2020 - Eerder schreef ik al eens over de voordelen van samen eten. Er zitten namelijk heel wat voordelen aan het samen nuttigen van een maaltijd. Er is eigenlijk geen groter moment waarop dat 'samen eten' wordt gevierd dan met kerst. Met een eetstoornis heb je dan meestal weinig te vieren, eerder veel te vrezen. De spanning loopt misschien al weken op en de angst is op de dag zelf soms niet meer te houden. Je eetstoornis staart zich blind op het eten en je zoekt controle en overzicht op een dag waarop dat nergens meer lijkt te zijn. Je weet misschien even niet meer waar je goed aan doet en wat je eigenlijk wil, behalve de kerst voor het gemak overslaan. Maar het kan ook ontzettend waardevol zijn om vanavond, of morgenavond, toch aan te schuiven... 

Want zo kan het ook

Een eetstoornis laat je met kerst niet makkelijk thuis en zet je niet op pauze. Helaas schuift de eetstoornis vaak samen met jou aan het kerstdiner. Het hijgt in je nek en probeert je af te leiden door het eten te omzeilen en misschien zelfs onder dingen uit te komen. Dat is niet leuk en niet makkelijk. Maar wat het eten met anderen - en dus ook het kerstdiner - voor positiefs kan brengen, is het gezonde voorbeeld dat je om je heen ziet.

De gezonde manier van met eten omgaan. De fijne en vrije manier waarop het kerstdiner kan en mag gaan. Dat gebeurt op deze avond om jou heen en jij mag de hele avond afkijken. Mijn familie en vrienden kwamen namelijk niet de kilo’s aan door de kerst die ik vaak wel voor mezelf had ingecalculeerd. Mijn familie en vrienden aten allemaal echt wel wat meer tijdens het kerstdiner, zonder dat dat gevolgen of consequenties had voor hun lichaam of hun gedrag. Mijn familie en vrienden hadden lol, konden genieten en smullen van alles wat er op tafel stond, zonder twijfel en zonder angst. Dat mag je in je opnemen deze kerst, want dat is uiteindelijk de vrijheid die je zoekt en verdient. 

Het kan misschien ook best verdrietig zijn om bij jezelf niet dezelfde vrijheid te voelen. En best confronterend om bij jezelf des te meer angst op te merken. Maar het kan eveneens een grote bron van motivatie vormen. Want zo kan het ook, zo mág het ook. Ook voor jou. Bovendien hielp het mij om me te omringen met mensen die geen eetstoornis hadden, dat gold ook voor het kerstdiner. Je eigen gedachtes zijn natuurlijk niet meteen weg, maar ze krijgen wel minder de kans om alles over te nemen als de omgeving daar op een gezonde en liefdevolle manier overheen walst. Niet omdat er geen ruimte voor mag zijn, maar op die avonden werd ik dikwijls uit mijn gedachtes getrokken door de luide, flauwe grappen, de borden die doorgegeven moesten worden en daarna de spelletjes die gespeeld moesten worden. Laat je meevoeren door de avond, want zo kan het ook. 

Versterk de band

Samen eten versterkt de band die je met elkaar hebt. Terwijl ik dit opschrijf, realiseer ik me dat niet iedereen de mensen om zich heen heeft die hij of zij liefheeft. Dat dit niet voor iedereen vanzelfsprekend is en dat familiebanden enorm complex, gevoelig en pijnlijk kunnen zijn, juist op deze dagen. Maar wanneer je eetstoornis of psychische klachten vaak in de weg staan van dat contact en je voelt dat je die behoefte tot toenadering wél hebt, kan dineren met elkaar een belangrijk moment zijn. Ook al is het nog zo ongemakkelijk en nog zo beladen op sommige momenten, samen eten versterkt doorgaans het vertrouwen in elkaar.

De oorsprong van samen eten komt namelijk uit de oertijd. Om te eten en om te overleven hadden we elkaar nodig, we moesten samenwerken om zo aan ons voedsel te kunnen komen. Daar zou de honger naar samen eten vandaan komen, omdat het verbroedert en een gevoel van saamhorigheid geeft. Het is dus heel oers om op je hakken in de keuken de laatste dingen voor te bereiden en je zus binnen te horen komen met haar zelf meegebrachte toetje. Schenk jij iedereen nog even bij, pap? Iedereen heeft een taak en een rol. Samen maak je een gerecht en een diner, maar samen maak je eigenlijk vooral de avond. 

