Clean eten en een eetstoornis

 

Gezonde voeding is tegenwoordig een echte hype. Er verschijnen steeds meer boeken, artikelen en blogs over lekker en gezond eten, je fitter voelen en gezond blijven. Clean eating is een manier van eten waarbij je natuurlijke, verse, seizoensgebonden producten (het liefst biologisch) eet. Op zich is er niks mis met clean eating, maar als je een eetstoornis hebt, kan dit een enorme valkuil zijn.

Ik zie vooral op Instagram terug dat veel mensen ervoor kiezen om clean te eten. Het zijn vaak onwijs mooie foto’s die je voorbij ziet komen en het ziet er echt heerlijk uit. Ik kan me er ook wel in vinden dat je je waarschijnlijk wel wat energieker voelt door zo clean te eten. Het ziet er mooi en lekker uit dus je gaat je daar vast beter van voelen. Aan de andere kant: ik eet zelf ‘gewoon normaal’ en ik voel me daar ook niet slecht door. Als ik al die foto’s voorbij zie komen, dan vraag ik me af of daar ook nog niet een heel groot stuk eetstoornis achter zit.

clean eten eetstoornis

Je hoort weleens dat mensen zeggen dat ze zijn hersteld van hun eetstoornis, maar dat ze nu clean en verder geen bewerkte producten eten. In mijn ogen is dat eigenlijk bijna hetzelfde als een alcoholist die zegt een gezonde relatie met drank te hebben, omdat hij alleen maar wijn en bier drinkt en niks sterkers. Met andere woorden: volgens mij houd je dan jezelf behoorlijk voor de gek.

Het is echt volkomen begrijpelijk dat je als herstellende eetstoornispatiënt in de valkuil van clean eten of fitness trapt. We leven in een samenleving waarbij de sapkuren ons om de oren vliegen en waarbij ongeveer elk artikel gaat over gezonde voeding, detoxen en afvallen. Het is niet gek dat de eetstoornis jou wijsmaakt dat je beter zulke trends kan gaan volgen. Dit wordt tenslotte als gezond gezien door de maatschappij. ‘Iedereen doet het dus moet jij het ook doen. Dit is de norm.’

Op het moment dat je de eetstoornis los gaat laten, verlies je voor je gevoel de ‘controle’. Het is dan ook niet gek dat de eetstoornis er op allerlei manieren voor zal gaan zorgen dat je op welke manier dan ook die controle weer terugkrijgt. Clean eten of extreem gaan sporten kunnen andere vormen van controle worden. Controle die je zo hard nodig denkt te hebben.

Je zal je eten nog steeds indelen in goede en slechte voeding. Je zal nog steeds bepaalde producten vermijden. Uit eten gaan zal nog steeds een probleem zijn, want daar kan je niet altijd eten zoals je thuis ook doet en wat in jouw straatje past. De excuusjes die je vroeger gebruikte om niet te willen eten, zullen veranderen naar andere smoesjes, zodat je bepaalde producten niet hoeft te eten.

In mijn ogen kan clean eten heel goed zijn, maar het kan ook voor een ongezonde relatie met eten zorgen. Als je al een eetstoornis hebt of hebt gehad, dan ben je hier natuurlijk extra gevoelig voor. Iedereen heeft natuurlijk zijn eigen redenen om op een bepaalde manier te eten en daar is ook niks mis mee, maar ik denk dat het wel belangrijk is om eerlijk te zijn naar jezelf. Waarom eet jij op deze manier? Heeft het echt met iets heel anders te maken dan met de eetstoornis of probeer je toch nog op een bepaalde manier schijncontrole te hebben over je eten? Verschuil je je achter al die andere redenen om maar niet toe te geven dat het toch een stukje eetstoornis is?

