"Wat heb jij een lelijke kop." "Gatver, dik wijf." "Ik hoop dat je dood gaat." Zomaar wat zinnen. Klakkeloos op het internet gegooid. Anoniem onder een foto op Instagram. Zonder profielfoto op YouTube. Met een valse naam op Facebook. Social media kan heel leuk zijn, maar het heeft ook een keerzijde. Er wordt namelijk ontzettend veel online gepest en dat doet ongelooflijk veel pijn.

Onlangs kwam op Videoland een documentaire over Famke Louise online. Famke Louise, gehaat of geliefd. Er lijkt maar weinig tussenin te zitten. De groep die er neutraal over is blijkt erg klein te zijn en dat maak je volgens mij niet zo vaak mee. Voor de documentaire wist ik wel al wie ze was. Sommige nummers en videoclips vind ik oprecht wel tof, maar als ik dan het aantal dislikes onder zo'n video zie schrik ik. Als ik zelf iets niet zo boeiend vind klik ik gewoon weg. Iets kan gewoon niet mijn smaak zijn. Massaal op de dislike button klikken, dat vind ik al een beetje pesten. 

Daar blijft het niet bij. Famke krijgt ontzettend veel haatreacties. Felle en pijnlijke woorden die niemand verdiend. Het is gewoon pesten. Uitschelden. Iemand raken op de gevoeligste plekken, zoals het overlijden van haar vader. Dat dóe je niet. Dat vind ik zó erg. Wie ze ook mag zijn. Niemand verdient dat toch? Zelf geeft ze aan dat de haters haar niks doen. "Ik lees die reacties gewoon niet. Het gaat me toch niet helpen." Goed dat ze die reacties niet leest, want jeetje, wat staan er een heftige dingen op. Voor de documentaire leest ze wel een aantal reacties van haar Instagram pagina. Ze blijft er zelf vrij kalm onder, maar ik vind het ontzettend pijnlijk om te zien. Waarom zijn mensen toch zo?!

Deze blog gaat overigens niet over de documentaire, maar het kijken hiervan heeft me toch geïnspireerd om deze blog te schrijven. Online pesten is iets dat steeds vaker voorkomt. Op Girlsscene las ik dat er jaarlijks 115 miljoen foto's van het internet worden verwijderd als gevolg van online pesten. Dat is echt schrikbarend veel en het zegt zeker wat over de ernst van dit probleem. 

Online pesten en psychische problemen

Een onaardige opmerking op het internet is al heel makkelijk gemaakt. Je hoeft maar even een rotdag te hebben of je kan je frustraties al botvieren op een ander door één tik op het touchscreen van je telefoon. Bekende en onbekende mensen zijn vandaag de dag ontzettend makkelijk bereikbaar. Met een (eventueel anoniem) online account plaats je in een handomdraai een reactie onder de foto van een ander. Ik kan me goed voorstellen dat er daarom minder goed wordt nagedacht over de gevolgen van zo'n opmerking, maar die gevolgen, zijn niet mis.

Het is eigenlijk niet anders dan 'het klassieke' pesten dat we kennen op het schoolplein of de werkvloer. Helaas wordt er ontzettend veel gepest en dat doet wat met degene die gepest wordt. Vooral op jonge, maar zeker ook op oude leeftijd kan pesten ontzettend schadelijk zijn. Je zou maar continu te horen krijgen dat je te dom of te lelijk bent. Voor je het weet ga je het echt geloven. Je kan je voorstellen dat je op deze manier een ontzettend laag zelfbeeld krijgt en dat ook psychische problemen zoals een eetstoornis of een depressie op de loer liggen. Er zijn zelfs mensen die een einde aan hun leven hebben gemaakt vanwege pesterijen. Dat is heel, heel erg en iets wat de mensen die pesten denk ik veel te weinig beseffen.

Denk je na over zelfmoord? Praat hier dan over met de mensen die van je houden, neem contact op met de huisarts, een crisisdienst of 113.

Het ligt niet aan jou

Pesten is nóóit terecht. Hoe moeilijk het ook is, het is belangrijk om het niet persoonlijk op te vatten. Dat je gepest wordt heeft eigenlijk helemaal niks met jou te maken, maar met degene die pest. Mensen die pesten doen dat eigenlijk altijd vanuit hun eigen onzekerheid of zelfs vanuit jaloezie.

Zelf ben ik nooit echt structureel gepest. Ik kreeg wel eens een stomme opmerking naar m'n hoofd, omdat ik was dromerig en alternatief was, maar ook omdat ik worstelde met psychische problemen. Best wel erg eigenlijk, waarom zou je dat doet? Ik snap het nog steeds niet en ik kan me er ook heel kwaad om maken.