Het eten delen of het eetmoment samen beleven, maakt de meeste mensen onbaatzuchtiger. Hoewel het voelt alsof je juist meer met jezelf en je eigen eten bezig bent (en een eetstoornis daar erg de focus op kan leggen) zorgen die momenten er ook voor dat je juist je aandacht moet verdelen. Je bent in meer of mindere mate ook bezig met de ander. Het kan verbroederen en door het ongemak heen is dat vaak wel de moeite waard om een kans te geven. Hoe bijzonder kan het zijn om toch met elkaar aan tafel te zitten en gesprekken of discussies te hebben, ongeacht de persoonlijke strijd die ieder aan tafel op dat moment levert. Hoe bijzonder kan het zijn dat je, ondanks je eetstoornis, toch samen met je ouder(s) aan dit diner zit. Dat gaat over meer dan eten,. Daar moet je grenzen voor over omdat je andere dingen echt belangrijker vindt of belangrijker wilt maken. 

Ga de uitdaging aan

Dit is het moment bij uitstek om die uitdaging aan te gaan, als je het mij vraagt. Wat ik merkte is dat als ik iets één keer at, iets wat normaal verboden was, dat dat voor een deel de eetstoornis eigenlijk in stand hield. Één keertje is veilig, dat is te overzien en dan heb ik dat toch mooi afgestreept. Een uitdaging aangaan voor alleen die ene keer is niet wat ik altijd zou aanmoedigen, maar tegelijkertijd is kerst ook het moment waarop je misschien heel andere en totaal nieuwe dingen kunt eten. Niet alleen dingen die misschien eng zijn, maar ook dingen die je eerder niet snel voorbij zou zien komen. Het is wat specialer, met meer aandacht bereid (of bezorgd) en vaak niet alledaags. Dus de uitdagingen die hierin verborgen liggen, zijn waarschijnlijk ook producten of gerechten die je in je dagelijks leven niet zo snel zou (willen) inbouwen. 

Wat zou jij dit jaar, op dit moment, willen overwinnen? Wat zou jij over een jaar met kerst zonder angst willen eten of misschien zelfs zelf klaar willen maken? Kun je daar dit jaar mee beginnen? 

Beleef een moment

Ook tijdens mijn eetstoornis, tijdens de allerzwaarste periodes, kan ik me fijne momenten aan het kerstdiner herinneren. De eetstoornis lag voor mijn gevoel de hele avond prominent midden op tafel, maar mijn ervaring is ook dat ik over die hele avond er ook af en toe tussendoor kon kijken. Samen eten met kerst lijkt zich soms enkel te focussen op het eten en voor een deel is dat misschien ook zo, in ieder geval meer dan normaal. Moeder of vader is misschien al weken bezig met recepten uitzoeken en de tafel wordt extra mooi gedekt met servies dat je nog nooit gezien hebt. Het is anders dan normaal, maar de aandacht die naar het eten gaat, gaat denk ik ook meer in andere dingen. Ook in de aandacht voor elkaar, de aandacht die in de eventuele kerstoutfit is gestoken, de aandacht voor de muziek die avond en de spelletjes die uitgestald worden; ook dat is allemaal meer en net wat specialer.

Uiteindelijk beleef je met het kerstdiner samen een moment. Een moment dat inderdaad ongelofelijk gehyped kan worden en dat ongekend beladen kan voelen. Maar het is ook een moment dat maar eens per jaar voorbijkomt. Dat kan het aan de ene kant speciaal maken en tegelijkertijd kan het ook helpen om alles wat te relativeren. Het is maar één keertje en het is ook snel weer voorbij. Mijn ervaring is dat ik ook echt kon lachen aan tafel en dat ik zelfs, óók met eetstoornis, echt kon genieten van het eten. Diskwalificeer jezelf niet doordat je het moeilijk hebt of tegen dingen opziet; binnen alles wat deze avond te bieden heeft, zijn er ook aspecten waar jij van kan en mag genieten. Omdat je - ook vanavond - meer bent dan een eetstoornis die aan tafel zit. Beleef het moment zoals dat goed voelt en zoals het bij jou past. Je mag meedoen, je mag leren, je mag genieten. 

Wat leer jij van het kerstdiner?  

Ook tijdens de feestdagen kun je bij Proud2Bme gratis en anoniem in contact met lotgenoten, ervaringsdeskundigen, psychologen en dietisten. Op ons forum kun je jouw verhaal delen en/of vragen stellen. Ook kan je met ons chatten. Wij staan voor je klaar.