Ik ben van mening dat je pas hersteld bent van een eetstoornis als je een gezonde relatie met eten hebt en je jezelf geen beperkingen oplegt. Door clean te eten, leg je jezelf eigenlijk wel beperkingen op. Je beperkt je tot een bepaald aantal producten, omdat je het idee hebt die producten gezonder/beter/meer verantwoord zijn. Feit is dat alle voedingsmiddelen in een gezond dieet passen en dat je overal zonder schuld van zou moeten kunnen genieten.

clean eten eetstoornis

Clean eten is misschien dan wel gezond, maar we moeten niet vergeten dat onze psychische gezondheid net zo belangrijk is. Ik denk dat we het er allemaal over eens zijn dat obsessief strenge voedingsregels volgen, niet in staat zijn om uit eten te kunnen gaan of je schuldig voelen als je iets anders hebt gegeten, niet gezond voor je is. Dit al helemaal niet als je dus al in herstel bent van de eetstoornis. Het is eigenlijk heel paradoxaal. Je zegt eigenlijk ‘Ik wil genezen van mijn psychische ziekte die ervoor zorgt dat ik obsessief met eten en mijn lichaam bezig ben door een nieuwe manier te vinden om obsessief met eten bezig te zijn’. Dat klopt niet, toch?

Met clean eten, eet je dus eigenlijk nog steeds niet vrij zoals je dat waarschijnlijk voor de eetstoornis wel deed. Het is belangrijk dat je kan erkennen dat de eetstoornis zich misschien in een ander jasje heeft gestoken, maar dat het wel degelijk weer invloed heeft op jouw leven. Eetstoornissen zijn sneaky monsters. Het is niet erg om toe te geven dat je weer in de valkuil van de eetstoornis bent gestapt. Het is niet jouw fout, maar wees je er bewust van. Praat erover, durf het los te laten en durf te gaan voor een écht eetstoornisvrij leven!

Fotografie: Craig & Paul Saad

 

Gerelateerde blogposts

Reacties

Kimberley Janssen - Donderdag 14 september 2017 10:01
Oh, wauw. Sterke blog die me aan het nadenken zet.
Anoniem - Donderdag 14 september 2017 10:17
Heel goed geschreven. Informatief, helder en gewoon de waarheid.
Ik ben het ook met je eens dat het vooral de gedachten achter het clean eten zijn die bepalen of je goed bezig bent of juist nog heel eetgestoord bent.
Als je je eetgestoorde gedachten die hiermee te maken hebben alleen al herkent, erkent en er met de mensen om je heen over praat, dan kom je al een heel eind. Uit eigen ervaring weet ik dat het bij mij tijd nodig had. Na de anorexia was ik heel erg van het gezond eten, bewegen en al die gekke hypes, maar met de tijd wordt dat minder obsessief en ga je je bezig houden met de dingen in het leven die er écht toe doen. Jezelf goed verzorgen, een eigen leven opbouwen, tijd steken in de mensen en dieren om je heen en genieten van al het moois in je leven.
X - Donderdag 14 september 2017 13:04
Heel toepasselijk op mezelf. Nu ik aan het herstellen ben lijkt vegan of vegetarisch eten ineens aantrekkelijk. Of iig de optie om weer een ander eetpatroon aan te nemen. Ik wil er niet weer "intrappen" dus heb ik ook besloten pas deze keuze te maken als ik echt hersteld ben. Dit kan jaren duren maar dat is oke. Ik wil het niet doen vanuit eetstoornis gedachten en kan voor mezelf nog niet 100% zien of ik echt vegan/vega wil zijn of dat het weer een controle dingetje is. Zeer helpend deze blog, Bedankt!
anoniem - Donderdag 14 september 2017 13:45
Ach,heel veel mensen vluchten in eten;fitness en gezondheid.De wereld lijkt te vergaan en dan is het veilig om te denken dat je goed bezig bent als je "gezond " doet.
Het IS ook belangrijk om goed voor jezelf te zorgen,maar dat deden mensen voor dit hele gedoe ook wel en ze hadden meer tijd voor andere dingen.
Het is net als met het smartphone gedoe.We worden allemaal omgekocht en we waaien allemaal met de winden mee.
Je wordt niet gezonder door obsessief de laatste "ontdekte"kruiden te kopen,de laatste gezonde dure voedingsmiddelen te kopen of de duurste nieuwe fitnesstrend te volgen met alles wat je ervoor nodig hebt.Je bent eerder een slaaf van het hele commerciele systeem.
Laat je niet opjutten door iedereen die het beter denkt te weten,ze verdienen hun brood met het schrijven over en het verzinnen van steeds weer nieuwe trends en in deze tijd worden wij overvoerd met DIE troep.Een mensenlichaam is nog altijd wat het altijd geweest is en het is bedoeld om goede dingen mee te doen en te ervaren wat het leven te bieden heeft enz.
Het gaat niet vanzelf ,je moet bewust kiezen voor wat je belangrijk vindt en zelf goed nadenken in plaats van alles aan te nemen .Take what you (really ) want and leave the rest.



