer is het ongezonde bewegingsdrang en wanneer ben je op een positieve manier met je lichaam bezig? Zelf vond ik sporten altijd al heel leuk, maar het kwam m'n eetstoornis ook wel goed uit om calorieën te verbranden. Dat maakte het heel lastig om het sporten gezond te houden. Het kon echt per dag voor me verschillen. Hoe kan je sporten met een eetstoornis en je er beter door voelen in plaats van slechter? In deze blog deel ik mijn gedachtes daarover.

Er zijn ontzettend veel redenen om te sporten. Daar schreef Daphne al eens deze uitgebreide blog over. Ze schreef overigens ook een blog met redenen om niet te sporten, want het kan allebei! Sporten omdat je het leuk vindt of omdat je graag fit wilt zijn, kan voor jou een motivatie zijn. Maar je kan ook gedreven worden door een eetstoornis, een negatief lichaamsbeeld en/of zelfhaat. Vanuit die motivatie is het sporten eigenlijk nooit echt constructief. Daarnaast kan je ook tegen lichamelijke problemen oplopen bij sporten met een eetstoornis, want je vraagt al zo veel van je lijf. Wanneer is sporten gezond en hoe zorg je daarin voor jezelf als je een eetstoornis hebt?

bron foto

Disclaimer: bij de volgende kopjes maak in een onderscheiding tussen onder-, gezond- en overgewicht. Echter zijn sommige zaken die benoemd worden voor meerdere of alle gewichten toepasbaar. Mensen zijn nu eenmaal niet in hokjes te stoppen. Toch maak ik voor deze blog wel even kopjes. Lees je iets waar je je in herkent terwijl je je niet in het gewicht herkent of andersom: geen zorgen, dat kan!

Sporten met ondergewicht en/of ondervoeding

Niet bij elke eetstoornis ontwikkel je ondergewicht en/of ondervoeding, maar het kan wel een gevolg van een eetstoornis zijn. Wanneer je ondergewicht hebt en/of onvoldoende eet en wel gaat sporten, is dat eigenlijk niet gezond. Door te sporten belast je je spieren. Een gezond lichaam kan deze belasting goed aan en zal na wat spierpijn weer herstellen en sterker worden. Maar een lichaam dat ondervoed is, heeft niet de mogelijkheid om weer goed te herstellen. Het is echt belangrijk om voldoende te eten en wegen wanneer je gaat sporten. Daarom mocht ik tijdens mijn behandeling ook niet sporten toen ik te weinig woog en at.

Ik heb wel eens op Instagram gezien dat iemand wilde aankomen van haar ondergewicht door aan te komen in spieren. Ik heb er niet genoeg verstand van om iets te zeggen over hoe gezond dat is, maar ik heb er wel zo mijn gedachtes over. Ten eerste moet je dan wel echt goed en goed genoeg eten, zodat je ook daadwerkelijk kan aankomen (in spieren). Aankomen in spieren is alsnog aankomen, dus je moet meer eten dan je verbrandt. Ik weet uit ervaring hoe ontzettend moeilijk dit is wanneer je worstelt met een eetstoornis en dat is waarom ik dit niet zomaar iemand zou aanraden. Kan jij er echt voor de volle 1000% voor gaan? En doe je dit goed onder begeleiding van professionals die meekijken naar hoe het voor jouw lichaam is? Lukt het je om de balans niet te verliezen en de eetstoornis de overhand te laten nemen tijdens het eten en sporten? Want ik weet hoe moeilijk het is en als het dan niet goed gaat, doe je jezelf juist extra schade aan door te veel van je lichaam te vragen en het te weinig voeding te geven.

Daarnaast kan dit nog altijd heel erg gericht zijn op uiterlijk. Je kan zeggen dat je meer spierkracht wilt omdat dat gezond is, maar wees eerlijk naar jezelf of dit niet ook te maken heeft met een nieuw ideaalbeeld: sterk is het nieuwe slank.

