Het is niet de eerste keer dat we schrijven over eerlijk zijn binnen de muren van de behandelkamer. Door wat we zelf hebben meegemaakt, maar ook door wat we van jullie horen, kunnen we eigenlijk concluderen dat eerlijk zijn tegen je behandelaar over hoe het met je gaat of waar je over nadenkt, best lastig is. Het is soms makkelijker om erover te liegen of dingen weg te laten. En dat is menselijk, maar natuurlijk niet wenselijk. Ook behandelaren geven aan te merken dat er niet altijd volledige openheid is en dat niet alles verteld wordt, zeker niet als het gaat om belangrijke onderwerpen als suïcidale gedachten. Hoe kunnen we dit patroon doorbreken?

Wij vroegen via Instagram aan jullie wat jullie zou helpen om eerlijker te zijn in therapie. Wat zouden jullie nodig hebben om meer openheid te durven geven tegen je behandelaar, juist als het gaat om hele belangrijke en kwetsbare onderwerpen?

Heb jij last van suicidale gedachten? Weet dat je altijd terecht kunt bij 113.nl.

Bron: timmossholder

Vraag maar raak

Wat ons direct opviel, was hoe belangrijk het is voor de persoon die in behandeling is om directe vragen te krijgen. Die eerste stap van de behandelaar, daar valt of staat eigenlijk alles mee. Jullie gaven aan dat het helpt als:

'Ik het onderwerp niet zelf hoef aan te snijden, maar er direct naar wordt gevraagd.'
'Er in therapie rustig, maar wel direct over gesproken wordt'
'Mijn behandelaar er actief naar vraagt, want zelf begin ik er niet over. Als er naar gevraagd wordt, voel ik me ook meteen serieuzer genomen en ben ik minder bang een aansteller te lijken, of iemand die maar aandacht wil.'
'Er actiever naar gedachtes gevraagd wordt. Ik heb ze namelijk altijd, hoewel ze wel passief zijn, maar ze zijn wel aanwezig in mijn gedachtes.'
'Als de behandelaar ernaar vraagt. Dat doorbreekt dat stigma en de angst bij de cliënt.'

Meerder wegen leiden naar Rome

Wat ook veel terugkwam in jullie antwoorden was dat het ook helpend kan zijn om te kiezen voor een soort omweg. Via schriften, teksten, brieven en WhatsAppjes; eigenlijk kan alles. Ook dat is weer persoonlijk, maar het is soms makkelijker om die gevoelige en kwetsbare boodschap toch op een andere - minder directe - manier over te brengen. 

'Ik stuur het via WhatsApp, dan hebben we het erover als we elkaar weer spreken.'
'Van te voren mail ik dat ik iets wil bespreken, dan moet ik op z’n minst iéts vertellen en is het lastigste er al af!'
'Ik schrijf erover en laat mijn behandelaar het lezen.'
'Door te mailen kan ik zonder de blikken van een ander toch mijn verhaal alvast vertellen.' 
'In een goede bui mail ik vast de belangrijke agendapunten, zodat ik niet dichtklap of in het gesprek zelf ga vermijden.'
'Ik ben suïcidaal en het hielp in eerste instantie heel erg dat ik kon WhatsAppen met mijn behandelaar, vanwege de afstand. Inmiddels helpt het ook als mijn behandelaar er direct naar vraagt.'
'Het helpt me als ik een tekening maak die representeert hoe ik me voel. Dit neem ik mee en ik geef er uitleg bij.'
'Als ik dingen kan opschrijven en mailen, voelt het minder heftig dan wanneer ik het in real life moet vertellen, terwijl ik vaak al gespannen ben voor een sessie.'
'Het helpt me als ik er een verhaal over schrijf; realistisch of surrealistisch.'
'Ga het gesprek met je behandelaar aan samen met iemand die je vertrouwt, bijvoorbeeld een vriendin. Iemand die naast je kan staan en mee kan kijken tijdens het gesprek.'
'Wij gebruiken een geheim woord dat we daarvoor hebben afgesproken. Het helpt enorm als ze niet oordeelt of meteen conclusies trekt op basis van wat ik vertel. Zij en ik weten wat ik ermee bedoel. Dan hoef ik niet het hele verhaal te vertellen, maar kan ik die drempel lager maken.'
'Doorvragen, metaforen of omschrijvende woorden gebruiken. Ook een nummer of gedicht delen, kan goed werken om het gesprek aan te gaan.'

