Soms ontstaat er een crisis. In je lichaam kan, zonder dat je het weet, iets ontstaan dat levensgevaarlijk is. Je kan ziek worden. Het is onzichtbaar voor jou, misschien niet eens te merken. Maar de artsen zien het wel en van de een op de andere dag is er crisis. Acute paniek, alles moet stoppen en niets is meer hetzelfde. Je kunt niet verder, je mag niet verder, omdat alles gericht is op herstel. Je moet eerst beter worden, de crisis bestrijden. De ziekte tegengaan.

Crisis in je hoofd

Diezelfde crisis kan - net zo onzichtbaar - ook in je hoofd plaatsvinden. Je kan ziek worden. Zonder dat je zelf in het begin weet wat er precies aan de hand is, merk je wel dat je niet meer functioneert zoals je normaal doet. Niet meer zoals je zou willen. De omstandigheden veranderen, je leven verandert en het lijkt misschien alsof jij daarmee ook verandert bent. Maar die crisis verandert jou niet, alleen je krijgt hem erbij. Bij jou, en jij was er al. Jij voldeed, jij was genoeg en die crisis maakt dat niet ongedaan. Dat het niet goed gaat, maakt jou niet onvolmaakt, zwak of voor spek-en-bonen.

Jezelf bestaansrecht verlenen

Als er crisis is, als eigenlijk alles je weerhoudt van meedoen in het leven, is het dapperste dat je kunt doen om toch naar buiten te gaan. Om jezelf bestaansrecht te verlenen en daar harder dan ooit voor te vechten. Om ruimte in te nemen, een ruimte die voor jou goed voelt. Of misschien juist om er 'gewoon te zijn', wanneer dat het moeilijkste lijkt om toe te laten. Om je leven zo leefbaar mogelijk te maken en dat op jouw manier in te richten.

Je kunt misschien niet naar werk, niet meer naar school en functioneert niet zoals anderen dat doen, maar je telt niet minder mee. Je leven is niet minder waard. Je leeft jouw leven en misschien is dat wat aangepast, maar het is er elke dag. En je mag daar elke dag het beste van proberen te maken. Wat de omstandigheden ook zijn, elke dag is een dag van jou.

Je kunt liefde voelen en liefde geven. Je kunt voor jezelf proberen te zorgen, naar buiten gaan en de wind voelen. Je kunt contact maken met anderen en je daarna weer terugtrekken. Dat is ook het leven. Jouw leven, dat er nog steeds toe doet. Ook als je in crisis verkeert.

Je hoeft niet onzichtbaar te zijn

Dat jouw pijn onzichtbaar is, maakt niet dat jij onzichtbaar hoeft te zijn. Misschien kun je er moeilijk over praten en kun je het niet verwerken in kunst of muziek. Maar dat maakt jouw pijn niet minder echt of minder belangrijk. Je bent niet de enige en toch ben jij niet minder speciaal. Ook de pijn die jij ervaart is uniek en verdient een plek. Zo groot of klein als voor jou juist voelt.

Juist omdat deze crisis de werkelijkheid voor jou is, de realiteit waar jij elke dag mee geconfronteerd wordt, is het belangrijk om dat kenbaar te maken. Het is er en juist omdat het niet te zien is, is het belangrijk om het zichtbaar te maken. Het zit in jouw geval misschien niet aan de buitenkant en het is niet te zien op een scan, maar je verkeert wel in crisis. Dat je dit voelt, maakt dat deze pijn menselijk is. Net zo menselijk als alle andere pijnen. Dat jij of de mensen om je heen het misschien niet gewend zijn, of dat het pijnlijker kan zijn om het aan te kijken, maakt niet dat het weg hoeft. Het geeft alleen aan dat er een nieuwe manier gevonden moet worden om met deze crisis om te gaan.

Juist omdat het niet te zien is en juist omdat het eigenlijk niet uit te leggen is, is het belangrijk om erover te praten. Om het een gezicht te geven, woorden te geven, tot uiting te brengen. Juist om jezelf en elkaar te laten wennen aan het feit dat deze vorm van crisis je net zo uit kan laten schakelen als twee gebroken benen. Het zorgt ervoor dat je even niet kunt werken, misschien niet af kunt spreken en allerlei andere aanpassingen moet doen in je leven. Alsof iets buiten jezelf, of juist heel erg binnenin, even op pauze heeft gedrukt. Je leven even heeft doen laten stoppen; dus voor jou is het wel degelijk zichtbaar. Het heeft voor jou net zo’n groot effect als twee gebroken benen of een lichamelijke ziekte. De crisis is net zo echt.

Als er een scan van je gevoel gemaakt kon worden, zou alles duidelijk zichtbaar zijn. Een scan van je gedachten, van je emoties en van de pijn in je hart. Een scan van die gekke smaak in je mond en van de beelden die je voor je ziet. Je kunt het niemand tonen, maar het is jouw realiteit. Misschien is dat gek, onwennig en vaag, maar het verdient dezelfde zorg en betrokkenheid als twee gebroken benen. Dezelfde hulp als bij een overduidelijke, zorgwekkende scan. 

Aangepaste regels

Je leven is aangepast, alles is omgegooid of neergegooid vooral. Dat vraagt om aanpassingen. Niet omdat jij veel vraagt of veel nodig hebt, maar omdat een buitengewone situatie vraagt om een buitengewone aanpak. Een crisis is niet gewoon of gangbaar, dus misschien kun je ook niet van jezelf en van jouw leven verwachten dat dat allemaal gewoon is. Dat je gewoon door moet gaan, terwijl alles anders is dan eerst. Het is ook helemaal geen voorwaarde om gewoon door te gaan. Van wie moet dat? Als dat nu even niet kan? Is je leven dan meer waard, dan wanneer je een gepaste pas op de plaats zou nemen? 

Je bent een gewoon en tegelijkertijd uniek mens, dat in een crisis verkeert. Een menselijke crisis, waar jij je niet voor hoeft te verantwoorden en waarin jij mag doen wat nodig is. Als dat betekent dat je even pas op de plaats moet doen en aanpassingen moet maken, dan heb je daar alle recht toe.

Hoe het met jou gaat, doet ertoe. Ook als dat antwoord niet gemakkelijk of luchtig is. Ook als het antwoord niet "Goed, met jou?" is. Misschien dat het gangbare dagelijkse leven daar even niet meer naadloos op aansluit, maar dat is helemaal geen voorwaarde om mee te mogen doen. Je hoort erbij en jij mag zelf bepalen hoe dat eruit ziet.

♥