Soms had ik het wel door, maar lang niet altijd was ik mij ervan bewust. Ik bedoel, ik wilde echt beter worden. Ik wilde echt herstellen. Maar tegelijkertijd kon ik mijn kostbare tijd in therapie ook behoorlijk saboteren. Ik zat mezelf in de weg en zette daardoor niet de stappen die ik kon zetten. Door vermijding, angst of laksheid. Vaak zat er veel meer achter, maar sommige keuzes die ik maakte, hielden mij wel tegen in mijn herstel. 

In deze blog bespreek ik een aantal punten. Misschien herken je jezelf wel in onderstaand rijtje, als je even snel naar beneden scrolt. Er is niets menselijkers dan jezelf soms goed in de weg zitten. Mensen zijn vaak niet consequent. Je zegt het één en doet het ander. En daardoor vind je jezelf vervolgens vreselijk stom. Maar je hoeft jezelf niet de grond in te boren. Ik geloof namelijk dat ook dit gedrag ergens vandaan komt. Je zit jezelf niet voor de lol tegen te werken. Want deze situatie is ongetwijfeld niet iets waar je nog jarenlang in wilt blijven zitten. Toch is veranderen tegelijkertijd ook ontzettend moeilijk en eng. De eerste stap is om eerlijk te zijn hierover. In de eerste plaats tegenover jezelf. 

Bron: pexels.com

Wat doe je nu precies en hoe dwarsboomt dat jouw therapie? Wat doet dat met je herstel op dit moment? En niet onbelangrijk: wat maakt dat je je op dit moment zo gedraagt? Misschien kun je daar eens met een helikopterview naar kijken en hulp bij vragen. Op die manier naar jezelf kijken is niet makkelijk en vraagt veel moed, maar het kan wel weer nieuwe deuren openen. 

1. Niet eerlijk zijn

Niet open zijn, niet eerlijk zijn en liegen in therapie. Het houdt vrijwel alle mogelijkheden buiten jouw bereik. Als je niet eerlijk bent over hoe het gaat en hoe je je voelt, kun je ook niet goed geholpen worden. Ook een psychiater of psycholoog kan niet in jouw hoofd kijken, dus jouw eerlijkheid is het belangrijkste om passende hulp te krijgen. Er is geen 'goede manier', je hoeft in therapie nergens aan te voldoen of een verwachting waar te maken. Misschien voelt het wel zo, maar het belangrijkste is jouw welzijn en jouw herstel. Daar zijn geen regels of protocollen voor; jij staat centraal. Dus wat er echt in jou omgaat is het enige dat ertoe doet. Anders ben je bezig rondjes te draaien om iets wat niet oprecht is en wat nergens toe leidt. Wie houd je dan voor de gek?

2. Je beter voordoen

Dit gaat eigenlijk een beetje over de verwachtingen die je misschien waar wilt maken. De perfecte patiënt zijn, snelle sprongen vooruit maken, altijd zeggen dat het stukken beter gaat. Niemand heeft er iets aan als jij je beter voordoet dan het werkelijk gaat. Als je de mindere dagen en negatieve gevoelens verdoezelt. Natuurlijk zijn er misschien ook positieve dingen te benoemen en wil je je daar op focussen. Maar je zit hier niet voor de dingen die goed gaan. Dit is de plek waar ruimte is voor gedachtes en gevoelens die moeilijk zijn. Juist de dingen die het op dit moment lastig maken, verdienen hier de aandacht. Hier mag het masker af. Als je dat op deze plek niet oefent of jezelf toestaat, is dat in het 'echte' leven na therapie misschien nog veel moeilijker. Waarom mag je er niet volledig zijn? Waarom mag het niet zijn zoals het is?

3. Vermijden

Van gespreksonderwerp veranderen als het net iets te diep gaat. Moeilijke onderwerpen vermijden. Niet echt ingaan op gevoelige en pijnlijke vragen. Jij bepaalt uiteindelijk hoe ver je wilt gaan en hoe veel je los wilt laten. Niemand kan je dwingen. Maar soms is het nodig om diep te gaan, om die pijn te voelen. Omdat die pijn je wellicht al die tijd al tegen heeft gehouden in je dagelijks leven en omdat je manieren hebt aangegrepen om daarmee om te kunnen gaan, die niet helpend zijn gebleken. Dat kun je laten zoals het is, maar je kunt ook kijken wat het je oplevert als je die pijn wél aan durft te gaan. In een veilige omgeving, onder begeleiding van een professional. Vermijden is misschien iets dat je al kent en dat heeft je hier gebracht. Probeer het eens anders of wees eerlijk over het gedrag dat je bij jezelf opmerkt. Je behandelaar kan dan proberen om via een andere weg daar doorheen te prikken. Ook daar kunnen ze je bij helpen en ook dat hoeft niet alleen. Dit systeem van vermijden zit er niet voor niets, maar je verdient het om hier doorheen te komen. Het levert zo veel op. Gun jezelf dat.

