Elk jaar lijkt het weer hetzelfde liedje te zijn. Het is een nieuw jaar en veel mensen nemen zich voor om wat gezonder te leven, wat meer te sporten, wat gezonder te eten en wat af te vallen. "Dit jaar ga ik op dieet!" Misschien zegt niet iedereen het met zoveel woorden, maar wanneer je een eetstoornis hebt kan je hypergevoelig zijn voor alles wat ook maar met afvallen of diëten te maken kan hebben. Afvallen voelde altijd sterk toen ik een eetstoornis had, maar wat heeft die wens me veel gekost. Dat los moeten laten, terwijl anderen goede voornemens maakten om wel hiermee bezig te zijn, vond ik heel moeilijk. En dat is niet alleen met het nieuwe jaar... Hoe ga je ermee om wanneer je geconfronteerd wordt met diëten?

Help! Mijn omgeving is op dieet

In mijn eigen omgeving zie ik het ook voorbij komen. Mensen die een sapkuur doen of koolhydraten uit hun dieet schrappen om hun lichaam te 'detoxen' of wat af te vallen en lekkerder in hun vel te zitten. Als je zelf niet lekker in je vel zit, kan het best verleidelijk zijn om dit ook te willen doen. "Als zij het doen, dan moet jij ook!", zei het stemmetje in mijn hoofd. "Nu worden zij allemaal mooi dun en blijf jij dik en lelijk. Ze zullen je afstoten." Aan de ene kant maakte het me bang en voelde ik een druk om mee te doen. Aan de andere kant was het evengoed een vrijbrief voor mijn eetstoornis: als zij het mogen, dan mag ik ook.

En ja, ik ben daarmee een paar keer flink de mist in gegaan. Mijn eetstoornis begon ooit als een dieet, een poging tot afvallen. Die wens om af te vallen heb ik jaren gehad. Die dieet-pogingen heb ik ook jaren gedaan. Het bleek de druppel die de emmer deed overlopen om anorexia te krijgen. Later leidde het ook tot eetbuien en de diagnose boulimia. Diëten hebben mij nooit gelukkig gemaakt, al heb ik dat wel altijd gehoopt. Misschien moest ik al die keren op mijn bek gaan om het echt te leren begrijpen, maar de wens om af te vallen en de rigide en soms extreme pogingen daartoe triggerden mijn eetstoornis. Ik moest dit loslaten.

Misschien hebben sommigen wel een positieve ervaring of een neutralere kijk erop, maar ik denk dat dat voor de meeste mensen niet geldt. Ook als je geen eetstoornis hebt, kan je namelijk een verstoorde relatie met eten en je lichaam hebben. Maar zeker als je op deze site terecht bent gekomen en dit aan het lezen bent of een (gediagnosticeerde) eetstoornis hebt, weet je ergens wel dat het je niet echt gaat helpen. Als het zo extreem veel uitmaakt, als er zo enorm veel emotie en zelfhaat mee gepaard gaat, zit er iets niet goed. En ik hoop dat het lezen van deze blog je weer even wakker kan schudden en een liefdevol steuntje in de rug kan zijn. Want lieve jij, een dieet gaat je (ook nu) niet gelukkiger maken.

Als anderen over hun dieet beginnen

Helaas kan je niet controleren wat anderen doen of zeggen. Hoe ga je ermee om als je flink getriggerd wordt wanneer een ander begint over zijn of haar dieet, of zelfs vraagt of je mee wilt doen? Misschien is het een anti-climax, maar zoals vaak wordt gezegd: het helpt om erover te praten. Het helpt om te delen hoe je je voelt. Dat kan betekenen dan je heel open over je eetstoornis vertelt of dat je je eetstoornis benoemt. Het kan ook betekenen dat je gewoonweg 'nee' zegt, omdat het niets voor jou is, omdat je daar geen zin in hebt of omdat je het niet nodig vindt. En dat is reden genoeg. Een ander bedoelt het doorgaans helemaal niet slecht en dat is ook oké om te beseffen. Juist dat kan misschien ook helpen om dicht bij jezelf te blijven. Doe jij wat goed voor jou is, dan doe ik wat goed voor mij is. Want dat kan best verschillen.

Toch kan het in je hoofd nog best een tijd rond blijven zingen. Het is ook zo verleidelijk. Dat het zo extreem aan je kan trekken, is ook omdat het over zoveel meer gaat dan een lager gewicht. Het gaat over je sterk en geliefd kunnen voelen. Het gaat over controle, over je goed genoeg voelen, over waardevol zijn. Het kan over nog zoveel meer gaan. Waar gaat het voor jou over? Waarom wil je zo graag afvallen? Wat betekent dat lagere gewicht of het minder eten voor je? En is dat echt wat het je gaat opleveren en wat kan het je allemaal kosten? Een eetstoornis, het gaat niet over eten. Het verdooft, maar het maakt niet gelukkig. Het is moeilijk, maar je hoeft het niet alleen te doen. Praat erover met de mensen om je heen. Waar honger je écht naar?

