Voedingsstoornis: Pica, Arfid en ruminatie

 

Er zijn in de DSM-5 drie voedingsstoornissen opgenomen die niet vergelijkbaar zijn met de eetstoornissen Anorexia Nervosa, Boulima Nervosa of Binge Eating Disorder. Dit zijn de drie voedingsstoornissen Pica, Ruminatiestoornis en ARFID. In de DSM-5 zijn deze drie voedingsstoornissen samengevoegd met eetstoornissen tot één categorie. In deze blog zal ik je meer vertellen over de voedingsstoornissen Pica, ruminatiestoornis en ARFID.

Pica
Bij Pica is er een onweerstaanbare drang om oneetbare dingen te eten. Dan kun je denken  aan aarde, stenen, plastic, ontlasting, takken, batterijen of verf. Het grote verschil met bijvoorbeeld Anorexia en Boulimia is dat het bij deze voedingsstoornis niet gaat om gewichtsverlies.

voedingsstoornis arfid pica ruminatiestoornis

Probleem: Het eten van oneetbare voedingsmiddelen kan leiden tot lichamelijke klachten.
Oorzaak: Net als bij andere eetstoornissen is er niet één oorzaak te benoemen, vaak is het een combinatie van factoren. Pica wordt soms in verband gebracht met een ijzertekort. Het pica-item zou dan niet toevallig zijn gekozen, maar is een onbewuste poging om het gebrek aan een voedingsstof te compenseren.

Vaak zie je dat er naast Pica ook een ontwikkelingsstoornis of een psychische stoornis is vast gesteld. Bij kinderen tot een jaar of 3 is het eten van niet-eetbare dingen een normale vorm van leren wat wel en niet eetbaar is.

Behandeling: Bij behandeling is het noodzakelijk om de gevolgen in kaart te brengen (mogelijke vergiftiging, verstopping, perforaties van de ingewanden). Er is weinig onderzoek gedaan naar de behandeling van pica. Soms is pica gewoontegedrag dat doorbroken moet worden, soms moet de persoon leren wat wel en niet eetbaar is en/of is er sprake van stress in het gezin, verwaarlozing of mishandeling.

Criteria DSM V:
A. Persisterend eten van niet voor consumptie bestemde stoffen gedurende een periode van minstens 1 maand.
B. Het eten van niet voor consumptie bestemde stoffen past niet bij ontwikkelingsniveau van de betrokkene.
C. Het eetgedrag maakt geen deel uit van een cultureel geaccepteerde gewoonte of sociale norm.
D. Indien het eetgedrag voorkomt in de context van een andere psychische stoornis (zoals een verstandelijke beperking (verstandelijke ontwikkelingsstoornis), een autismespectrumstoornis of schizofrenie), een somatische aandoening of een zwangerschap, is het ernstig genoeg om afzonderlijke aandacht te rechtvaardigen.

Ruminatiestoornis
Bij een ruminatiestoornis wordt het gegeten voedsel vanuit de maag weer teruggehaald in de mond. Hier wordt het vervolgens weer doorgeslikt of uitgespuugd. Dit is een vrij zeldzame stoornis. Het terughalen van eten is niet vanwege een eetstoornis of als gevolg van een lichamelijke oorzaak.

Probleem: Bij kinderen zie je vaak een groeistoornis. Bij volwassenen kan dit gedrag leiden tot sociaal isolement. Daarnaast lichamelijke klachten zoals aantasting van het tandglazuur en de slokdarm.
Oorzaak: Weinig stimulatie, verwaarlozing, stressvolle levensomstandigheden of problemen in de ouder-kindrelatie. Bij baby’s en mensen met een verstandelijke beperking kan het een zelftroostende functie hebben.

Behandeling: Een ruminatiestoornis kan worden behandeld met cognitieve gedragstherapie.

Criteria DSM V:
A. Herhaalde terughalen (regurgitatie) van voedsel gedurende een periode van minstens 1 maand. Het teruggehaalde voedsel kan opnieuw worden gekauwd, of worden ingeslikt of uitgespuugd.
B. De herhaalde regurgitatie (terughalen voedsel) kan niet worden toegeschreven aan een samenhangende gastro-intestional of andere somatische aandoening (zoals gastro-oesofageale reflux of pylorusstenose).
C. De eetstoornis treedt niet uitsluitend op in het beloop van anorexia nervosa, een eetbuistoornis of een vermijdende/restrictieve voedselinnamestoornis.
D. Indien de symptomen optreden binnen de context van een andere psychische stoornis (zoals een verstandelijke beperking (verstandelijke ontwikkelingsstoornis) of een andere neurologische ontwikkelingsstoornis), zijn deze ernstig genoeg om afzonderlijke aandacht te rechtvaardigen.

voedingsstoornis arfid pica ruminatiestoornis

ARFID
ARFID is een redelijk nieuwe voedingsstoornis. De afkorting ARFID komt van Avoidant Restrictive Food Intake Disorder (Vermijdende/restrictieve voedselinnamestoornis). Bij ARFID wordt voedsel met een bepaalde kleur, structuur of kleur vermeden. Deze stoornis kan voorkomen bij zowel kinderen, adolescenten als volwassenen.