x - Donderdag 14 september 2017 13:56
Dit is echt zo ontzettend waar! Hierdoor heb ik soms ook moeite met recovery accounts op Instagram met meiden die extreem gezond eten maar toch 'hersteld' zijn. Ik kan dan het gevoel krijgen dat mijn herstel met af en toe een ijsje of iets lekkers niet goed genoeg is. Bedankt voor de blog :-)
AnomienS1 - Donderdag 14 september 2017 17:12
Zijn er mensen die tips hebben om clean eten te leren loslaten? Hoe kan je gedachten dat je niet goed bezig bent uitschakelen als je niet puur eet?
anoniem - Donderdag 14 september 2017 20:56
Jezus zei:
Niet wat de mond naar binnen gaat maakt de mens onrein,maar wat uit de mond naar buiten komt.Want wat de mond binnen gaat verlaar het lichaam weer,maar wat uit de mond naar buiten komt,komt uit het hart.

Denk daar aan als je bang bent dat je niet goed bezig bent als je iets wat niet puur is eet.Zie ook hoe mensen dit soort discussies door de eeuwen heen hebben gevoerd.
Natuurlijk moet je goed voor jezelf en het milieu zorgen voor zover je kunt,,maar je wordt echt als mens niet beter of slechter als je dit of dat eet.
AnaMan - Donderdag 14 september 2017 17:29
Weer een goede blog, Danique!
Ella - Donderdag 14 september 2017 17:44
Als ik eerlijk ben vind ik je blog nogal kort door de bocht. Er is namelijk niets mis met clean eating. Het moet alleen geen obsessie zijn, waar je aan móet voldoen. Zelf ben ik genezen van mijn eetbuien, en heb ik er nu ook geen last meer van - en ik eet voor 90% van de tijd clean. Als ik uit eten ga, bestel ik gewoon wat lekkers. Als ik op vakantie ben, eet ik gewoon een ijsje. Een ijsje vol met suikers, gluten en lactose.

Ik vind niet dat je clean eating kan aanwijzen als een 'halfslachtige eetstoornis' of kan vergelijken met die alcoholist die zijn drankgebruik onder controle zegt te hebben. Ik vind dat echt appels met peren vergelijken.