4. Je niet uitspreken

Misschien is er iets dat je niet prettig vindt in de behandeling. Hoe de therapie wordt aangepakt, of een bepaalde opmerking van je therapeut. Het is natuurlijk een soort relatie die je aangaat en in de communicatie kan van alles gebeuren dat invloed op je heeft. Ook als het iets kleins is kan het wel iets doen met jouw gemoedstoestand. Misschien zorgt die frustratie er wel voor dat je minder open bent of er minder zin in hebt. Dat is iets dat jou uiteindelijk in de weg kan staan. Niet dat dat hoeft uit te lopen op ruzie of dat er altijd een schuldige aangewezen moet worden. Maar jouw gevoel over wat er elke sessie gebeurt is wel belangrijk. Jouw gevoel heeft - linksom of rechtsom - invloed op je proces en misschien kan je therapeut je daar weer bij helpen. Een kleine aanpassing kan al helpend zijn, dus schroom niet om te delen hoe je ergens over denkt of als je merkt dat iets niet voor je werkt. Het gaat om jou; de psycholoog is er voor jou. Die hoef je niet te pleasen. Dus spreek je uit en kijk hoe je samen verder kunt komen.

Bron: nicolehoneywill

5. Het niet serieus nemen

Stiekem zit je er voor anderen. Omdat je moeder het zo graag wil. Omdat je vader vindt dat het 'nu eens klaar moet zijn' of omdat je zus heeft gesmeekt om aan jezelf te gaan werken. Je ziet het verdriet bij anderen, maar voelt het zelf niet zo. Zelf snap je ook dat het niet zo verder kan, maar sta je er nog niet voor honderd procent achter. Dat kan, dat is ook waar herstel over gaat. Je bent niet altijd gemotiveerd. Je wilt niet altijd herstellen of je durft de eetstoornis nog niet los te laten. Of misschien heb je er totaal geen vertrouwen in, vind je dat het wel meevalt en wil je gewoon dat iedereen even tevreden is. Dat kan, dat mag, maar het gaat de situatie niet veranderen.

Je kunt het best in eerste instantie voor iemand anders doen. Ik begon ook met therapie omdat mijn ouders dat besloten hadden. Pas later zag ik in dat het inderdaad niet langer ging en was het een opluchting dat ik niet meer zelf hoefde te vechten. Dat gevoel kreeg ik pas toen ik al even onderweg was en vaak met tegenzin was gegaan. Het voelt misschien totaal onlogisch en onnatuurlijk, maar ook hier mag je eerlijk over zijn. Vertel waarom je het niet nodig vindt, waarom je het niet serieus neemt en sta open voor het gesprek. De eerste stap is om te willen begrijpen waarom anderen hier zo anders over denken dan jij. Niet omdat ze gek zijn of het slechtste met je voor hebben; het zijn de mensen die het meeste om je geven. Dus genoeg reden om open te staan voor hun mening en visie hierin. Waarom denken zij dat je je beter kan voelen? Zit daar een kern van waarheid in?

6. De oefeningen niet toepassen

Voor mij was de therapie en de rest van leven totaal gescheiden. Een lange tijd was ik super gedreven tijdens de sessies, maar kon ik de vertaalslag maar niet maken naar mijn dagelijks leven. Tegenover mijn psycholoog deed ik alle opdrachten, bedacht ik helpende oefeningen en gezonde alternatieven op mijn eetgestoorde gedrag. Maar in mijn eigen woonkamer golden nog steeds heel andere regels. Alsof ik maar voor een deel hard aan het werk was, terwijl het echte werk pas begint in je natuurlijke habitat. Daar waar de eetstoornis het meeste regeert, daar moeten de veranderingen plaatsvinden. 

Ook hierbij geldt dat het belangrijk is om dat aan te geven. Anders loop je telkens tegen hetzelfde aan, terwijl je het wel graag anders wilt. Niets is zo moeilijk als je vertrouwde gedrag en gewoontes veranderen in je vertrouwde omgeving. Alsof het daar het meest hardnekkig genesteld zit. Begin klein, met kleine aanpassingen en betrek je psycholoog en omgeving daarbij. Zij kunnen je helpen om je uit je dagelijkse handelingen te halen en die nieuwe, helpende alternatieven in te zetten.

