“Van mijn 8e tot mijn 15e ben ik gepest geweest, was ik altijd het pispaaltje. Toen het pesten eindelijk over was, dacht ik in het begin dat ik er helemaal klaar mee was. Helaas kwamen een tijdje later toch de gevolgen ervan naar boven. Zo had ik iedere nacht wel nachtmerries, heel veel last van herbelevingen en stond mijn lichaam onder continue spanning.
Dit laatste was te merken aan mijn altijd te hoge hartslag en dat ik altijd last had van veel zweten, angstzweet. Na een tijdje kwam ik er ook achter dat ik hele stukken uit het verleden niet meer kan herinneren en dat ik heel erg overdreven schrikreacties kon vertonen op kleine dingetjes.
Zo durfde ik ook bepaalde dingen niet meer te doen, een route door het dorp niet meer te fietsen en was ik ontzettend bang om nieuwe contacten aan te gaan, want stel je voor dat ik weer gepest zou worden?!”
Dit zijn slechts een paar symptomen van posttraumatisch stressstoornis, afgekort PTSS.
Fotografie: Joe St. Pierre
PTSS is een angststoornis die kan ontstaan na heftige gebeurtenissen die niet goed worden verwerkt. Vroeger werd deze stoornis alleen onder de soldaten genoemd die uitgezonden waren en daarna helemaal ontregeld waren van de heftige gebeurtenissen, maar tegenwoordig wordt het veel vaker ook aan andere gebeurtenissen toegekend. Veel bekende gevallen zijn vormen van mishandeling, verkrachting, ongelukken of berovingen.
Niet iedereen die bijvoorbeeld beroofd wordt, zal automatisch het post traumatisch stress stoornis krijgen. Dit heeft puur te maken met de draaglast van iemand, daarbij het vermogen om gebeurtenissen te verwerken en met de ernst van het trauma.
Anders aan PTSS aan de andere angststoornissen is dat bij deze angststoornis een duidelijk begin aan te geven is. Er is namelijk altijd een gebeurtenis die de angstreacties oproept. Verder is het precies hetzelfde als de andere angststoornissen.
De meest voorkomende symptomen zijn herbelevingen van het trauma. Dit kan zich uiten in flashbacks wanneer je geconfronteerd wordt met een vergelijkbare situatie of nachtmerries.
Andere kenmerken zijn irritatie, schrikreacties of extreme spanning in het dagelijks leven. Er zijn ook kenmerken die niet zo makkelijk op te merken zijn. Het kan namelijk voorkomen dat je herinneringen of zelfs situaties vermijdt als gevolg van de trauma. Dit gebeurt erg onbewust. Maar wanneer je daarbij stil staat, kom je erachter dat het een reden heeft.
Ook kan emotionele uitschakeling voorkomen. Dit houdt in dat iemand de trauma in zijn geheel kan verbannen uit de herinneringen. Het lijkt er dan op alsof het nooit is gebeurd. Zo nu en dan krijg je dan flashbacks of nachtmerries die in eerste instantie niet te verklaren zijn. Door middel van therapie kan een trauma naar boven worden gehaald. Maar dit is een lang proces.
Wanneer het niet goed verwerkt wordt, kan het zich ook uiten in een depressie. De meest voorkomende klachten eromheen zijn dan ook slapeloosheid, woede-uitbarstingen en concentratieproblemen.
De symptomen op een rijtje:
– herbelevingen
– vermijding van herinneringen of emotioneel uitschakelen van de herinneringen
– ernstige prikkelbaarheid
– slaapstoornissen
– extreme spanningen als gevolg van bepaalde prikkels
– hevige schrikreacties
Let op: De symptomen moeten langer dan een maand duren om evt te passen bij de diagnose PTSS. Als dit niet het geval is, zouden we kunnen spreken van een acute stressstoornis, oftewel ASS. Maar het kan ook gewoon bij het verwerkingsproces van een persoon horen na een traumatische gebeurtenis. Het is niet altijd PTSS. In gesprek met een psycholoog kan de diagnose worden gemaakt.