Ik heb zelf clean eating als basis van mijn voedingspatroon, en ik durf te zeggen dat ik de meest gezonde relatie met voeding sinds jaren heb. Juist omdat ik nu niet doorsla in eetbuien en me fitter voel dan ik me ooit gevoeld heb.
M. - Donderdag 14 september 2017 17:48
Ik heb ook een hele fase van clean eating gehad. Suiker was vergif en ik voelde me heel slecht wanneer ik hier soms toch iets van binnenkreeg. Inderdaad, heel duidelijk nog steeds een fase in de eetstoornis. Herkenbare blog dus!
Amy - Donderdag 14 september 2017 17:58
Soms vind ik het zó moeilijk om erachter te komen wat ik denk en wat de eetstoornis denkt dat ik eigenlijk geen verschil meer zie.
Nerveus - Donderdag 14 september 2017 19:52
Ik sluit mij helemaal aan bij Ella.
Ook ik eet 90% van de tijd helemaal clean,maar daar voel ik mij goed bij. Ik zit lekker in mijn vel, heb veel energie, mij fit voel en voel me ook niet schuldig om alles wat ik eet. Natuurlijk eet ik af en toe wel eens een koekje of een ijsje en als ik uit eten ga kies ik waar ik zin in heb, maar meestal is dat ook gewoon een gezond gerecht met veel groenten of salade. Dat is niet omdat ik daar obsessief mee bezig ben, maar meer omdat ik dat oprecht lekkerder vind dan 'ongezond' eten. Ik eet weinig suikers, weinig zout, veel groeten en fruit, aangevuld met noten, soms vlees/vis, peulvruchten en met mate granen als volkoren, spelt, rogge en havermout. Werkt prima voor mij.
Saarki - Vrijdag 15 september 2017 03:02
Super blog! Bedankt Danique!

Kookprogramma's, eet- en stijladvies, voedingshypes die verkondigd worden als waren ze het nieuwe evangelie vliegen je dag in dag uit om de oren. Ik vind dat erg lastig en probeer die berichtgeving zoveel als mogelijk te negeren/mijden. Ik heb al zoveel regels in mijn hoofd en tegenwoordig lijkt het wel alsof de hele wereld bezig is met eten of dat zou moeten zijn. Eten volgens wat je lekker vindt, waar je zin in hebt (in combinatie met een gezond besef van "extremen - nl. te veel of te weinig - zijn nooit goed") lijkt inderdaad niet meer van deze tijd en als je dat wel doet, dan val je uit de toon. Ik herken dit enorm. Zo was, toen ik in mijn eetstoornis stapte - in het aller prille begin - de overtuiging dat je als vrouw nu eenmaal móét diëten enorm aanwezig, het leek de norm en wat verwacht wordt als je van het vrouwelijk geslacht bent, alleen dan ben je 'goed' en als je niet op je lijn let/dieet, dan ben je dus 'niet goed' en ga je niet gewenst zijn, gaat niemand je willen.
Alle trends en hypes die vandaag als paddenstoelen uit de grond schieten, de kookprogramma's waarmee de tv-kanalen je omver walsen ... ik heb er toch serieuze vraagtekens bij en sta er vaak erg wantrouwig en bang tegenover. Bang voor mezelf (omdat ik weet hoe moeilijk ik dat vind en omdat ik niet nóg meer eet-wetten in mijn hoofd wil opslaan - hetzij bewust, hetzij onbewust), maar ook bang voor alle meiden en vrouwen op de wereld die misschien nog geen eetstoornis hebben, maar misschien net zoals ik door zo'n berichten en 'propaganda' in het eetstoornisongeluk zullen verzeilen.
E. - Vrijdag 15 september 2017 04:06
Mensen maken van hun lichaam een afgod en daarom gaat het mis.
Ze denken dat ze de leegte in hun ziel op kunnen vullen met "gezond " en mooi en genot.Maar dat gaat niet.Het is gedoemd te mislukken.
M. - Vrijdag 15 september 2017 09:46
Eens. Het gaat niet over clean, veel, weinig, ongezond, non-stop eten. Noch over lichaam, gewicht. Het gaat om leegtes, diepe ontevredenheid en ego's.
E. - Vrijdag 15 september 2017 10:56
Ja,mensen gaan niet meer naar de kerk,maar naar de sportschool (bijvoorbeeld) of 8 keer op vakantie enz...Katstrofale gevolgen..Kijk wat er met de aarde en onszelf gebeurt.
Anoniem - Vrijdag 15 september 2017 11:29
Ook ik ben het eens met Ella. Clean eten moet geen obsessie worden, maar clean eten op zichzelf is prima. Waar ik me vooral over verbaasde was deze zin:
"Het ziet er mooi en lekker uit dus je gaat je daar vast beter van voelen. Aan de andere kant: ik eet zelf ‘gewoon normaal’ en ik voel me daar ook niet slecht door."
Je kunt wat mij betreft niet oordelen over iets wat je niet ervaren hebt. "Niet slecht" is relatief, naar jouw normen van goed en slecht. Pas als je weet hoe het kán zijn, kun je weten of je goed of slecht zou noemen.

