Altijd al heb ik moeite gehad met veranderingen. Niet alleen met grote dingen - zoals naar een nieuwe school gaan of verhuizen - maar ook kleinere dingen zoals spontaan iets leuks doen, vind ik spannend. Ik krijg het in mijn hoofd niet 'recht'. Elke dag heb ik in mijn hoofd een dagplanning. Het geeft mij rust om te weten wat ik ga doen en hoe laat. Als ik niet weet hoe mijn dag eruit gaat zien, ervaar ik onrust. Spanning. Die onzekerheid kan ik niet loslaten. Ook als mijn planning ineens verandert, ervaar ik die spanning. Wat nu?

Een tijd geleden had ik een gesprek bij een psychotherapeute. Ik vertelde haar mijn planning-probleem: "Sommige mensen zijn gelei; die kunnen zich moeiteloos passend vormen naar elke situatie. Ik kan dat niet." Samen kwamen we tot de conclusie dat ik een soort Tetris-blokje ben. Soms lukt het me om me redelijk passend te vormen, maar soms pas ik ook helemaal niet. Het ligt een beetje aan de situatie of dit voor mij haalbaar is.

Het is winter. Ik loop met mijn vriend in de stad; we zijn allebei vrij. Op dit soort dagen probeer ik mijn planning echt los te laten. Ik heb vandaag in feite geen verplichtingen, dus er kan ook niks mis gaan. We hebben afgesproken dat we de gekochte spullen naar huis brengen en daarna in een cafeetje iets gaan drinken. Prima. Met zware tassen loop ik achter mijn vriend aan - hij loopt vrij snel - naar huis. Onderweg komen we langs die leuke bar waar we altijd graag zitten. Hij blijft staan en draait zich om. "We kunnen ook nu hier iets gaan drinken?" Ik kijk hem aan. Het duurt even voor zijn zin geaard is. Nu hier iets drinken? Ik voel dat ik dorst heb en best wel even wil zitten. Maar ook voel ik de paniek meteen opborrelen. Dit was niet de afspraak. We moeten eerst langs huis. Mijn vriend lijkt niet door te hebben hoeveel spanning dit mij geeft en ik schaam me hiervoor. Zonder al te veel te zeggen stem ik in. Ik loop achter hem aan het grindpad op. De stenen knarsen onder mijn schoenen en elke stap voelt zwaarder. Ik krijg het warm en begin te zweten. Kunnen we niet gewoon naar huis? 

We nemen plaats aan een tafeltje in het midden van de ruimte. Ik wil eigenlijk graag aan de zijkant, maar alle plekken daar zijn al bezet. Het is warm binnen en het voelt alsof iedereen naar me kijkt. Ik heb spijt van mijn dikke trui. Als ik thuis was, kon ik een andere aan doen. Ik bestel een cappuccino. Dat bestel ik altijd. Dat is veilig en geeft me rust. Het is rond het middaguur en mijn vriend wil graag iets eten. De paniek is ondertussen een beetje gezakt. Ik kijk naar de kaart. Mijn vriend heeft al besloten wat hij wil. Weer voel ik een scheut paniek door mijn lichaam schieten. Ik ken niks. Ik ken niks op de kaart. Ik wil gewoon een tosti of een broodje gezond. Geen fancy dingen en namen die ik nog nooit gehoord heb, niet nu. Ik voel de tranen prikken. Ik wil hier niet meer zijn. De mensen praten te hard, het licht is te fel. Ik wil naar huis.

Mijn vriend merkt dat het niet goed gaat, maar snapt niet zo goed wat er gebeurt. Hij vraagt waarom ik zo stil ben. Ik ben niet stil, ik zeg alleen niks. Mijn hoofd maakt overuren. Ik weet het niet. Ik weet het niet meer. Ik durf niet meer te antwoorden. Mijn hoofd is kapot, ik kan er niet meer bij. Maar hoe leg ik dat uit? Met al die mensen erbij? Ze praten nog steeds zo hard. Mijn vriend bestelt vis. Ik bestel niks. Hij is chagrijnig. Mijn koffie is koud geworden. Mijn vriend vraagt nog twee keer of ik wil vertellen wat er aan de hand is. Ik zeg niks, ik kan het niet.

In een waanzinnig tempo eet hij zijn vis op en betaalt. Na een kwartier staan we weer buiten. De koude wind prikt in mijn ogen en de tranen beginnen te stromen. Mijn vriend pakt mijn hand en begint te lopen. Ik durf niet te vragen waarheen. Dit is het. Mijn relatie is over. Ik heb het verpest, denk ik. Hij zet me neer op de stenen kade naast de rivier. Het is rustig en ik hoor de wind over het water ruizen. Hij gaat naast me zitten en slaat een arm om me heen. Ik ruik zijn bekende geur en dat maakt me een beetje rustig. Als ik iets gekalmeerd ben vertel ik over de paniek, mijn schuldgevoel en mijn angsten. Bij elk woord dat ik uitspreek, voel ik me stommer worden. Ik begin nog harder te huilen en durf hem niet meer aan te kijken. Hij zal zo naar zijn huis gaan en ik naar het mijne. We zullen elkaar nooit meer zien. Hij zal waarschijnlijk over een tijdje een nieuwe vriendin hebben. Een hele mooie, zonder huilbuien in cafeetjes. Iemand die wel spontaan en impulsief is... 

Dat gebeurde niet. Mijn vriend liet mij uitpraten en gaf me een knuffel. Ik schaamde me nog steeds. Hij voelde al die tijd al dat er iets speelde, maar hij had gewild dat ik het zelf meteen had gezegd. Dat ik zelf had verteld wat er door mij heen ging en dat ik eerder mijn grenzen aan had gegeven. Dat hij er niet naar had hoeven vragen en dan alsnog geen antwoord kreeg. 

Ik heb geleerd dat openheid mij uiteindelijk zelf ook meer rust geeft. Ik vond het moeilijk om dit aan te geven, maar het was voor mij helpend om van mijn vriend te horen dat hij dit juist fijn zou vinden. Tegenwoordig bespreken we samen wat we op een dag gaan doen. Hij is veel spontaner en impulsiever dan ik, en dat weten we van elkaar. Ik wil hem niet tegenhouden, maar ik wil er ook niet zelf aan onderdoor gaan. 

Ik ben geen gelei, het is voor mij niet haalbaar om mij constant naar elke situatie te voegen. Ik ben een Tetris-blokje; soms past het, en soms ook niet. 

Hoe flexibel ben jij?