Het mag er zijn

Misschien wel het belangrijkste dat uit jullie antwoorden naar voren kwam, was hoe essentieel het is om gehoord te worden en om er gewoon te mogen zijn. Om er te mogen zijn met je verhaal en dat je dat mag uiten, zonder dat je bang of onzeker hoeft te worden van de eventuele consequenties. Vertrouwen en de moed hebben om het met elkaar te durven bespreken, zonder dat er iets hoeft te veranderen. 

'Het helpt als een behandelaar je het gevoel geeft dat het oké is en niet meteen in de stress schiet van suïcidale gedachten.'
'Het is belangrijk dat de gedachten er gewoon mogen zijn en er niet direct allerlei afspraken moeten worden gemaakt'
'Ik heb het nodig om te weten dat er niet gelijk drastische gevolgen aan vastzitten als ik mijn gevoel uit.
'Mij helpt het als mijn psycholoog er open en zonder oordeel over durft te praten én het onderwerp niet ontwijkt.'
'Dat iets besproken mag worden, in alle veiligheid.'
'Wat mij het meest heeft geholpen, is dat een behandelaar het serieus nam, maar geen paniek veroorzaakt.'
'Alsjeblieft niets radicaal omgooien. Alleen luisteren en er voor me zijn, maar ook de mogelijkheid te kunnen bellen als het heel hoog zit. Dat helpt het meest.'
'Het is fijn als het aangenomen wordt ter informatie. Niet meteen paniek, oordelen of protocollen.'

Zwarte humor

Relativeren en er met humor naar kunnen kijken. Dingen die bij dit onderwerp niet passend lijken, maar volgens mij is niets minder waar. Natuurlijk is dit altijd persoonlijk, maar veel van jullie vinden het belangrijk dat het er mag zijn en dat het soms zelfs luchtig aan bod mag komen. Humor kan hierin soms precies de juiste manier zijn, precies de juiste toon hebben, om het bespreekbaar te maken en het te kunnen relativeren. 

'Mij werd uitgelegd dat deze gedachten een logisch gevolg zijn van een ziekte - in mijn geval depressie - en dat het dus allemaal begrijpelijk is.'
'Het is fijn als het gesprek niet al te zwaarmoedig verloopt, maar er ook luchtig en met (zwarte) humor over gepraat kan worden.'
'Het is oké om soms ook niet te willen (of kunnen) veranderen. Dat dat er ook bij hoort en daar ruimte voor is.'
'De behandelaar die ik nu heb ik zo fijn, suïcidale gedachten komen ieder gesprek terug, maar bij hem kan ik er ook alles over zeggen. Het is geen taboe. Soms voelt het alsof je het 'gewoon over het weer hebt' en dat lucht echt op. Dat je het erover mag hebben, zonder bang te hoeven te zijn te worden afgewezen, zonder dat iemand boos wordt of dat je een contract moet ondertekenen. Hij gaat er respectvol mee om en maakt er af en toe een grapje over. Dit is natuurlijk persoonlijk, maar bij mij is humor belangrijk. Juist bij dit onderwerp.'

Helpende vragen en gedachtes

Ook kwamen jullie met helpende gedachtes en verhelderende vragen die je aan jezelf kunt stellen, op het moment dat je merkt dat eerlijk zijn moeilijk is. Het is natuurlijk een wisselwerking, maar er is ook altijd iets dat je in jezelf kunt bevragen. 