Sporten met ernstig overgewicht

Niet iedereen met een eetstoornis krijgt overgewicht, maar het kan - net als ondergewicht - een gevolg zijn van een eetstoornis. Misschien heb je het wel eens van je omgeving gehoord: "Ach, je moet gewoon wat meer sporten, dan is het er zo weer af!" Au, nee, daar sla je de plank even volledig mis. Hoe goed het misschien ook bedoeld is, die woorden doen pijn. Je hebt geen ernstig overgewicht gekregen omdat je te lui bent en niet genoeg zou sporten, nee, het komt door de eetstoornis met achterliggende problematiek. Dat is waar de aandacht naartoe mag. Uiteindelijk gaat het helemaal niet over je lichaam, maar over wat er in je hoofd gebeurt. 

Sporten lijkt misschien iets goeds om te doen wanneer je worstelt met ernstig overgewicht, maar ook hierbij is een bepaalde voorzichtigheid nodig. Doordat je meer kilo's met je meedraagt, belast je je gewrichten ook meer en kan je sneller blessures oplopen. Toch kan sporten helpen om lekkerder in je vel te zitten. Niet per se doordat je afvalt, maar omdat bewezen is dat sporten - ongeacht onze prestaties - ons lekkerder in ons vel laat zitten. Gewoon door in beweging te zijn en het bloed te laten stromen. Maar doe dit wel onder begeleiding zodat je jezelf niet overtraint en het ook gezond blijft. Zeker als je worstelt met een eetstoornis en een laag zelfbeeld. Het sporten mag een positieve bijdrage hebben, maar hoeft niet te zijn waar het herstellen van je zelfbeeld en eetstoornis mee valt of staat. Een positief zelfbeeld zit immers van binnen, niet van buiten! En je bent zo veel meer dan je gewicht. 

Sporten met een gezond gewicht

Zelf heb ik de grootste periode van mijn eetstoornis een gezond gewicht gehad, ook dat is mogelijk. Een eetstoornis gaat uiteindelijk niet over hoe veel je eet of weegt, het gaat over wat er in je hoofd omgaat. Dát maakt de ernst van de eetstoornis. Een gezond gewicht; dan kan je prima sporten toch? Zo simpel is dat niet. Op fysiek vlak was het lang niet altijd goed voor me. Zeker wanneer ik een slechte dag had met eetbuien en braken. Een eetbui is een flinke klap voor je lichaam en met het braken verlies je veel vocht en kalium. Je spieren hebben dat vocht en kalium nodig om goed te functioneren. Doen ze dat niet, dan merk je dat bijvoorbeeld aan stijve en verzuurde spieren. Geen goede basis om mee te sporten. Je kan hiermee echt te veel van je lichaam vragen. Ook als je op een andere manier rommelt met eten moet jouw lichaam dat allemaal opvangen. Je kan daarnaast wel sporten, maar besef wel dat het meer van je vraagt en zorg daarin ook goed voor jezelf.

Beweging maakt gelukkig; gezond in je lijf en in je hoofd

Sporten en bewegen tijdens een eetstoornis kan dus best wat moeilijkheden met zich meebrengen, maar het is niet allemaal slecht en het hoeft wat mij betreft ook geen taboe te zijn. Het is vooral belangrijk dat je er een juiste balans in vindt, goed naar je lichaam luistert, duidelijke grenzen stelt en bewust bent van je gedachten en emoties. In dat geval kan sporten zeker ook voor je werken, want uit onderzoek blijft dat mensen die sporten over het algemeen wat gelukkiger zijn dan mensen die niet sporten. Dat klinkt best logisch, want door te sporten komen er geluksstofjes vrij zoals endorfine en dopamine. Al beweeg je maar een half uurtje en kijk je helemaal niet naar het resultaat, dan kan je je al wat beter voelen! Ook zou sporten bijdragen aan de aanmaak van melatonine, waardoor je beter slaapt. En een goede nachtrust maakt een wereld van verschil.