Probleem: Het kan leiden tot gewichtsverlies en/of psychosociale problemen.
Oorzaak: Een traumatische ervaring met voeding zoals een braakincident, zich verstikt hebben in voedingsmiddel, een ontwikkelingsstoornis of een voedselintolerantie.

Behandeling: Er is vrij weinig onderzoek gedaan naar behandelingsmethoden voor ARFID. Eerst moet er sowieso gekeken worden of de oorzaken van organische aard zijn. Onderliggende oorzaken zoals angst en trauma kunnen worden aangepakt met bijvoorbeeld cognitieve gedragstherapie.

Criteria DSM V:
A. Een eet- of voedingsstoornis die blijkt uit een aanhoudend niet voorzien in de eigen voedings-en/of energiebehoeften, samenhangend met één (of meer) van de volgende kenmerken:
- Significant gewichtsverlies (of het niet bereiken van de te verwachten gewichtstoename, of achterblijvende groei bij kinderen).
- Significante voedingsdeficiëntie.
- Afhankelijkheid van enterale sondevoeding of orale voedingssupplementen.
- Een duidelijk interfereren met het psychosociale functioneren.

B. De stoornis kan niet beter worden verklaard doordat er te weinig voedingsmiddelen beschikbaar zijn of door een ermee samenhangende cultureel gesanctioneerde gewoonte.

C. De eetstoornis treedt niet uitsluitend op in het beloop van anorexia nervosa of boulimia nervosa en er zijn geen aanwijzingen voor een stoornis in de wijze waarop het lichaamsgewicht of de lichaamsvorm wordt ervaren.

D. De eetstoornis kan niet worden toegeschreven aan een gelijktijdig optredende somatische aandoening en kan niet beter worden verklaard door een andere psychische stoornis. Wanneer de eetstoornis zich voordoet binnen de context van een andere aandoening of stoornis, is de ernst van de eetstoornis groter dan wat normaal bij deze aandoeningen of stoornissen worden gezien en is afzonderlijke aandacht gerechtvaardigd.

Bron: Beknopt overzicht van de criteria DSM-5, American Psychiatric Association - Foto's: Pexels


Heb jij ervaring met een van deze voedingsstoornissen en wil je jouw verhaal (anoniem) delen. Mail ons dan: redactie@proud2Bme.nl

 

