Van jongs af aan ben ik gewend dat ik op moest passen met wat ik eet. Ik ben opgegroeid met een zogenaamd stappen dieet. Ik mocht geen melk en gluten, kon niet tegen bepaalde soorten fruit en groente en had ook nog astma. Waar op de peuterschool iedereen in de ochtend melk te drinken kreeg, kreeg ik Beer...

Beer was een melkvervangende opvolgmelk van Nutrilon die ik jaren heb gedronken. Ik noemde het Beer omdat op de verpakking een beertje stond. Ook kreeg ik mijn eigen eten mee naar verjaardagsfeestjes en naar school. Iets waar ik toen nog niet bij stil stond, maar waar ik achteraf lastig mee om kon gaan. Ik vond het vervelend dat ik 'anders' was en constant op moest passen. Na veel doktersbezoeken ben ik er uiteindelijk 'overheen gegroeid.' Een vaak begrip wat ik ook niet begrip maar ik vond het uiteindelijk wel prima. Eindelijk kon ik weer alles eten, toch?

In de afgelopen jaren heb ik niet meer echt op mijn eten gelet. Wel heb ik een heftige allergische reactie gehad op een medicijn dat ik slikte tegen de reuma. Hier ben ik toen meteen voor behandeld en hier moet ik nog steeds wel echt voorzichtig mee zijn.

Tijdens dit proces heb ik ook een darm onderzoek gehad. Hier kwam uit dat ik inderdaad nog steeds voorzichtig om moet gaan met gluten. Ik had op dat moment geen last van mijn maag waardoor geen actie heb ondernomen. Recent ben ik toch weer begonnen met het minderen van gluten. Het schijnt dat het eten van gluten reumatische aandoeningen, waaronder fibromyalgie, kan verergeren. Na wat gesprekken met mijn vriend en arts heb ik besloten dit aan te gaan.

Met dubbele gevoelens weliswaar. Aan de ene kant opgelucht dat dit de oplossing voor mijn pijn kan zien, aan de andere kant de druk, wat nou als dit inderdaad de oplossing is? Betekent dit dat ik weer op mijn eten moet gaan letten? Juist nu ik weer die vrijheid ervaar? Ik merkte dat ik eigenlijk zelf helemaal niet zoveel wist over allergieën en intoleranties. Ik besloot om mijn vragen naar diëtiste Jenny Hofstede te mailen, want wat is precies een allergie en hoe werkt dit eigenlijk?

1. Hoe werkt een allergie precies?

Het afweersysteem reageert niet alleen op schadelijke indringers, maar ook op onschadelijke stoffen (bepaalde eiwitten) in de voeding. Het afweersysteem maakt antistoffen aan tegen bepaalde eiwitten uit je voeding. De eiwitten die allergische reacties kunnen opwekken worden allergenen genoemd. Dit kunnen bijvoorbeeld allergieën voor koemelk, kippenei, pinda’s en noten zijn. Klachten bij een allergie zijn bijvoorbeeld jeuk of vlekjes op de huid, gezwollen oogleden, tranende ogen, kriebel in de neus, tintelingen van de tong en niezen.

2. Wat is het verschil tussen een allergie en intolerantie?

Intolerantie is een verzameling van reacties op voedsel die niet allergisch van aard zijn (het afweersysteem reageert niet op bepaalde eiwitten). Hieronder vallen bijvoorbeeld de lactose- en gluten intolerantie. Klachten die hier optreden zijn vaak maag- en darmklachten. Geschat wordt dat ongeveer 1-3% van de mensen een voedselallergie of voedsel intolerantie heeft.

3. Zijn er gradaties in symptomen?

De verschillen in klachten zijn enorm. Voorbeelden van klachten zijn:

- Reactie bij de mond en keel. Dit zijn vooral milde klachten zoals zwelling, jeuk en roodheid in en om de mond. De klachten beginnen binnen enkele minuten na het eten van het product waarvoor iemand overgevoelig is.

- Urticaria (galbulten) en angio-oedeem. Urticaria is een veel voorkomende huidziekte waarbij je last hebt van bultjes, hevige jeuk en heel soms met pijn. Een bijzondere vorm van urticaria is angio-oedeem waarbij uitgebreide vochtophopingen kunnen ontstaan.

