Zelfbeschadiging en zelfmoord in GTST
Vorige week én deze week worden de onderwerpen zelfbeschadiging en zelfmoord in GTST in beeld gebracht. Zet automutilatie in GTST aan tot kopieergedrag? Toen ik 16 was zat ik slecht in mijn vel en kon mijn gevoelens niet uiten. Afvallen gaf me in die periode nog weinig voldoening en niemand zag dat ik ongelukkig was. Om me heen en in mijn hoofd zocht ik naar manieren om mijn ongeluk te uiten en met mijn gevoelens te dealen. Op een dag kwam ik op een Amerikaanse website een verhaal tegen van een meisje die zichzelf sneed. Het luchtte volgens haar op. Ik vond het op dat moment nog vrij gestoord om jezelf zoiets aan te doen, maar ik was zo radeloos dat ik er toch voor koos om het dan maar eens te proberen. Ik heb hier nog altijd spijt van.
Vorige week kon je in Goede Tijden Slechte Tijden zien hoe Rover Dekker (Buddy Vedder) zichzelf brandde met kaarsvet en sneed met een mes. Hij deed dit omdat hij zich schuldig voelde en hiermee deze gevoelens wilde onderdrukken. Je ziet in de afleveringen hoe de spanning zich bij hem opbouwt en welke invloed de zelfbeschadiging heeft op zijn omgeving. Aankomende donderdag en vrijdag zie je hoe zijn zelfbeschadigend gedrag gekoppeld lijkt te worden aan zelfmoord...
bron: rtl.nl
Dit is niet de eerste keer dat er een kwetsbaar thema wordt belicht in GTST. Twee jaar geleden werd Rikki de Jong (dochter van Rick en moeder van Bram en Teddy) depressief. Uiteindelijk deed zij in de serie een zelfmoordpoging met een scherf van een spiegel die ze kapot sloeg in haar kamer. Ze belandde, na te zijn gevonden in een plas bloed, in het ziekenhuis, kreeg hulp van een psycholoog en kwam er weer bovenop. Dit was een vrij schokkende scene.
Tegenwoordig moeten alle taboes en vooroordelen rondom psychische problemen het liefst de wereld uitgeholpen worden. Maar is dat werkelijk altijd nodig en op welke manier is dit dan verstandig? Goede Tijden Slechte Tijden is een extreme afspiegeling van de werkelijkheid. Zelfbeschadiging en zelfmoord zijn groeiende problemen en horen dus bij deze werkelijkheid. Maar horen ernstige psychische problemen als zelfbeschadiging en zelfmoord wel thuis in een soap als GTST die om 20:00 uur uitgezonden wordt? De meningen hierover zijn flink verdeeld. Er is veel discussie ontstaan naar aanleiding van de uitzending en de nog naderende uitzendingen.
Deze discussies op social media en in de gewone media zijn er echter niet rond andere ernstige thema's die in GTST aan bod komen, zoals alcoholisme, opnames in psychiatrische instellingen en drugsverslaving. Zijn deze onderwerpen reeds meer geaccepteerd? Waarom is er bij zelfbeschadiging en zelfmoord wél weerstand? De oorzaak hiervan moet vooral gezocht worden in de manier van het in beeld brengen en het risico op kopieergedrag.
GTST kent vele jonge, kwetsbare kijkers. Het kijken naar een favoriet personage dat zichzelf beschadigt kan hierdoor mogelijk aanzetten tot kopieergedrag. In een soap wordt een psychisch probleem toch al snel wat geromantiseerd. De onderliggende problematiek en gevolgen op lange termijn zijn niet altijd goed zichtbaar, zeker niet voor de wat jongere kijkers. Zij denken hier ook minder over na en kunnen dit niet altijd voldoende overzien. Tenslotte lijkt het weer stoppen met zelfbeschadiging in een soap altijd vrij eenvoudig en snel mogelijk, wat niet overeenkomt met de werkelijkheid. "Als ik in GTST zie dat jezelf snijden helpt tegen spanning, kan ik dat misschien ook weleens proberen, zo gek is het niet" Voor jongeren die zichzelf reeds beschadigen kan het zien van deze beelden op televisie mogelijk ook als trigger werken.
Tegelijkertijd kan het ook een manier zijn om het gesprek erover te openen en het taboe te doorbreken. "Als zelfbeschadiging in GTST wordt besproken, is het misschien toch niet zo gek en kan ik er ook over praten met vrienden of mijn ouders, die weten nu ook wat het is". Op deze manier kan het juist voor meer openheid zorgen en preventie van.
