"Laat het los..." is een populaire uitspraak. Als je ergens boos om bent, geirriteerd, bang, gestresst of nerveus, is er altijd wel iemand die met het advies komt om het los te laten. Een mooi advies, want vaak levert het je niks op als je in een bepaalde emotie blijft zitten of krampachtig probeert iets te veranderen waar je toch geen controle over hebt. Maar gemakkelijk is het niet...

Er zijn veel situaties te bedenken waarin je beter kunt loslaten. Bepaalde angsten bijvoorbeeld. Laat op de avond, na een lange dag, kan ik wel eens in mijn hoofd halen dat ik 'iets heb'. Dan voel ik ergens pijn en word ik een beetje hypochondrisch. Ik kan dan blijven piekeren en paniekeren tot de vogeltjes beginnen te fluiten om de nieuwe dag. Maar het is handiger en verstandiger om het 'gewoon los te laten' en te gaan slapen.

Als je ergens boos om bent of geirriteerd, kun je jezelf blijven opvreten om wat deze of gene heeft uitgespookt zonder jouw toestemming of zonder rekening te houden met jouw gevoelens. Maar je kunt ook diep inademen, de situatie relativeren, uitademen en vergeven. Het verschilt natuurlijk of je geirriteerd bent, omdat iemand lomp deed in de supermarkt, of dat je boos bent, omdat je beste vriendin er vandoor is gegaan met je liefje. Het laatste laat je waarschijnlijk iets moeilijker los.

Dwanghandelingen, vaste patronen en controleproblemen zijn bij uitstek 'mooie' dingen om los te laten. Dwanghandelingen en krampachtig gedrag ontstaan meestal vanuit een verlangen controle te hebben over dingen waar je geen controle over kán hebben. Door dwangrituelen te ontwikkelen, bijvoorbeeld op het gebied van eten, sociale contacten, tijdstippen, schoonmaken en studeren, krijg je een gevoel van schijncontrole. Als je last hebt van dwang, ontstaat er vaak veel paniek en spanning als je probeert niet toe te geven aan de dwang. Oefenen met het uitstellen en negeren van de dwang, oefenen met loslaten, is dan de sleutel naar een vrijer bestaan.

Vaak valt er ook veel los te laten uit het verleden en omtrent de toekomst. Als je in het verleden vervelende dingen hebt meegemaakt, kan dat een veel invloed hebben op je heden. Ook schuldgevoelens en spijt kunnen een beperkend effect hebben, als je het niet loslaat. En wanneer je leeft met allerlei onrealistische verwachtingen, eisen en verlangens voor de toekomst, kan dat zorgen voor een chronisch gevoel van ontevredenheid.

Waar iedereen vroeg of laat mee te maken krijgt in het leven is het loslaten van mensen. Het kan zijn dat je op jonge leeftijd al hebt moeten leren om mensen los te laten, bijvoorbeeld doordat je veel bent verhuisd. Of omdat je mensen hebt verloren door overlijden. Het loslaten van vrienden en familieleden door afscheid of overlijden is één van de moeilijkste dingen om te accepteren in het leven. Je komt het leven ook wel door met dwanghandelingen: het zal je leven beperken en minder leuk maken, maar je hoeft het niet los te laten. Als het gaat om overlijden hebben we helaas geen keus: we worden gedwongen om los te laten als iemand dood gaat.

Tot slot is er nog je eetstoornis. Een eetstoornis loslaten is een hele klus. Er zijn allerlei patronen, overtuigingen, ervaringen, gedachten, gevoelens, verlangens en angsten die je belemmeren in het loslaten van je eetstoornis. Onderzoeken wat je tegenhoudt om los te laten, wat de 'voordelen' van je eetstoornis zijn, is net zo belangrijk als weten waarom je je eetstoornis wél wil loslaten: wat dat je zou opleveren. Motivatie om je eetstoornis los te laten groeit als je begrijpt wat je motivatie is om je vast te klampen aan een eetstoornis.

Loslaten is vertrouwen. Om los te kunnen laten moet je vertrouwen op op jezelf, je lichaam, de mensen om je heen en je omgeving. Loslaten is een overgave aan het leven: 'het komt goed, ook als ik niet krampachtig probeer overal controle over te hebben'. Of in het geval van mijn nachtelijke gepieker: 'mijn lichaam blijft het goed doen, ook als ik loslaat en ga slapen'. Dat is geen gemakkelijke opgave. Maar er zijn wel tips & trucs die je kunnen helpen om los te laten:

Ademhalen. Je ademhaling is je eerste hulp bij loslaten. Als je ergens nerveus, boos, geirriteerd of bang over bent, kan het bewust stil staan bij je ademhaling al een flink stuk helpen. Adem diep in en laat met de ademhaling de vervelende gedachte of het nare gevoel los.

Zinnen herhalen. Ik heb een standaard zinnetje wat mij in veel situaties helpt: 'Ik accepteer dat ik niet overal controle over heb en ik vertrouw erop dat alles goed komt'. Ik zeg dit elke dag wel een keer tegen mezelf, als ik iets lastig, spannend, moeilijk of vervelend vind. Bedenk een zin die jou kan kalmeren.

Ballon loslaten. Hier moet je je fantasie een beetje bij kunnen inschakelen. Stel je een ballon voor en stop in die ballon hetgene dat je wilt loslaten, bijvoorbeeld een angst. Vervolgens visualiseer je dat je deze ballon lolaat en ziet wegwaaien op de wind. Je kunt zoveel ballonnetjes oplaten als jij wilt.

Piekerlijstje. Dingen 'van je afschrijven' vind ik altijd behulpzaam en waardevol. Maar het kan ook heel groots en grenzeloos voelen: het is weinig concreet. Maar daarom een lijstje met alle dingen waar je over piekert: kort, één zin per zorg, gedachte of gevoel. Het zo overzichtelijk opschrijven kan vaak al helpen. Je kunt eventueel met jezelf kunnen afspreken dat je over elk onderdeel een kwartier of half uur nadenkt. Of je spreekt met jezelf af dat je tijdens de afwas/fietstocht/treinreis piekert over één ding.

Stenen weggooien. Voor dit onderdeel heb je het strand nodig, of een groot meer. Zoek een paar mooie stenen en geef elke steen een onderwerp, gevoel, gedachte, eigenschap of ervaring die jij wilt loslaten. Gooi de stenen vervolgens zo ver als je kunt het water in.

Vreugdevuur. Oude tentamens, werkstukken, eetdagboeken, foto's: het ritueel verbranden van voorwerpen uit het verleden kan een bevrijdend gevoel geven. Niet binnenshuis uiteraard: zorg ervoor dat het geen enorm vuur wordt of onveilig. Doe het niet alleen en neem de juiste veiligheidsmaatregelen.

Wat vind jij moeilijk om los te laten?