Op de basisschool had ik regelmatig buikpijn en we wisten niet waar het vandaan kwam. Na veel onderzoeken bij de dokter en in het ziekenhuis en elke keer weer naar huis gestuurd worden zonder nieuwe informatie, bleek uiteindelijk dat dit een directe relatie had met wat er allemaal in mijn hoofd gebeurde. Ik zat niet lekker in mijn vel en negatieve gevoelens speelden een belangrijke rol. Omdat ik hier niet op een constructieve manier mee omging, kreeg ik de signalen door via mijn lichaam. Ik voelde direct dat er iets mis was, maar ik wist niet wat. Bij mij gaan wel vaker psychische klachten of stress over tot somatische klachten waarbij het soms moeilijk is om onderscheid te maken tussen wat een lichamelijk of psychische oorzaak heeft.

Ik heb gemerkt dat het omgaan met negatieve gevoelens soms heel lastig kan zijn en ik weet zeker dat ik hierin niet de enige ben. Het zijn gevoelens die we liever niet hebben zoals boosheid, schaamte, verdriet, somberheid, onzekerheid, jaloezie, schuldgevoelens en angst. Gevoelens die we het liefste zo ver mogelijk weg stoppen en willen onderdrukken in de hoop dat ze vanzelf weer verdwijnen. Althans, dit is hoe het voor mij vroeger vaak werkte. Inmiddels heb ik geleerd die negatieve gevoelens soms ook te omarmen. Ze zijn er nou eenmaal en ze zijn er niet voor niks.

Juist daarom is het belangrijk om ze niet te negeren want soms moeten we er iets mee. Ze geven een signaal af en vertellen ons vaak waar we behoefte aan hebben. Als je boos bent heb je misschien niet de behoefte om boos te zijn, maar misschien wel om begrepen te worden en er samen uit te komen. Boosheid komt niet altijd voort uit woede, maar soms ook vanuit onmacht. Negatieve emoties vermijden of wegstoppen kan er juist voor zorgen dat we niet willen luisteren naar onszelf en wat we nodig hebben en daarmee doen we onszelf wel echt te kort.

Negatieve emoties kunnen onze lichamelijke gesteldheid beïnvloeden. Zeker wanneer we hier langdurig last van hebben zonder dat we er voldoende aandacht aan besteden op een constructieve manier. Het betekent echter niet dat we direct in actie moeten komen en er voor moeten zorgen dat deze gevoelens direct verdwijnen. Soms is het al genoeg om het er te laten zijn.

Negatieve gevoelens en destructief gedrag
Wanneer je psychische problemen hebt, heb je vaak te maken met veel negatieve gevoelens en emoties waar je soms geen raad meer mee weet. Het kan enorm frustrerend zijn om de dingen te doen die zouden 'moeten' helpen maar dat je vervolgens blijft zitten met dat nare gevoel. Dingen die volgens psychologen en mensen uit je omgeving zouden moeten helpen, werken niet of niet genoeg. Dat kan er voor zorgen dat je gaat kijken naar andere mogelijkheden om die pijn, het verdriet of die andere negatieve gevoelens te verlichten. Dit kan de oorzaak zijn van destructief gedrag. Je gaat op zoek naar andere, ongezonde alternatieven om maar van dat gevoel af te komen. Zelfbeschadiging en jezelf belangrijke dingen onthouden zoals voeding komen voor en zorgen er vaak juist voor dat problemen alleen maar erger worden. Je kunt hier meer lezen over destructief gedrag en zelfbeschadiging.

Soms lijken die dingen op korte termijn te helpen en wordt de pijn op dat moment wat dragelijker, maar de realiteit zegt iets anders. Je verplaatst het probleem en de pijn maar je lost niks op voor de langere termijn. Je leert niet om te gaan met die gevoelens op een manier waarop je er wat van leert en er wat aan hebt. Je leert daardoor niet te kijken naar de behoefte of wens die onder dat nare gevoel zit.

Net als ieder ander heb ik zelf ook regelmatig gevoelens die ik liever niet heb en die niet fijn zijn. Ondanks dat het soms nog steeds lastig is om hier mijn weg in te vinden en op een goede manier mee om te gaan, lukt het me steeds beter. Hieronder deel ik een aantal van de manieren waarop ik met negatieve gevoelens om ga. Misschien kan het je inspireren of een beetje verder helpen.

- Het gevoel er laten zijn
Ik vind het soms best moeilijk om die negatieve gevoelens er gewoon te laten zijn en te accepteren. Ik wil niet bang, verdrietig, boos of onzeker zijn, ik wil me gewoon goed voelen. Toch ben ik ook blij dat ik steeds meer besef dat deze gevoelens ook een functie hebben. Ik probeer het in ander daglicht te plaatsen. Ik weet namelijk dat die gevoelens ook weer weg gaan en ik krijg er steeds meer vertrouwen in dat ik er ook mee om kan gaan. Ik heb vaak de neiging om problemen direct op te lossen en negatieve gevoelens te verbannen, maar het lukt me ook steeds beter om gevoelens er gewoon even te laten zijn. Jezelf toestaan je even zo te voelen en dit accepteren, kan namelijk veel rust geven. Dit kan zeker aan het begin een beetje vreemd en onwennig voelen, maar het is tegelijkertijd ook heel fijn om te merken dat sommige gevoelens ook weer vanzelf overgaan of dat je het anders kunt bekijken als er wat tijd is verstreken. Het geeft vertrouwen.

