Het was mijn eerste dag in een compleet andere omgeving; ik kwam binnen en stond te trillen op mijn benen. Niet wetend waar ik in terecht kwam, niet wetend wie er voor mij stonden. Ik vertrouwde ze nog niet, want ik kende ze niet. Sterker nog, ik had vrijwel niemand die ik echt vertrouwde. Tot nu toe had alles gefaald en alle andere opties hadden niet gewerkt, althans niet langdurig. Anders was ik hier nu niet. Als ik wel vertrouwen kreeg in andere mensen was het vaak niet van lange duur. Het voelde als een laatste redmiddel, wetend dat ik vanwege een eerschending niet meer terug kon keren. Zij zijn hiervoor opgeleid, toch? Zij moeten het wel beter weten.  

Farah is sinds 2021 gastblogger bij Proud2Bme. Ze blogt onder andere over haar ervaringen met eergerelateerd geweld, trauma's, opgroeien in een instelling als minderjarige en hoe ze het contact met haar familie heeft verbroken. Je vindt al haar blogs via de tag 'Farah blogt'.

Bron foto

De eerste weken waren zenuwslopend, vooral omdat alle regie mij uit handen was genomen. Ik had geen telefoon, geen computer, geen vrijheden, bijna geen eigen spullen en alles werd mij opgelegd. Ik werd even geleefd en hoe beklemmend het ook voelde; het was nu wel beter zo. Als ik mijn telefoon wel had, had ik ongetwijfeld uit schuldgevoel mijn familie weer gebeld. Er was een duidelijke reden voor de vrijheidsontnemingen en hoe gek het misschien ook klinkt: ik heb mij nog nooit zo vrij gevoeld. Er was geen geweld, ik kon (als ik dat wilde) een handtekening zetten en het pand weer verlaten, omdat ik achttien was. Ik mocht dragen wat ik wilde, ik mocht naar school en eigen keuzes maken. Voor deze vrijheid had ik geen telefoon of social media nodig, sterker nog, een telefoon en social media belemmerden deze vrijheid. Ik hoefde mij heel even niet druk te maken over wat de buitenwereld van mij vond.  
 
Er zijn echter wel momenten geweest waarop ik mij enorm onbegrepen heb gevoeld door groepsleiding. Ik geloof nog steeds dat ze oprecht goede bedoelingen hadden, maar dit pakte niet altijd optimaal uit voor mij of voor mijn groepsgenoten. Op mijn eerste dag moesten mijn ouders gebeld worden met de boodschap dat ik veilig was en dat ik voorlopig even niet thuis kwam. Dit ging mij heel erg aan het hart. Ik wilde ze geen pijn doen, al wist ik ook dondersgoed dat ik ook beschadigd was. Ik voelde mij enorm schuldig en dat was te zien. Dit werd echter erger gemaakt door de begeleider die erbij zat: "Maar dit is toch je eigen keuze, dus dan moet je ook de consequenties onder ogen komen." Dat deed pijn. Was dit echt mijn keuze? Had ik gekozen voor de familie waar ik nota bene in was geboren? Had ik gekozen voor de stap die ik maakte in een overlevingsstand?  
 
Nu, bijna drie jaar later, kan ik vol overtuiging zeggen dat die opmerking puur onbegrip was. Niemand zal compleet begrijpen hoe het is om te ontsnappen aan je familie, waar je eigenlijk ook nog van houdt. Hoe naar het ook klinkt: ik miste hen niet, maar een familie. Een plek om thuis te noemen, een constante. Mensen om het Suikerfeest mee te vieren, een vast bed waar ik in kon slapen. Ik wilde een familie, maar eigenlijk voldeed mijn eigen familie niet aan de eisen. Zij gaven mij niet de veiligheid die ik nodig had als kind, met alle gevolgen van dien. Ik heb niet gekozen waar mijn wieg stond en daarom had ik ook geen macht over mijn toekomst en waar ik opgroeide. Mijn verhuizing naar deze opvang ging ooit gebeuren en dat wist ik al van jongs af aan. En nee, niet omdat het een keuze was, maar omdat het noodzakelijk was. Ik had dit ook niet gewild.  
 
Later heb ik de opmerking maar het is toch je eigen keuze? meermaals gehoord. Als ik last had van heimwee, slecht in mijn vel zat, in paniek raakte of even niet wist wat ik met mezelf aan moest werd het gebruikt als een tegenargument. Maar het maakte niks beter, het maakte enkel mijn schuldgevoel groter. Om mij heen heb ik van heel veel cliënten gehoord dat ze op onbegrip stuitten. Dit gaat mij nu echt aan het hart, want het is enorm schadelijk om dat te horen van mensen die hiervoor opgeleid zijn. In vervelende situaties zitten: een groep waar je woont, een (gesloten) instelling, een zwaar therapietraject of een stoornis, het is allemaal nooit jouw keuze. Jij wilde simpelweg veiligheid - fysiek óf emotioneel. Jij hebt gekozen voor veiligheid en niet voor hoe de weg ernaartoe eruit zal zien.  
 
Neem niet alles voor lief omdat het komt vanuit je begeleiders. Blijf kritisch, denk voor jezelf en cijfer jezelf niet weg. Jij weet het beste wat goed voelt en wat niet. Zij doen ongetwijfeld hun best, maar ook zij kunnen niet van alle markten thuis zijn. Spreek je alsjeblieft uit over het onbegrip waar je tegenaan loopt, want je bent nu veilig. Ik weet hoe kwetsbaar het voelt en ik weet ook hoe het is als je niet de gewenste reactie krijgt, maar ook daarin is het belangrijk dat je weet dat je geen goedkeuring nodig hebt vanuit een ander.

Wij hebben als groep meermaals - na heel veel incidenten - een officiële klacht proberen in te dienen, maar wij kregen geen gehoor. Keer op keer werden wij teleurgesteld door de klachtencommissaris, manager en directie. Wat we er wél van hebben opgestoken is ons onuitputtelijke doorzettingsvermogen en onze drang naar een rechtvaardig systeem. De eerste dag stond ik te trillen op mijn benen en keek ik niemand aan, maar nu kan ik in discussie gaan. Dit is een groei die ik nooit had gemaakt als ik niet de keuze had gemaakt om tegen de onprofessionele houding in te gaan. Ik heb dit niet alleen bij mezelf gezien, maar ook bij groepsgenoten. Wij hebben een collectieve keuze gemaakt voor onszelf en de cliënten na ons, dit was wellicht een van de eerste écht autonome keuzes die velen van ons gemaakt hebben.  
 
Niet iedereen zal je begrijpen, maar laat dit niet de reden zijn om over je heen te laten lopen. Spreek je uit - en ja, ook naar zorgmedewerkers. Goede begeleiders luisteren en passen hun handelen aan op de behoeften van hun cliënten. Er is geen one-size-fits-all in de zorg, dus of zij iets doen met je feedback zegt meer over hen dan over jou. Het is niet jouw keuze geweest om afhankelijk te worden van een zorgsysteem, maar het is - hoe oneerlijk ook - wel jouw verantwoordelijkheid om jezelf met behulp van je zorgsysteem hieruit te tillen. Help je zorgsysteem door je kritiek, want het is geen belemmering, maar een waardevolle toevoeging.