'Ik probeer mij te realiseren dat ik in therapie ben om mezelf te helpen, dat ik daarvoor eerlijk moet zijn en dat het de behandelaar niets uitmaakt. Hij vindt mij niet raar en heeft veel anderen gezien met dezelfde problemen.'
'Ik stel mezelf de vraag: wat helpt mij nu het meeste? En wat levert een leugen mij op?'
'Ik probeer in gedachte te houden dat mijn leugens mij juist ziek houden.'
'Het helpt me als ik me bedenk wat ik ermee opschiet als ik alles verzwijg. En wat ik daarmee wil bereiken?'
'Het kan heel belangrijk zijn om aan te geven dat je je zorgen maakt over hoe zij jouw gedachten oppakken en er vervolgens mij omgaan. Daar open over zijn, kan ook helpen om uiteindelijk over alles eerlijk te kunnen zijn. Stap voor stap.'
'Besef dat jouw behandelaar er is om je te helpen, niet om te oordelen.'

De kracht van ervaringsdeskundigheid

Daarnaast las ik over de kracht van ervaringsdeskundigheid. Een blik, een persoon en diens ervaring, kan soms alle steun zijn die je nodig hebt. Als een behandelaar of ervaringsdeskundige jouw ervaring herkent, hoef je elkaar niets meer uit te leggen. De ervaringsdeskundige is meteen de belichaming van herstel en het bewijs dat het mogelijk is. 

'Mijn behandelaar vertelde dat ze zelf suïcidale gedachten heeft gehad. Ze vertelde concreet wat er gebeurd was, wat ze voelde en wat het met haar deed. Heel naar om te horen, maar het hielp mij wel om eerlijker te zijn.'
'Het helpt gewoon al als ik met een ervaringsdeskundige praat.'
'Het meest helpend? Als mijn behandelaar ook nog eens ervaringsdeskundige is.'

Vertrouwen

Het gevoel van vertrouwen hebben, een band hebben en er niet alleen voor staan. Als ik jullie antwoorden lees, is dat gevoel van vertrouwen en veiligheid misschien wel de sleutel tot eerlijkheid. Natuurlijk is elke manier van benaderen weer persoonlijk en iets om samen te ontdekken, maar vertrouwen is daarin wel de basis. 

'Het gevoel hebben dat iemand er echt voor je is en je niet in de steek laat, dat is zo waardevol.'
'Er moet een vertrouwensband zijn.'
'Als ik het vertrouwen van mijn psycholoog heb dat ik eerlijk kan zijn, dat helpt!'
'Weten dat we er samen naar kunnen kijken en ik niet naar weer naar iemand anders moet.'
'Weten dat je ouders niet gelijk ingelicht worden als je eerlijk bent. En als dat wel het beste is om te doen, dat dat eerlijk besproken wordt en je op de hoogte bent van wat er naar je ouders gecommuniceerd gaat worden.'

Je plekje vinden

Ook de plek waar je zit of hoe de afstand in de ruimte is tot elkaar, kan een verschil maken. Wellicht is dat ook iets om te overwegen, wanneer je een moeilijk onderwerp wilt bespreken.

'Ik mag naast de therapeut zitten, dan voel ik me veiliger in mijn emoties en voel ik meer steun.'
'Niet tegenover elkaar zitten, maar naast elkaar. Zodat je elkaar niet kan aankijken.'
'Soms gaan we een stukje lopen of veranderen we van omgeving, wat ook iets kan doen met de manier van praten en hoe je elkaar aan kan kijken, of juist even niet.'

Allebei een eigen weg gaan

Als jij voelt of merkt dat het het ontbreken van de juiste klik is die je ervan weerhoudt om eerlijk te zijn, kan dat ook een conclusie zijn. Niet prettig natuurlijk, maar ook dat is iets wat kan gebeuren in een samenwerking en in een behandelrelatie. Die ga je allebei aan met de beste bedoelingen, maar soms is het even zoeken naar de juiste behandelaar voor jou op dat moment.

'Het helpt om te weten dat áls het niet klikt, dat je het mag aangeven of zelfs mag wisselen. Je mag hierin voor jezelf opkomen, het ligt niet altijd aan jou.'

♥

Kom bij Proud2Bme gratis en anoniem in contact met lotgenoten, ervaringsdeskundigen, psychologen en dietisten. Op ons forum kun je jouw verhaal delen en/of vragen stellen. Ook kan je dagelijks met ons chatten (de agenda vind je hier). Wij staan voor je klaar.