"Kut gothic." "Ga jezelf snijden, emo." "Je bent echt een plank zonder tieten." Die opmerkingen ken ik intussen wel. Dat deed soms wel pijn en het heeft me zeker ook onzeker gemaakt, maar ik was ook niet op mijn mondje gevallen en werd over het algemeen ook wel met rust gelaten. Ik had m'n eigen clubje vrienden die een beetje hetzelfde waren als ik en daar was ik heel blij mee. Ik heb me absoluut niet eenzaam of alleen gevoeld. Toen al vond ik de mensen die zelf pesten gewoon sukkels, maar dat betekent natuurlijk niet dat het me niet raakte. 

Ik voelde me niet alleen, maar ik weet wel dat sommige mensen wel het gevoel hebben er alleen voor te staan en dat het pesten ook veel grotere vormen aan kan nemen. Mensen kunnen je zo verkeerd laten voelen, maar het enige dat verkeerd is, is het pesten zelf, dat moet je echt weten. Het ligt niet aan jou. Als we de online pestcijfers (en dat is alleen maar online) er weer even bijpakken. 155 Miljoen foto's!!! Je staat er niet alleen in. 

Praat erover

In het kopje hierboven noemde ik dat ik er niet alleen voor stond en dat is voor mij van grote waarde geweest. Het is dan ook zo dat het echt kan helpen om te praten over waar je mee zit. Ik kan me goed voorstellen dat je je ook schaamt omdat je gepest wordt. Het voelt ontzettend kwetsbaar om het daarover te hebben, maar echt, je staat er niet alleen voor. Praat erover. Met een goede vriend, je mentor, je leidinggevende of misschien wel een psycholoog. Het is echt niet gek om hulp te zoeken voor zoiets. Pesten is niet niks.

Social media detox

Het stomme aan pesten is dat er soms helemaal niks aan te doen valt. Nogmaals, dat ligt niet aan jou, maar aan de pester. Ik ken veel verhalen over scholen die proberen te helpen (want dat doen scholen echt graag), maar dat het dan toch elders doorgaat. Bijvoorbeeld op het internet. Soms kan je dan maar beter zelf weg gaan uit die situatie. Ik kan me voorstellen dat dat misschien voelt als opgeven, weglopen voor de situatie, falen (!), maar dat is niet zo. Daar is van de zomer een ontzettend mooie en waardevolle gastblog over geschreven, namelijk: Ik werd gepest en veranderde van school.

"Jezelf redden is in ieder geval heel wat anders dan weglopen voor je problemen."

Afstand nemen van een ziekmakende situatie is soms het beste dat je kan doen. Het is juist heel erg sterk om te doen. Net zoals Famke, die ook besluit haar reacties niet meer te lezen. Laat die mensen maar, er zijn genoeg mensen die je wél leuk vinden. Famke blijft wel actief op social media, maar ik heb van een hoop bekende mensen meegekregen dat ze om deze reden ook afstand hebben genomen van social media. Ik kan me voorstellen dat een hoop onbekende mensen dat ook doen en dat vind ik eigenlijk heel verstandig. Waarom tijd en energie stoppen in mensen die het toch niet waard zijn? Jij staat daarboven. Een social media detox is waarschijnlijk helemaal niet zo'n gek idee.

Hetzelfde verhaal geldt eigenlijk ook voor een situatie waarin social media alleen maar triggert of de eetstoornis in stand houdt. Ik denk dat het goed is om kritisch te blijven naar wat je wel of niet op het internet zet en ziet en wat dat in stand houdt. Ook moet ik denken aan apps als 'Sahara' waar je elkaar anoniem vragen kan stellen. Die anonimiteit haalt echt het slechtste in mensen naar boven en het lijkt mij dan ook alles behalve helpend. Natuurlijk zal je een leuke en lieve reacties krijgen, maar waarom dat risico lopen als je je al zo kwetsbaar voelt. Doe het jezelf niet aan. 

Zelf ben ik iemand die veel tijd op social media doorbrengt. Af en toe misschien wel iets meer tijd dan ik zou willen. Het is dan ook niet voor niks dat ik ooit een challenge heb gedaan om een weekend zonder mobiele telefoon en computer door het leven te gaan. Ik doe wel vaker pogingen om mijn social media gebruik te minderen en dat voelt dan ook heel goed. Toch blijf ik het moeilijk vinden om het dan ook echt vol te houden. Herkenbaar? Misschien heb je dan wat aan deze blog.

Hoe ga jij om met online pesten?