Kritiek. Je kan er een boek over schrijven en dat hebben we - als je deze website doorspit - ook bijna gedaan. Hoog tijd om al die blogs over omgaan met kritiek eens te bundelen. Als je het mij vraagt, is het namelijk niet altijd makkelijk om met kritiek om te gaan. Niet tijdens je herstel en ook niet altijd erna. Daar tegenover staat dat we vaak geneigd zijn bakken met zelfkritiek over onszelf heen te gooien. Maar waarom eigenlijk? Wat hebben we op dat moment écht nodig? Kortom; vandaag lees je alles over kritiek.

Zelfkritiek

Om met die innerlijke criticus maar eens te beginnen. In deze blog schrijf ik over die kritische en vaak negatieve stem die in je hoofd kan blijven ronddwalen. Je kan ermee opstaan, mee naar bed gaan en het kan je dagen behoorlijk zwaar maken. Daar komt vaak bovenop dat we balen van onszelf als het niet lukt om gewoon wat positiever te zijn of wat milder naar onszelf te kijken. Herkenbaar? We hebben gemiddeld zo'n 40.000 gedachten op een dag, waarvan ongeveer 70 procent negatief is. Logisch dat je daar op den duur aan gewend raakt, maar dat het tegelijkertijd ook je stemming enorm kan beïnvloeden. 

Bron: prateekkatyal

Het eerste wat je dan kunt doen, is het opmerken en je er bewust van worden. Hoe denk jij eigenlijk over jezelf? Wat zeg je de hele dag tegen jezelf? Hoe zou je het vinden als een ander dat zou doen? Neem er eens afstand van en kijk of dat ruimte geeft. Ook hierbij geldt; oefening baart kunst. En om met dat oefenen een begin te maken, biedt deze blog een heel fijn stappenplan. Lees deze tips eens door om beter om te leren gaan met zelfkritiek. Bijvoorbeeld als het gaat om afstand nemen; vraag jezelf eens af wat jij een vriend - die in dezelfde situatie verkeert - zou adviseren? Sta jezelf toe om te kijken wat er gebeurt als je objectief naar de situatie zou kijken, in plaats van de door de bril van die (negatieve) gedachtes. Onthoud bovendien dat jij niet die gedachtes bent, maar dat je ze 'slechts' hebt. En dat ze om die reden ook niet jouw dag meer hoeven te beïnvloeden dan nodig. 

Want uit al die bakken zelfkritiek blijkt vaak dat we er niet beter van worden, maar juist zelf onze grootste vijand zijn. Jij bent het, die jezelf naar beneden haalt. Jij bent het die de wegen voor onmogelijk beschouwd. Jij bent het die niet tevreden is, terwijl het misschien allang goed was? We zijn mensen, maar fouten maken is uit den boze? Als je er over nadenkt is het enorm oneerlijk en totaal niet helpend. Wil je nog acht manieren lezen waarop je minder kritisch naar jezelf kunt kijken? Pak dan deze blog er eens bij.

Kritiek van buitenaf

Dan is er natuurlijk ook nog kritiek van buitenaf, dat regelmatig ongevraagd en onaangekondigd op je af kan komen. Of het nu goedbedoeld is, opbouwend of juist niet; het kan best lastig zijn om daar constructief mee om te gaan. Toch kun je er vaak wél iets mee en het helpt om kritiek van buitenaf te zien als een cadeautje. Misschien niet altijd even mooi verpakt, misschien ook niet iets dat op je verlanglijstje stond, maar wel een cadeau waar je iets aan hebt. Het geeft aan dat jij ertoe doet. Een ander vindt jou belangrijk genoeg om dit te laten weten en om jouw persoonlijke groei te stimuleren. 

Ben je dus snel geneigd om in de verdediging te schieten, bedenk dan eens dat de ander je wilt laten groeien en denkt - en vertrouwen hebt - dat je beter kan. Je mag altijd de tijd nemen om het even te verwerken, maar zie het daarna ook als een kans. Door het op die manier te bekijken, word je gestimuleerd om echt te luisteren naar wat de ander te zeggen heeft. Wat de ander zou adviseren. En misschien heb je daar écht wat aan? Hoe je met die kritiek om kunt gaan en hoe je dat kunt benaderen als een ongevraagd cadeau, dat lees je allemaal hier! 

Niet té persoonlijk aantrekken

Dit alles gaat natuurlijk allemaal een stuk makkelijker als het je lukt om je die kritiek niet persoonlijk aan te trekken. Maar ik ben vast niet de enige die bij een enkele opmerking over mijn gedrag, of kritiek op een bepaalde keuze, meteen bang is dat mijn hele persoonlijkheid tekort is geschoten? Uiteindelijk gaat kritiek vaak over een klein moment. Het gaat vaak over een opmerking, een bepaalde keuze of iets in je gedrag. Het gaat over één aspect, niet over jou als persoon in zijn totaliteit. Ook hierin kan het helpen om het eens om te draaien. Als jij kritiek hebt op een ander, betekent dat toch ook niet dat je die persoon niet meer leuk vindt? Dus schrijf jezelf niet af en neem die enkele opmerking serieus, zonder jezelf helemaal naar beneden te halen. Wil je meer lezen over hoe je kritiek niet direct persoonlijk maakt? Dat kan hier! 

Kritiek is soms onterecht

Iets wat eigenlijk haaks staat op de bovengenoemde tips en adviezen. Kritiek kan natuurlijk uit alle hoeken komen en veel verschillende doelen dienen, maar er is ook een kans dat de kritiek die je krijgt helemaal niet over jou gaat. Het betekent niet altijd dat je iets verkeerd doet of dat je iets aan zou moeten passen. Het kan ook iets zeggen over hoe het gaat met een andere persoon, bij wie jij misschien iets raakt met jouw opmerking of gedrag. Als je met een kritische toon te horen krijgt dat je je agenda altijd wel héél perfectinistisch op orde hebt, kan dat bijvoorbeeld ook betekenen dat een ander het lastig vindt om die structuur aan te houden. Ik ben voor een vroegere collega wel eens 'veel te positief' geweest, terwijl later bleek dat die persoon het graag zelf op dat moment allemaal wat lichter wilde kunnen bekijken.

Ik merk bij mezelf dat als ik een nieuwe manier heb gevonden om iets aan te pakken - wat voor mij goed werkt - ik soms ook kritiek kan hebben op mensen die het anders doen. Ik pak veel dingen in huis anders aan dan mijn vriend, maar eigenlijk is geen enkele manier fout. Ik kan zijn manier soms wel verkeerd vinden, maar dat zegt meer over mij en over hoe graag ik het op mijn manier zou willen. Er is dus niet altijd een goed of fout, maar het zegt dus ook niet altijd iets over jou op dat moment. Het kan al heel fijn zijn om op die verschillende momenten op te kunnen merken wat bij jou hoort en wat simpelweg bij de ander hoort. Dat verschil is er nu eenmaal en dat is oké. 

Wat helpt jou om goed met kritiek om te kunnen gaan?

Kom bij Proud2Bme gratis en anoniem in contact met lotgenoten, ervaringsdeskundigen, psychologen en dietisten. Op ons forum kun je jouw verhaal delen en/of vragen stellen. Ook kan je dagelijks met ons chatten (de agenda vind je hier). Wij staan voor je klaar.