Persoonlijk zou ik er niet voor kiezen om zelfbeschadiging in een soap als GTST aan bod te laten komen. Puur omdat ik denk dat de onderliggende problematiek, de ernst en de gevolgen op lange er korte termijn hierin onvoldoende belicht kunnen worden wat een risico vormt voor een jonge, kwetsbare doelgroep. Er ontstaat een te eenzijdig en geromantiseerd beeld van de werkelijkheid. Ik denk wél dat het goed is om in de media aandacht te besteden aan zelfbeschadiging en zelfmoord, maar dan op een zeer genuanceerde en diepgaande manier. Mijn mening is uiteraard geen waarheid en wellicht denk ik er over een tijd wel weer heel anders over, dat zou best kunnen.
Ik ben benieuwd hoe jij denkt over dit dilemma. Is het goed om thema's als zelfbeschadiging en zelfmoord aan bod te laten komen in Goede Tijden Slechte Tijden? Waarom wel/waarom niet?
Jouw ervaring delen op Proud2Bme? Mail ons! redactie@proud2Bme.nl
Gerelateerde blogposts
72
Reacties
In het kader van de discussie zou je bij deze voorbeelden dezelfde vragen kunnen stellen. Geeft het gedrag van Anna de (jonge) kijkers dan niet het beeld dat je ellende ook weg kunt drinken? Of is het gebruik van alcohol zoals je zelf stelt meer geaccepteerd dan het gebruik van een mes om pijn te verzachten? In het einde zijn beide net zo gevaarlijk.
Of het beter is om thema's zoals zelfbeschadiging alleen in diepergaande nuancerende programma's te laten zien weet ik niet. Vaak is dat ook maar een eenzijdig beeld. In die zin vind ik hoe GTST het thema tot nu toe in beeld heeft gebracht rondom Rover niet eens heel slecht. De daad was naar mijn mening te expliciet in beeld gebracht, maar de reactie van de omgeving en de houding van Rover staat in veel gevallen denk ik niet eens extreem ver van de realiteit.
Wat ik wel een nadeel vind aan GTST is dat ze niet achteraf even een scherm in beeld plaatsen in de trend van "Heb je zelf dergelijke gevoelens, praat erover of zoek hulp en dat aangevuld met wat algemene websites zoals 113online en korrelatie" Dit is iets wat de publieke omroep vaak wel doet en zelfs in Amerika bij heftige afleveringen van series wordt er gewezen op lokale hotlines die gebeld kunnen worden als mensen zich herkennen in de situatie die ze net gezien hebben.
Anders dat programma's zoals "Levenslang met dwang, Beschadigd, Je zal het maar hebben" etc. is GTST vaak wel een programma dat door een heel breed publiek gekeken wordt. Aan de ene kant kan het in beeld brengen van dit gedrag inderdaad schokerend of verwarrend zijn voor (jonge) kinderen of mensen met een beperking, maar in plaats van te focussen op het mogelijke kopieer gedrag kan je als ouder of als begeleider zo'n uitzending ook aangrijpen om het gesprek aan te gaan en de ander te wijzen op de opties die er zijn als je je zo slecht voelt.
Zoals je ziet heb ik niet echt een heel uitgesproken mening erover. Ik denk dat het kopieergedrag wat veel mensen als argument gebruiken om het niet te tonen meevalt. Zelfbeschadiging wordt niet verheerlijkt in GTST er wordt juist aandacht besteed aan het feit dat Rover zich schaamt en zich achteraf rotter voelt. Wat ik wel vind is dat het minder expliciet in beeld gebracht had kunnen worden. Ook voor mij, iemand die al jaren zich weer goed voelt en al jaren niet meer aan zelfbeschadiging doet was het zien van de handelingen toch even zo'n "meh" moment.
En de optie waar mensen eventueel voor vragen of hulp naar toe kunnen mis ik bij een programma als GTST
Niemand begint met zelfbeschadiging als je je niet al van binnen heel rot voelt!
Gezonde mensen kopiëren dat niet!ik denk juist dat het aan kan zetten tot het doorbreken van een taboe..
Er zijn zoveel 'slechte' manieren van coping te zien in gtst, die net zo kopieerbaart zijn als zelfbeschadiging... Neem alcohol en drugsmisbruik..
Ik vind het jammer dat deze blog neigt naar het juist erop houden van het taboe, juist omdat deze vraag zo wordt gesteld dat het kopieergedrag blijkbaar belangrijker is dan het doorbreken van een taboe..