Het kan voorkomen dat mensen met PTSS een uitweg zoeken in drugs en alcohol. Het is erg moeilijk om feiten onder ogen te zien en gebeurtenissen te verwerken. Wanneer iemand maanden lang last heeft van symptomen als angst en nachtmerries, kan diegene zich proberen te ‘’verdoven” door gebruik te maken van alcohol of drugs. Maar automutileren is ook een mogelijk gevolg van PTSS. Het is dus erg belangrijk om PTSS op tijd te signaleren en daar iets mee te doen aangezien de symptomen soms jarenlang kunnen doorgaan.
“Ik liep al een tijdje bij het GGZ, omdat ik last had van allerlei dingetjes die me tegenhielden het leven te leven wat ik eigenlijk wilde. Bij het GGZ heb ik vanaf het eerste gesprek aangegeven dat ik een hele lange tijd gepest ben geweest, maar toch vonden zij eerste instantie niet dat er meer aan de hand kon zijn door dat pesten.
Pas toen mijn moeder is gaan zoeken op internet en een onderzoek had gevonden over pesten en PTSS, heeft de GGZ daarna de diagnose gesteld. Pas toen de diagnose PTSS werd gesteld door het GGZ, vielen voor mij alle stukjes bij elkaar en ben ik ervoor in behandeling gegaan.”
PTSS heeft een lang genezingsproces. Dit komt doordat het ook lang kan duren voordat de diagnose gemaakt kan worden.
PTSS wordt vaak behandeld door middel van cognitieve gedragstherapie. Dit kan zich uiten in in-vivo exposure (blootstelling aan situaties) of imaginaire exposure (blootstelling aan herinnering). Daarnaast kunnen ook bepaalde medicaties voorgeschreven worden.
Daarnaast zijn er ook nog andere behandelingen. Eén daarvan is RET therapie, oftewel de rationeel-emotieve therapie. Hierbij zijn de 4 G’s de uitgangspunten: Gebeurtenis, gedachten, gevoel en gedrag.
Om te laten zien hoe dit in zijn werk gaat nemen we een situatie als voorbeeld:
Laura is aangevallen door een grote hond. Wanneer Laura vervolgens een hond ziet (gebeurtenis) denkt ze dat die hond haar ook zal aanvallen (gedachten). Ze wordt erg bang (gevoel) en rent weg (gedrag).
Bij RET worden deze gedachten omgezet in rationele gedachten. Want niet elke hond is zo eng. En misschien deed Laura de vorige keer wel iets waardoor die hond haar aanviel. Rennen wordt namelijk gezien als spelen. Door middel van exposure kan Laura in aanraking komen met honden die wat rustiger zijn. Ze krijgt langzamerhand een ander beeld van honden.
Vervolgens loopt ze toevallig een keer langs een hond op straat (Gebeurtenis). Laura herinnert zich de leuke momenten van de exposure. Honden rennen niet altijd achter je aan (Gedachten). Dit geeft Laura een gerust gevoel (Gevoel) en loopt er rustig langs (Gedrag). Die hond geeft niet eens aandacht aan Laura.
Dit was een simpel voorbeeld van hoe RET-therapie in zijn werk gaat. Natuurlijk gaat hier een lange tijd aan behandelingen vooraf. En niet alle situaties zijn zo makkelijk om te zetten. Er zijn ook nog verschillende andere therapieën die PTSS kan verhelpen. RET is een manier die je ook in het dagelijkse leven kan gebruiken wanneer je voor een angst komt te staan. Het gaat tenslotte gewoon om de rationele gedachte erachter.
Een andere vorm van therapie is korte eclectische psychotherapie:
Tegenwoordig wordt er ook veel resultaat geboekt met EMDR-therapie. Werkt vaak sneller dan andere therapievormen, althans, dat wordt beweerd.
Ook kan gebruik worden gemaakt van diverse medicatie om de symptomen van angst te onderdrukken: anti-depressiva, slaapmiddelen en angstremmers.
“Helaas is een angststoornis niet zo makkelijk te verhelpen. Nu ruim een jaar na de EMDR heb ik weer, of nog steeds, last van de PTSS. De nachtmerries zijn er nog, evenals de herbelevingen. Ik denk dat het een heel stuk moet slijten door de jaren heen, dat ik moet proberen om er positieve ervaringen naast te zetten om het op die manier makkelijker te maken om naar het verleden terug te kijken.”
Met dank aan Lieke
Geef een reactie