Waarom ik dit schrijf? Ik heb gegeten op allerlei manieren. Gezond, ongezond, veel, weinig, eetgestoord, normaal, clean, zeer restrictief, en gewoon relaxed. Ik had het idee dat mijn lijf niet goed functioneerde, maar dat idee had ik alleen maar, omdat ik qua energie niet met de maatschappij mee kon. Ik kon niet studeren, ik kon niet sporten, ik kon niet werken. Want ja, mijn lijf was moe. Had ik dat moe genoemd als ik achter de geraniums zou zitten? Geen idee. Ik denk het niet: volledig andere standaard. Hoe dan ook, ik besloot dat ik meer energie wilde, en begon clean te eten. En wat gebeurde er? Ik voelde me gedurende 8 weken lang IEDERE dag beter. Letterlijk iedere dag, en ik voelde ook dat ik me in jaren - en misschien wel überhaupt nog nooit - zo goed had gevoeld. Ik wist niet dat ik me zo kon voelen. Misschien herken je dit niet vanuit ervaring mbt je lijf, maar ik heb vaak genoeg mensen (en redactieleden!) zien schrijven dat ze tijdens hun eetstoornis niet konden vermoeden hoe goed en fijn het leven zou zijn zonder eetstoornis. Ik zou nooit meer terug willen naar het effect dat suiker (of gluten en lactose) op mijn lijf had, net zoals ervaringsdeskundigen schrijven nooit meer terug te willen naar de eetstoornis. Lijkt me een prima parallel om hier aan te halen.

Ik ben absoluut niet voor obsessief clean eten. Ik ben absoluut wel voor je eigen keuzes maken. Dat zijn geen eetgestoorde keuzes, maar ook niet de keuzes van mensen die vinden dat mijn gedrag eetgestoord is. Want ja, zo wordt het met enige regelmaat genoemd. En dat is prima. Ik ben ook absoluut voor gezondheid. Iemand zich wel eens afgevraagd waarom er zo veel welvaartsziektes bestaan? Ik wel. En nee, ik kan het niet hard maken, maar ik geloof niet in geknutseld eten. Dat is geen voeding, maar vulling. Prima als je daarvoor kiest. Ik kies voor wat mijn lijf nodig heeft.

En ja, daar kan ik ook van afwijken als ik daar zin in heb. Ik geef toe, ik heb er nauwelijks zin meer in. En ja, ik geef toe: mijn lijf slaat op hol van suiker, omdat het er niet meer aan gewend is. Maar dat betekent echt niet dat ik alleen maar clean en gezond eet. Als ik zin heb om af te wijken, wijk ik af. En ja, dat is misschien maar 2% van mijn maaltijden, terwijl dat een jaar geleden 10 of 20% was. Maakt dat mij eetgestoord? Nee. "Clean eten is misschien dan wel gezond, maar we moeten niet vergeten dat onze psychische gezondheid net zo belangrijk is." Bij mij gaat dit dus prima samen, terwijl bovenstaande zin lijkt aan te geven dat dat niet samen gaat.

Ik besef me heel goed dat mijn eigen ervaring niet voor iedereen geldt. En ja, ik geloof ook dat clean eten een andersoortige (uiting van een) eetstoornis KAN zijn. En ondanks dat er in de blog een goede poging is gedaan om te nuanceren, proef ik - volgens mij - toch te veel tegenstrijdigheid en andere ondertoon (tussen de regels door, e.d., bijvoorbeeld "Met clean eten, eet je dus eigenlijk nog steeds niet vrij").