De dieetindustrie en het schoonheidsideaal

De dieetcultuur is een industrie waar miljoenen in worden verdiend. Miljoenen worden er verdiend aan de onzekerheid van anderen. Van fitnessapps tot maaltijdshakes, van afslankpillen tot lifestyleboeken, van online programma's tot idiote Tell Sell-apparaten. "Ben jij je blubberbuik ook zo zat? Probeer nu dit belachelijke dure korset met elektrische schokken en je zit zonder enige moeite weer strak in je velletje! Ik kijk naar mijn buik: heb ik ook een blubberbuik?" Ik heb zeker geen strakke, platte buik met de buikspierlijntjes die kennelijk zo worden geambieerd. Ik was enorm onzeker over mijn buik en benen en dan werd ik ook nog geconfronteerd met allerlei reclames die zeiden dat ik daar inderdaad iets aan moest doen. Hoe lelijk is dat eigenlijk? Terwijl, was er dan zoveel mis met mij? Je hebt echt geen platte, strakke buik nodig om gezond en geliefd te zijn.

Wat ik hiermee wil zeggen? Wees je ervan bewust dat er geld verdiend wordt aan jouw onzekerheid. Dat jouw onzekerheid een ander dus best wel goed uitkomt. Dat het je wordt aangepraat en dat je daar best boos om mag worden en weerstand tegen mag voelen. Want eerlijk, ik vind het niet normaal. Ik weet niet hoe het voor een ander is, maar die boosheid helpt mij juist heel erg om me ertegen af te zetten en me niet mee te laten slepen. Nog meer kracht geef ik hieraan door het uit te spreken naar mijn vrienden of bijvoorbeeld op een platform als Proud2Bme. Gelijkgestemden kunnen je helpen om sterker in je schoenen te staan. We are in this together! Een supersterke blog over onder andere dit onderwerp, is het interview met DAMN, HONEY! dat je hier kan lezen.

Waar ik het zelf vooral op tv en in bladen zag, wordt er nu vooral veel getarget op sociale media. Het wordt je niet makkelijk gemaakt, met algoritmes die zich op jou afstemmen en met de verslavende werking van de apps. Maar als je je ervan bewust bent, kan je toch proberen om hier zelf invloed op te hebben. Bijvoorbeeld door je schermtijd te beperken of bepaalde apps niet te gebruiken, maar misschien nog makkelijker: door die ontvolgbutton in te drukken! Geeft iets of iemand jou geen fijn gevoel of het gevoel dat je jezelf moet veranderen om 'goed genoeg' te zijn? Ontvolgen! Je bent zoveel meer waard. En geef juist wel die likes aan dingen die je wel een goed gevoel geven. Zo heb je toch een beetje invloed op dat algoritme!

Een eetstoornis en de wens om op dieet te gaan

Al was het misschien een mengelmoes van bovenstaande, ook uit mezelf kon ik sterk de wens voelen om af te vallen, om op (crash)dieet te gaan. Ik walgde zo ontzettend van mijzelf en mijn lichaam en ik dacht oprecht dat als ik wat af zou vallen ik me beter zou gaan voelen. Dit blijft soms een gevoelig onderwerp, want het kan zo zijn dat je overgewicht hebt en dat het ook gezond zou zijn om wat af te vallen. Dat je je dan ook beter voelt, omdat je dan bijvoorbeeld wat vrijer kan bewegen en minder lichamelijke klachten hebt.

Maar dat zijn geen dingen waar ik aan dacht bij het 'beter voelen' van mezelf. Ik dacht me waardiger te voelen als ik af zou vallen. Ik dacht dat als ik zou afvallen, ik dan wel goed genoeg zou zijn en eindelijk van mezelf kon houden. Dat is eigenlijk heel erg verdrietig... Jouw gewicht bepaalt niet jouw waarde als mens.

Afvallen is niet per definitie slecht, maar jezelf uithongeren wel, het doen vanuit zelfhaat wel, je eetstoornis daarmee aanwakkeren wel, jezelf tekort doen wel. Als je wilt afvallen en je bent gevoelig voor eetproblematiek of hebt veel last van zelfhaat, vraag dan om hulp van je omgeving of professionals. Maar vraag je ook af waarom je wilt afvallen en of het nodig is om af te vallen. Vraag je af of het gezond is voor je lichaam, maar ook voor je hoofd. Vraag je af of je met een eetstoornis te maken hebt. Vraag je af of je geheimen hebt voor anderen. Vraag je af of je hier met iemand over kan praten. Vraag je af of je oprecht kan zijn tegenover jezelf. Of er meer achter zit. Of je van jezelf kunt houden.

Vraag jezelf oprecht af of bepaalde gedachtes vanuit een eetstoornis of negatief zelfbeeld komen. Het helpt om daarover te praten met je omgeving. Om jezelf daarop te toetsen, of je gedachtes gezond zijn, maar ook om om hulp en steun te vragen. Want het is ook lastig in een wereld waarin het zo ontzettend veel over uiterlijk lijkt te gaan. Een wereld waarin geld wordt verdiend aan jouw onzekerheden. Een wereld waarin diëten een enorme miljoenenindustrie is. Neem het jezelf niet kwalijk, maar zorg wel goed voor jezelf.

Hoe ga jij om met diëten als trigger?