7. Je wilt niet (helemaal) herstellen 

Je wilt van de eetbuien af, maar liever nog wel een beetje afvallen. Dat compenseren mag wel stoppen, dat is gewoon onwijs rot, maar liever geen volwaardige eetlijst. Wel herstellen, niet aankomen. Of aankomen tot een gewicht waarmee je weer kunt werken en studeren, dan is het wel genoeg. Volledig herstel komt eigenlijk niet met voorwaarden. Dat kan natuurlijk wel, maar dan houdt de eetstoornis altijd grip op een stuk van jou en dus ook een stuk van je leven. Deels willen herstellen houdt je tegen en houdt de handrem erop. Als je diep van binnen voelt dat dit is wat je tegenhoudt, praat er dan over. Waarom mag je het niet volledig loslaten? Wat zou er dan gebeuren? Wat maakt volledig herstel zo eng?

8. Met je hakken in het zand

Er kan ontzettend veel weerstand ontstaan als je in therapie gaat. De angst om de eetstoornis los te laten. De angst dat ze iets veiligs van je willen afpakken... De angst voor alles dat los gaat komen en dat je het misschien niet aankunt. Het wantrouwen in de hulpverlening. Het weerkaatsen van alle adviezen, want het heeft toch geen zin en het heeft eerder ook niet gewerkt. De vraag is een beetje wat je verwacht van de hulpverlening en wat je verwacht van jezelf. Als je die dingen naast elkaar kunt leggen, kun je misschien een manier vinden om het aan te gaan. Je mag best blijven waar je bent, maar dan blijft alles hetzelfde. Je mag ook wachten op die ene tip die alles op gaat lossen, maar de kans is heel klein dat die ooit - zomaar - op je dak gaat vallen. Herstellen is proberen. Van alles proberen, heel vaak vallen en langzaam een manier vinden die voor jou werkt. Misschien moet je steeds wat bijschaven, steeds opnieuw oefenen, tot het stoom uit je oren komt. Herstellen is hard werken, maar het is het waard.

9. Verwarrende communicatie 

Er zijn veel manieren waarop je kunt communiceren zonder echt te praten. Misschien dat deze manieren eerder hebben geholpen voor je. Je gewicht kan aangeven: help mij. Zie mijn pijn. Je ogen kunnen schreeuwen hoe verdrietig je bent. Achterover zitten kan juist betekenen: betrek me erbij. Ik wil het wel, maar het lukt me niet. Heel erg begrijpelijk, maar therapie kan ook een plek zijn waar je kunt leren praten over je gevoel. Het geeft niet als je dat nog niet zo goed kunt als je zou willen, je kunt namelijk alles leren en uitproberen. Dit is het moment om woorden te leren geven aan jouw gevoelens en behoeftes. 

10. Je bent afhankelijk

We hebben er al eerder over geschreven. Over het gevoel afhankelijk te zijn van je psycholoog. Afhankelijk te zijn van de therapie-momenten of overdrachtsgevoelens. Iets waar je je misschien vreselijk voor schaamt en dus ook niet open over durft te zijn. Terwijl het heel vaak voorkomt en vanuit een hele menselijke behoefte komt. Het gevoel niet zonder dit contact te kunnen en ook niet zonder te willen, kan ervoor zorgen dat je blijft hangen. Stappen zetten betekent vooruitgang en vooruitgang betekent uiteindelijk uitbehandeld zijn. Geen wonder dat je dat bewust of onbewust tegen wilt gaan, want misschien is het voor het eerst dat je je zo gezien en gehoord voelt. Je doet ertoe, er wordt tijd voor je genomen. Je hoeft je even niet groot te houden en bovendien komt er met 'uitbehandeld' zijn nog zo veel meer bij kijken. Verwachtingen, verplichtingen. Wat als dat allemaal niet lukt? Wat als ik daar niet aan kan voldoen, maar ook niet meer hulpbehoevend mag zijn? 

Daarnaast was het voor mij ook zo dat, wanneer ik de spreekkamer uitliep, ik de hele wereld weer aankon. Ik was weer enorm gemotiveerd. Dat gevoel kon ik niet altijd uit mijzelf halen en dat gevoel wilde ik ook niet kwijt. Dat moment was van mij. Terwijl dat moment, waar ik zo veel waarde aan hechtte en te belangrijk maakte, mij ook stil liet staan. Terwijl jij je misschien kapot schaamt, zal je psycholoog hier niet van opkijken. Sterker nog; hij of zij zal je willen helpen bij het omgaan met dit gevoel. Waar komt dit verlangen vandaan? En hoe kun je je meer gezien voelen in je eigen dagelijks leven? Uiteindelijk wil je je leven leven, zonder therapie. Dit geeft aan dat therapie niet alleen maar zwaar en ellendig hoeft te zijn, maar dat er ook mooie en waardevolle kanten aan zitten. Juist in therapie kun je kijken wat je nodig hebt om dit een beetje los te koppelen en op je eigen benen te durven staan. 

Wat helpt jou om verder te komen in therapie?