Als ik naar mijzelf kijk, voelt sporten of bewegen echt als een momentje voor mezelf. Of het nu een pittige yogales is of een wandeling door het park. Maar ook in de sportschool kon ik echt ontspanning vinden toen ik dat deed. Ik had het gevoel iets te hebben gedaan, waar ik me dan trots en goed over voelde. En dan hoef ik helemaal geen grootse doelen te bereiken; gewoon die ene keer gaan liet me al beter voelen. Ook is het voor mij echt een manier van goed voor mezelf zorgen. Ik vind het belangrijk om voldoende te bewegen, om m'n spieren te gebruiken en buiten te komen. Dat is goed voor mijn lichaam, maar ik weet wel dat het alleen goed voor mijn lichaam is als ik daarnaast ook goed voor mijn lichaam zorg! Gelukkig kan ik dat nu veel beter. Een groot verschil voor mij is dat ik nu niet meer sport vanuit zelfhaat en met het doel om 'beter' worden omdat ik nu nog niet 'goed genoeg' zou zijn, maar echt vanuit zelfzorg en ontspanning. En dan voelt het ook echt goed!

Ik noem overigens steeds sporten en bewegen, want daarin zit wel een verschil. Beweging is gezond, maar het betekent niet dat je ook keihard hoeft te sporten. Maak een mooie wandeling door de natuur of ga op de fiets naar werk. Als je dat doet, hoef je daarnaast echt niet nog keihard te zweten in de sportschool. Het mág wel, dat zweten in de sportschool, als je dat leuk vindt en als je lichaam het aankan.

Waar kan je op letten bij gezond sporten?

Ik hoop je hiermee al wat bruikbare informatie te hebben gegeven, maar misschien heb je nu toch nog wat vragen. Hoe pas ik dit toe? Waar kan ik op letten om ervoor te zorgen dat mijn sport en beweging gezond blijft in plaats van ongezond wordt? Vragen die je jezelf hierbij kan stellen zijn: doe ik het voor de sport, voor het spel of voor de beweging? Of doe ik het voor iets anders? Wat zijn mijn beweegredenen om te sporten? Laad ik op van het sporten? Zweet ik en krijg ik het warm? Of ben ik daarna de rest van de dag uitgeteld en heb ik het ijskoud? Geeft het me energie of kost het me energie? Voel ik me goed na het sporten of is het eigenlijk nooit goed genoeg? Ben ik rigide in de tijd dat ik sport en beweeg of de oefeningen die ik doe, of luister ik naar mijn lichaam; doe ik soms een beetje meer, maar is het ook prima om een beetje minder te doen als ik het zwaar heb? Beweeg ik vanuit zelfliefde of vanuit zelfhaat?

Wees eerlijk naar jezelf. Als je dit lastig vindt, maak dan duidelijk afspraken met jezelf of met iemand anders. Het is ook echt niet gek om een coach op te zoeken die samen met jou werkt. Zeker als je twijfelt over jouw lichamelijke gezondheid is het raadzaam advies te vragen bij een arts of fysiotherapeut. En twijfel je over je mentale gezondheid? Bespreek het dan met iemand in je omgeving of met een hulpverlener. Sporten is niet verboden of taboe, maar het is wel belangrijk dat het op een gezonde en constructieve manier gebeurt - en dat kan! Daar heb je uiteindelijk veel meer aan. Dan is het echt iets waar je beter van kan worden. Waar je je beter door kan voelen. En dat is uiteindelijk het doel dat we allemaal nastreven, op welke manier dan ook, toch? Ons goed voelen. In ons lijf en in ons hoofd. Het is zo belangrijk. Daar mag je dus best wel aandacht aan geven en hulp bij vragen! En weet dat als het nu niet lukt om op een gezonde manier te sporten, dit niet hoeft te betekenen dat dit voor altijd zo is. Bij mij is er ook ontzettend veel veranderd. Op nummer één staat dat je goed voor jezelf mag zorgen, hoe dat er ook uitziet.

Kom bij Proud2Bme gratis en anoniem in contact met lotgenoten, ervaringsdeskundigen, psychologen en dietisten. Op ons forum kun je jouw verhaal delen en/of vragen stellen. Ook kan je dagelijks met ons chatten (de agenda vind je hier). Wij staan voor je klaar.