Ik heb een angststoornis. Het is voor sommige mensen lastig te begrijpen maar zelf begrijp ik mijn lichaam ook lang niet altijd. Ik had altijd een druk leven met veel verplichtingen maar door de angst die mijn leven beheerst, staat het nu allemaal een beetje op een laag pitje. Soms pik ik signalen van angst niet direct op en zorgt dit er voor dat ik dingen ga vermijden terwijl ik er eigenlijk juist tegen in moet gaan. Ik denk dan dat het een stressreactie is en dat ik juist wat rustiger aan moet doen. Het is tegenstrijdig en ingewikkeld, want daardoor zak ik alleen maar verder weg en wordt de angst versterkt. Gelukkig leer ik hier steeds beter mee omgaan en heb ik ook in therapie geleerd om signalen op te pikken en onderzoeken. Waar komt dit vandaan en wat betekent het?

De angst is nog niet weg en ik worstel er nog steeds iedere dag mee, maar ik leer veel en maak stappen. Soms vind ik het alleen zo lastig om mezelf en mijn lichaam te begrijpen. Soms voel ik nog geen angst en heb ik geen negatieve gedachten, maar zijn de signalen er wel al. De angst is ook een soort patroon en leefwijze geworden. Het is normaal geworden om dingen te vermijden en direct een reactie te 'kiezen' die eigenlijk helemaal niet gezond voor mij is. Mijn angst lijkt soms verborgen te zijn, terwijl het er altijd is.

Nog steeds is het leven voor mij soms een enorme puzzel en kan ik op sommige momenten totaal dichtslaan van angst. Het ontdekken van de signalen die mijn lichaam mij geeft die duiden op angst, is een eerste stap in het aanpakken ervan. Hieronder zal ik een aantal signalen beschrijven die ik dan krijg.

1. Mijn handen gaan tintelen
Een voorteken en symptoom van hyperventilatie kan zijn dat je armen en handen gaan tintelen. Ik dacht altijd dat hyperventilatie altijd betekende dat ik het gevoel had geen lucht meer te krijgen, dat ik het benauwd kreeg en niet meer normaal kon ademen. Ik heb dat ook regelmatig meegemaakt en een zakje moeten gebruiken om in te ademen en vervolgens weer tot rust te komen. Later leerde ik pas dat het tintelende gevoel in mijn handen en armen ook kon betekenen dat ik me te druk maakte en dat ik even rustig aan moest gaan doen. Het opmerken van dit signaal zorgt er voor mij voor dat ik soms kan voorkomen dat het erger wordt.

2. Ik word misselijk
Ik heb inmiddels wel gemerkt dat angst en vaak ook stress doorwerkt op mijn lichaam. Vaak is het bij mij zelfs zo dat ik eerst misselijk wordt en op gegeven moment pas besef dat dit geen lichamelijke oorzaak heeft, maar dat ik misselijk ben van angst. De eerste keer dat ik dit merkte, schrok ik enorm omdat ik toen pas echt besefte hoe erg het was en dat het echt zoveel invloed had, dat ik me er zelfs ziek van ging voelen. Ik maakte me zoveel zorgen om dingen terwijl ik het niet eens door had. Ik had geen idee wat er allemaal gebeurde in mijn hoofd en pas op het moment dat ik me er slecht door ging voelen, lichamelijk, ging ik dit beseffen.

3. Ik zeg afspraken af
Omdat ik me er nu meer bewust van ben, probeer ik het minder te doen omdat ik weet waar het vandaan kwam. Maar ik heb een tijd gehad dat ik echt een soort gewoonte had om afspraken af te zeggen of om ze onder voorbehoud te maken. Dit deed ik niet omdat ik niet kon, maar ik had elke keer wel weer een smoes. Dit was niet met slechte intenties of omdat ik wilde liegen, ik was er een tijd zelfs van overtuigd dat het allemaal teveel voor me was en dat ik echt niet kon. Door gesprekken met mijn psycholoog ben ik gaan inzien dat angst de boosdoener was en dat ik daardoor vaak afspraken niet door liet gaan.