De meest bijzondere zin vind ik nog wel deze: "Feit is dat alle voedingsmiddelen in een gezond dieet passen." Als je dat een feit noemt, ben ik benieuwd naar de onderbouwing daarvan, en überhaupt naar je definitie van een gezond dieet. Ik ben van mening dat het niet zo is, maar dat is mijn mening (die overigens wel enigszins gebaseerd is op feiten, maar ook op ervaringen). Daar kun je het mee eens zijn of niet.

Mijn reactie op deze blog komt vooral voort uit een toch wel enigszins tegenstrijdige boodschap. Ik mis te veel nuance en onderscheid tussen objectiviteit en subjectiviteit. Ik vind het echt een goed onderwerp, maar verdient m.i. toch meer dan dit.
Miku - Vrijdag 15 september 2017 11:55
Ik ben het ook eens met Ella. En... wat is normaal? Jouw "normaal" is misschien heel anders dan mijn "normaal". En we hebben niet altijd vrijwel onbeperkte mogelijkheden gehad tot alle producten waarmee we ons eten tot op de atoom uit elkaar kunnen halen en weer samen kunnen voegen tot iets eetbaars. Niet dat dit perse slecht is, maar ik denk wel: bij een eetstoornis ben je eigenlijk al je besef van wie of wat je werkelijk bent kwijt. Maar als je even op een etiketje van je eten kijkt: weet je dan nog waar al die nummers en woorden voor staan en wat je werkelijk eet? Veel bewerkt eten staat zo ver van wat het oorspronkelijk was, dat ik het geen wonder vind dat je in de war raakt, omdat je gewoonweg niet meer weet hoe of wat het met je doet. Met je lichaam en je geest. Ik eet niet volledig "clean", maar wel een stuk meer vanuit veganistisch perspectief. Ik durf sindsdien weer op eten te vertrouwen en mijn verzadigingsgevoel kan ik nu ook eindelijk goed aanvoelen. Misschien verschilt het ook nog uit wat voor eetstoornis achtergrond je over gaat op clean eten. Maar zeker bij eetbuien denk ik echt dat het onwijs kan helpen om er van af te komen. Voor mij hielp/helpt het iig zeker. En persoonlijk zie ik liever een verheerlijking van al die gezonde, goed gevulde maaltijden dan reclames voor chips en candybars op tv (wat net zo goed verheerlijking is maar zonder de voedzame waarde).
Miku - Vrijdag 15 september 2017 12:01
En anoniem hier boven mij sluit ik me helemaal bij aan. Niets meer aan toe te voegen.
Miku - Vrijdag 15 september 2017 12:01
En anoniem hier boven mij sluit ik me helemaal bij aan. Niets meer aan toe te voegen.
G. - Zaterdag 16 september 2017 23:16
ehms. Het lijkt allemaal best ingewikkeld: wat mag & kan - wat wel en wat niet. Daarom vraag ik me ook af: maakt het allemaal zo ontzettend veel uit? Is het onderdeel van wie wij zijn, vormt het in grote mate onze identiteit?

"clean eten", is een vorm van een hype - zelfs als er in de Jaren 80 of pre-historie al mensen waren die zo aten. Misschien is niet het voedsel maar de gedachten vooraf en achteraf die wij hebben over het voedsel dat we gaan en hebben gegeten, wat zorgt voor het goede of slechte gevoel. Dat betekent niet dat het ook daadwerkelijk zo is.
anne - Zondag 17 september 2017 06:36
Precies.
Het is ECHT zo dat toxic thoughts beinvloeden hoe het eten in je lichaam opgenomen wordt.Het chemische proces.Het is gewoon niet de bedoeling dat je obsessief met je voeding omgaat.
britneyangel - Maandag 18 september 2017 16:30
intressante fijne blog!