Gevoelens gaan niet direct weg. Ook niet als je voor je gevoel alles doet wat 'goed' is of wat je zou moeten doen. Dit betekent echter niet dat het niet helpt wat je doet. Dit was voor mij een heel belangrijk besef. Niet opgeven na één keer proberen. Geef het wat tijd, je kan na meerdere pogingen en doorzetten pas echt iets zeggen over wat wel en niet helpt. Je hoeft er dus ook niet direct iets mee te doen. Soms is het er laten zijn al genoeg..

- Van je af praten
Afhankelijk van waar ik mee zit, kan het mij helpen om van me af te praten. Dit helpt bijvoorbeeld als ik erg gefrustreerd of onrustig ben, maar op sommige momenten werkt het voor mij beter om het eerst even te laten bezinken en het niet gelijk te delen met anderen. Het praten zorgt er vaak voor dat ik wat meer rust en orde krijg in mijn hoofd. Op het moment van veel vervelende gevoelens en emoties die door elkaar heen gaan lopen verlies ik soms het overzicht en wordt het soms even te veel. Praten kan dan heel fijn zijn. Soms helpt het al om eenzijdig aan het woord te zijn maar het is ook goed om er het gesprek over aan te gaan. Het kan je nieuwe inzichten opleveren, dingen wellicht wat relativeren en het kan er voor zorgen dat je je wat beter voelt. Ik voel vaak zelf wel wanneer ik de behoefte heb om er over te praten, maar het komt ook weleens voor dat ik dit eigenlijk niet wil maar toch doe omdat ik even geen andere mogelijkheid zie. Het kan dan vaak alsnog goed helpen. In deze blog kun je meer lezen over niet over je problemen of gevoelens durven praten. 

- Advies en steun vragen
Inmiddels weet ik wel dat het niet altijd zichtbaar is als ik me rot voel. Ik heb geleerd dat die arm om me heen niet altijd komt als ik er zelf niet om vraag. Het is belangrijk dit ook zelf aan te geven als je steun nodig hebt. Hetzelfde geld voor advies. Sommige mensen komen al snel met advies maar er zijn ook genoeg mensen die dit niet doen. Ik vind het in sommige gevallen heel fijn als iemand met me meedenkt en zijn/haar visie op de situatie met me deelt. Soms komen anderen op ideeën of oplossingen waar ik zelf nooit aan gedacht zou hebben.

- Schrijven of tekenen
Dit is iets wat ik niet zo vaak doe, maar in sommige gevallen merk ik dat dit mij wel helpt. Zeker wanneer mijn hoofd vol is met gedachten en ik allerlei (soms tegengestelde) gevoelens ervaar, geeft het mij soms wat meer ruimte en overzicht om van me af te schrijven. Het zijn dan vaak niet hele dagboekteksten, maar meer opsommingen, steekwoorden of verbanden die ik probeer te leggen. Wel zie ik in mijn omgeving dat het schrijven veel mensen helpt.

- Het maken van G-schema's
Om je gevoelens en gedachten beter te kunnen begrijpen, kan het ook helpen om G-schema's in te vullen. Om op zoek te gaan naar wat een bepaalde gebeurtenis met je doet en wat dat gevoel veroorzaakt. Vaak heeft dit ook te maken met negatieve en soms zelfs onrealistische gedachten. Door G-schema's in te vullen kun je hier vaak meer zicht op krijgen en leer je jezelf ook beter begrijpen.

- Nadenken en op zoek gaan naar onderliggende behoefte
Ik kan eeuwig nadenken en soms blijf ik daarin ook in cirkeltjes draaien. Dit is niet altijd helpend, maar op veel momenten helpt het mij wel om niet direct over te gaan tot actie, maar eerst eens stil te staan bij wat ik voel. Om te bedenken waarom ik me zo voel en wat er onder ligt. Wat heb ik nodig? Waar heb ik behoefte aan. Heb ik dit gevoel de laatste tijd vaker en hoe komt dat? Het kan zoveel informatie opleveren om te kijken naar wat er onder je gevoel ligt. Dit is soms heel lastig te achterhalen, maar als het lukt, levert het soms waardevolle informatie op waar je iets mee kunt.

- Je gedachten verzetten
Wanneer ik in cirkeltjes blijf nadenken en teveel vast blijf zitten in mijn gevoel, helpt het soms om mijn aandacht even te verleggen en iets heel anders te gaan doen. Naar buiten gaan en een stuk wandelen of afleiding zoeken kan helpen wat meer los te komen uit nare gedachtes en gevoelens zonder dat ik daar direct voor wegloop. Soms helpt het ook om het later weer in ander perspectief te kunnen zien. 

Het is een zoektocht om te kijken wat er bij je past en soms helpt het ene wel voor een bepaalde situatie en heb je bij een andere situatie juist iets anders nodig. Dat is heel normaal. Als praten bij emoties als schaamte of schuldgevoelens niet werkt, betekent het alleen niet dat het ook niet helpt als je verdrietig of boos bent. Soms kan het ook heel lastig zijn om te weten wat je precies voelt. Lees dan ook eens deze blog over 'ik voel niks'.

Fotografie: Joe St. Pierre

Hoe ga jij met negatieve gevoelens om?