4. Ik vermijd bepaalde dingen standaard
Vermijding is een groot thema wat iedereen met een angststoornis wel zal herkennen. Het is het makkelijkste om hetgeen waar je bang voor bent te vermijden om zo de angst te beperken, alleen is het lang niet altijd haalbaar en kan het je hele leven overhoop gooien. Ik heb dat in ieder geval wel heel erg gemerkt. Bepaalde dingen die ik bang vond, vermeed ik standaard. Op gegeven moment werd het een gewoonte en dacht ik er niet meer bij na. Ik deed dat gewoon niet en daar was geen discussie over mogelijk. Het was mijn nieuwe standaard waarmee ik onbewust mijn angststoornis zelf in stand hield.

5. Ik kan er dagen later nog over piekeren
Piekeren kan ook een gevolg zijn van stress maar bij mij had het vooral te maken met angst. Ik dacht in eerste instantie dat het normaal was om me zoveel zorgen te maken, want iedereen piekert toch wel eens? Ik had nou eenmaal een druk en stressvol leven dus zag het niet als iets abnormaals. In gesprekken met anderen kwam ik er echter wel achter dat het niet heel normaal was om dagen, soms weken later nog te piekeren over de kleinste dingen. Ik kan mij soms echt zorgen maken om niks maar op die momenten voelt dat als iets heel groots.

6. Ik voel me enorm schuldig
Doordat ik heel veel afspraken heb afgezegd en soms al bij voorbaat aangeef dat ik niet mee ga naar een feestje o.i.d. Voel ik me heel snel bezwaard en schuldig. Ik kan voor de kleinste dingen mijn excuses aanbieden en ik vraag veel bevestiging uit angst om mensen te verliezen.

7. Ik kan niet slapen omdat ik bezig ben met morgen
Piekeren doe ik eigenlijk gedurende de hele dag maar 's avonds toch wel het meeste. Het resultaat hiervan is dat ik regelmatig wakker lig omdat ik al bezig ben met de volgende dag. Ik kan enorm piekeren en nadenken over wat ik allemaal nog moet doen en dat zou dan een stress reactie zijn maar tegelijkertijd maak ik me ook enorm druk over hoe ik dat moet doen, heb ik allerlei doemscenario's in mijn hoofd van hoe dingen kunnen lopen en neemt angst vaak de overhand. Ik kan al een paniekaanval krijgen door alleen maar te denken aan de volgende dag.

8. Uit het niets paniekaanvallen
Paniekaanvallen volgen bij mij soms na een bepaald voorval of in een bepaalde situatie en ik vind het ondanks het vreselijke gevoel wel fijn om te weten waar het vandaan komt. Dat helpt mij bij het relativeren. Soms komen paniekaanvallen echter ook uit het niets opzetten. Dat is enorm beangstigend en dat draagt er ook aan bij dat ik constant in angst leef. Het is echter wel een signaal van mijn lichaam dat ik beter voor mezelf moet zorgen en te gespannen ben.

9. Het constante gevoel van gevaar
Wat ik hierboven ook al aangaf, is dat ik constant leef in angst. Juist omdat het me soms overvalt op de meest onverwachte momenten ben ik me er eigenlijk constant van bewust dat er gevaar kan zijn. Helaas zorgt dit er voor dat ik heel vaak gespannen ben, alles goed in de gaten houd en dat ik veel minder flexibel en spontaan ben als voorheen.

10. Het is eerst de angst en dan iets anders
Ik herinner me nog vaag een tijd dat de angst geen rol speelde en dat ik een vrij onbezorgd leven had. Inmiddels is dit al jaren niet meer zo en is de angst hetgeen waar ik 's morgens mee opsta en waarmee ik weer naar bed ga. Ik ben niet meer de spontane Naomi die ik vroeger was. Bij alles wat ik doe komt eerst de angst en dan de andere dingen. Al mijn keuzes zijn weloverwogen en ook daar kan ik uren over piekeren. Als een vriendin mij vraagt om een dagje weg te gaan of alleen mee naar de film te gaan, komt eerst de angst om de hoek kijken en bedenk ik bij mijzelf of ik dit wel kan en durf, nog voordat ik überhaupt kan nadenken over of ik geen andere plannen heb of het wel of niet leuk vindt.

Doordat ik deze signalen steeds beter kan herkennen, merk ik ook dat ik er beter mee om kan gaan en dat ik soms andere keuzes kan maken. Ik ga vaker tegen mijn angst in ondanks dat dat wel heel moeilijk voor mij is. Het geeft me meer inzicht in mijzelf en meer vertrouwen dat ik beter kan worden.

Fotografie: Emma Brown

Wat zijn voor jou signalen van angst?