Gerelateerde blogposts

Reacties

Dees - Donderdag 29 maart 2018 10:02
Dat laatste, AFRID, komt ook wel veel voor in de gehandicapten zorg! Maar dat schuiven we dan meestal af op een sensorische integratiestoornis. Sommige kinderen gaan echt oprecht kokken/kotsen van bepaalde structuren ja..
Iep - Donderdag 29 maart 2018 11:07
De laatste herken ik bij mezelf maar dan als gevolg van autisme. Ik ken veel mensen met autisme die voeding ontwijken vanwege de structuur. Bij mij heeft het als gevolg gehad dat ik steeds minder durfde te eten. Uiteindelijk ontwikkelde ik naast dit probleem door autisme geïnitieerde anorexia. Ik enk dat veel mensen met autisme het probleem met structuur van voeding zullen herkennen.
Jibbeltje - Donderdag 29 maart 2018 11:12
Dit komt mij zo bekend voor! Helaas wordt dit niet begrepen bij de meeste eetstoornisklinieken, en wordt je vaak van het kastje naar de muur gestuurd. Ze zouden hier meer aandacht aan moeten besteden. Zowel deze als andere problematiek die een eetstoornis of andere ziekten/ klachten tot gevolg heeft.
Anoniem - Donderdag 29 maart 2018 15:05
Precies dit. Het is alleen we lastig om hier een juiste behandeling voor te vinden. Vaak wordt je of voor eetstoornis geholpen of voor je autisme, maar de combinatie is ingewikkeld. Ben al vaak doorverwezen, ik voel me vaak onbegrepen en ben nog steeds erg zoekend hoe ik er vanaf kan komen.
Iep - Donderdag 29 maart 2018 15:57
Klopt ja. Voor mij werkt het nu goed omdat ik vooral behandeld wordt voor mijn autisme met aandacht voor mijn eetproblemen. Maar ik merk echt dat hoe beter ik mezelf en mijn autisme snap hoe minder ik de eetstoornis nodig heb omme staande gehouden en om te gaan met het leven. Ik heb hulp bij een grote ggz instelling waar ook onderling tussen verschillende teams overleg is als dat nodig is. Voor mij werkt het werken aan de kernproblematiek het beste en ik merk dus ook dat mijn eetstoornis minder sterk wordt, al kan ik er op elk moment extra hulp bij vragen. Bijvoorbeeld begeleiding van een gespecialiseerde diëtist kan ik zo krijgen als ik wil. Dat is het voordeel van een grote en brede ggz instelling en niet een gespecialiseerde kliniek voor het ene of juist voor het andere. Want toen ik dat nog deed ging het inderdaad niet goed omdat ik geen hulp kreeg op een manier die aansloot vanwege de dubbele diagnose.
- - Donderdag 29 maart 2018 11:16
Eens met hierboven. Mijn huisgenoot eet ik veel dingen niet vanwege de structuur. Zij heeft ook autisme.
Anoniem - Donderdag 29 maart 2018 14:35
Goed dat hier aandacht aan besteed wordt. Ben zelf gediagnostiseerd met ARFID. Hele lastige eetstoornis. Ben blij dat het eindelijk zo (h)erkend wordt. Wel uitte het bij mij op een andere manier, in angst voor eten op zich, niet voor bepaalde soorten voedsel. Het is ontstaan na ziekte in combinatie met een hoop stress. Zeer ernstig ondervoed geweest, nu gelukkig op de goede weg naar herstel.
Soesje - Donderdag 29 maart 2018 14:39
wat heftig, wat goed dat hier aandacht aan besteed wordt
M1990 - Donderdag 29 maart 2018 17:57
Bij mij is het waarschijnlijk ook ooit begonnen met ARFID, maar al vrij snel over gegaan in anorexia. Ik heb op jonge leeftijd meerdere traumata in de mond gehad, en daarnaast een voedselintolerantie waarbij de intolerante stof lange tijd onbekend was. Voor de traumata werd recentelijk EMDR geadviseerd, maar vanwege te veel ondergewicht kom ik momenteel niet in aanmerking voor deze vorm van behandeling. Ik vind het mooi/fijn/goed dat hier nu meer aandacht aan besteed wordt, zodat problemen sneller (h)erkend en behandeld kunnen worden. Wel vind ik het jammer dat vaak die sensorische kenmerken zo worden uitgelicht. Ik weet dat dit de meest voorkomende vorm van ARFID is, maar onderbelicht moeilijkheden rondom eten in het algemeen(wat zeker bij mondtrauma het geval kan zijn).
annoniem - Donderdag 29 maart 2018 23:41
zowel ruminatiestoornis als arfid gehad
Arfid als kind.
Ruminatie als volwassenen. Wat overigens ook bij normale intelligentie een zelftroostende functie kan hebben, emotieregulatie (wetende uit ervaring ;) ).

Anne - Vrijdag 30 maart 2018 09:34
Maar als je een eetstoornis hebt gehad maar inderdaad je eten nog steeds makkelijk om hoog te halen is en je dit meer doet uit gewoonte of verveling? Is het dan ook een ruminatiestoornis?
kapoen - Maandag 19 november 2018 13:30
ik vind dit echt niet grappig
kapoen - Maandag 19 november 2018 13:31
(die foto van de aardappel)
kapoen - Maandag 19 november 2018 13:32
mijn aardappel is reeds gestorven vorige zaterdag en ik heb het hier heel moeilijk mee

Alexandra - Dinsdag 18 juni 2019 21:16
Dit is zo'n eyeopener. Jarenlang worstel ik al met eten en had als kind slaande ruzie met mijn ouders als het ging om het eten van groenten. Ik vind het zo fijn dat het tegenwoordig een naam heeft! Ook door mijn emetofobie houd ik al niet van vreemd eten, maar nu snap ik eindelijk waar mijn "hekel" aan bepaalde structuren vandaan komt. Vroeger ben ik ook veel gepest omdat ik zo dun was; heb je anorexia ofzo.. dat was zo naar. En nu ben ik de laatste tijd weer veel ziek en is mijn plan om maar weer een poging te wagen voor het eten van groenten; dan maar alles pureren.. Ik wil zo graag weer beter worden!
Anoniem - Maandag 10 februari 2020 11:37
Doet me echt deugd om te horen dat er ook iemand is met ruminate als volwassene (andere anoniem). Deugd in de zin van dat ik niet alleen ben. Je hoort er echt zo weinig over, wat echt een gevoel geeft dat je er niet over kan praten
fanny - Donderdag 16 juni 2022 17:05
graag had ik geweten hoe je dit probleem hebt opgeloqt gekregen
Anoniem1999 - Maandag 17 oktober 2022 18:36
Ik worstel ook met een ruminatiestoornis... Momenteel ben ik in opname voor boulimie, maar vooral rumineren staat nu op de voorgrond.
Het is zo moeilijk om ermee te stoppen!
Ik heb al motivatie opgeschreven, tips om trager te eten... Maar de drang blijft gigantisch aanwezig, ik kom echt zot als ik het niet doe.
Van de diëtist krijg ik het advies 'stop er gewoon mee', maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan, loop er zo op vast!
Iedere dag neem ik me voor het niet te doen, maar dan komt de maaltijd eraan en kan ik precies niet anders. Ik zal meer moeten inzitten op afleiding zeker? Pff, word er echt moedeloos van...