Ik zou zó graag zien dat praten over AM en suïcide net zo normaal kan zijn Als praten over teveel drinken. En andere vormen van 'slechte' copingn
En wat er in de media wordt gezegd vind ik wel kloppen. Dat als je al gevoelig bent en psychische problemen hebt dat je door dit te zien ook kan gaan snijden. En dat als je geen problemen hebt het niet zo gauw zou doen.
Iemand die zich rot voelt kan juist door zo aflevering over de laatste drempel heen gaan en gaan beginnen met AM of zelfmoordpoging doen. Dat is ook wat er met kopieergedrag bedoelt wordt.
-----
Ik vind het moeilijk om te zeggen in welke programma's zulke problemen wel of niet aanbod mogen komen. Maar wat ik soms wel eens jammer vind aan GTST (kijk het al lang niet meer) dat een probleem heel snel opgelost is. En dat die persoon daarna ook weer "vrolijk" verder gaat.
Verder denk ik dat het helpend zou zijn voor mensen dat er na een programma waarin psychisch problemen aanbod komen er ook een verwijzing naar hulporganisatie komt. Zoals VlinderS ook zegt.
Bij cmc een ander programma van RTL, gebeurd dit namelijk wel. Daar is een jongen die na depressie en zelfmoord in het CMC belandt. En door de week en de dag van uitzending zijn er reclames over "voel jij je somber" etc, en contacten.
Eveneens met hartklachten bij vrouwen, die vaak over het hoofd wordrn gezien. Ze geven er fictief aandacht aan in CMC en daarna in reclame spotjes etc buiten het programma.
Ook van rtl, dus kleine stap zou je zeggen?
Toch vind ik het wel redelijk in beeld gebracht, mits er straks ook een ehandeltraksct min of meer zichtbaar wordt. Rikki volgde nog een hele poos therapie en dat werd ook benoemd ("ik heb therapie vanmiddag, kan jij op bram passen?")
Tuurlijk gaat het sneller als in de normale wereld, maar.. het switchen tussen partners en de dagen ansich gaan ook sneller daar :')..
Als ik dit zie word het voor mij moeilijk
Ja ik doe dit zelf en ben daar nog hulp aan het zoeken ervoor.
Vind dit niet thuis horen op tv
Ik ben het met je eens. Er moet zeker meer bewustwording komen, maar dit kan beter in de vorm van échte verhalen, documentaires, waarbij de werkelijkheid in beeld wordt gebracht.
Aan de andere kant staat zo'n serie natuurlijk wel een beetje voor het 'echte leven'. Als er in het echt zelfbeschadiging bestaat zou het in zo'n serie ook moeten kunnen bestaan, maar de vraag is of ze dit niet een beetje realistischer zouden kunnen weergeven. Het is niet zo simpel als in de series.
Ik ben absoluut een voorstander van dit soort problematieken in beeld te krijgen en dit bespreekbaar te maken, maar GTST is wat mij betreft al over een grens heen.
Het zou beter zijn als er op school aandacht aan deze onderwerpen besteed zou worden, zeker omdat de leeftijd waarin de meeste zelfbeschadigers beginnen tussen de 14 en 19 jaar ligt, maar aangezien dat weinig tot nauwelijks gebeurt is het goed dat jongeren toch ergens leren wat er allemaal kan spelen in het leven van andere jongeren. ( een middelbare scholier op waarschijnlijk enkele uitzonderingen na gaat echt niet naar Anita wordt opgenomen kijken of Beschadigd etc.)
Als je aan zelfbeschadiging doet raak je namelijk snel geïsoleerd en dan is het fijn als andere weten wat er speelt en je kunnen steunen.
Ik vind wel dat GTST voor de uitzendig een waarschuwing in beeld zou moeten brengen dat de beelden kunnen triggeren en na afloop iets van info in beeld zou moeten brengen waar mensen naartoe kunnen bellen als ze zelf met zulke gevoelens zitten of vragen hebben etc. (overigens vind ik dat ze dat zoiezo wel mogen doen want er zijn meerdere ziektes en verslavingen die voor mensen gevoelig kunnen zijn in beeld, ze zouden daar voorzichtiger mee kunnen zijn)
Ik vind dat er wel goed uitgelegd is dat het automutileren wel degelijk een verslaving is, maar toegegeven in een soap zijn de personages snel weer genezen wat natuurlijk niet heel erg realistisch is.