- Een anafylactische shock is een levensbedreigende situatie door een allergische reactie in het lichaam. Het kan het gevolg zijn van een allergische reactie op bepaalde voedingsmiddelen zoals pinda of sesam, maar ook medicijnen of wespensteken kunnen een anafylactische shock veroorzaken. Als je niet tijdig ingrijpt kan het dodelijk zijn. 

4. Is het schadelijk om wél voedingsstoffen te blijven nemen als je er niet tegen kunt?

Dat verschilt per allergie en per hevigheid in klachten. Bij de meeste allergieën zullen de stoffen geen schade geven, maar alleen vervelend zijn. Bij een gluten-intolerantie (coelikie) veroorzaken gluten een ontstekingsreactie in het darmslijmvlies. Darmvlokken gaan daardoor kapot en bij langdurige schade aan de darmslijmvlies worden belangrijke voedingsstoffen niet meer goed opgenomen. 

5. Hoe merk ik dat mijn eetstoornis invloed heeft op mijn allergie?

Het herstel van een eetstoornis is vaak lastiger, omdat je altijd bewust moet blijven van de ingrediënten van een product. 12% van de mensen denkt een allergie te hebben, terwijl naar schatting 4% daadwerkelijk een allergie heeft. Bij het hebben van een eetstoornis wordt er bij het hebben van lichamelijke klachten sneller gedacht aan een oorzaak in de voeding. Hierdoor is men sneller bang voor een voedingsgerelateerde allergie of intolerantie. Het kan ook fijn zijn om het als excuus te gebruiken om zo bepaalde voedingsmiddelen niet te hoeven eten.

6. Hoe merk ik dat mijn allergie een obsessie wordt en hoe behoed ik mij hiervoor?

Het is belangrijk om de allergenen te vermijden, maar het is onnodig om andere stofjes (eiwitten) te vermijden die hier bijvoorbeeld op lijken, maar waar je niet op reageert. Bij het lezen van etiketten is het belangrijk om te kijken naar de allergenen-informatie, andere informatie, zoals de voedingswaarden, hoeven niet gecheckt te worden. Probeer ook anderen (bijvoorbeeld ja naasten of een kok in een restaurant) hierin te vertrouwen. Indien zij iets aanbieden waarbij zij aangeven dat er geen allergenen inzitten, kun je hier ook vanuit gaan.

7. Kan je allergisch zijn zonder dat je het weet?

Ja, dat kan. Dat komt vooral bij milde klachten voor. Men is dan bijvoorbeeld gewend om altijd een jeukend gevoel in de mond te ervaren bij het eten van een appel en heeft nog niet gerealiseerd dat dit mogelijk komt door een allergie.

8. Hoe weet ik of ik allergisch ben? 

Als je het vermoeden een voedselallergie te hebben is het advies om naar de huisarts te gaan. De huisarts kan beoordelen of er mogelijk sprake is van een allergie, een intolerantie of dat mogelijk een andere diagnose waarschijnlijker is. Indien er een vermoeden van een allergie is, zal hier verder onderzoek naar gedaan worden, bijvoorbeeld via een huidpriktest, eliminatie-provocatie dieet of een dubbelblind placebogecontroleerd onderzoek.

Indien een allergie is vastgesteld wordt aangeraden om contact met een diëtist op te nemen. Een diëtist kan advies geven over hoe je allergisch reacties kunt voorkomen en hoe je bepaalde voedingsmiddelen kunt vermijden zonder een tekort aan voedingstoffen te krijgen. 

9. Is het verstandig om bepaalde producten te mijden ook al kan je er wel tegen?

Nee, het vermijden van producten kan leiden tot een onvolwaardige voedingspatroon en je maakt het eten hiermee onnodig moeilijk.

10. Kan je een allergie ontwikkelen door vermijding van bepaalde producten? 

Ja, dat kan in ieder geval op jonge leeftijd. Door baby’s al op jonge leeftijd producten te geven zoals pinda’s en ei wordt de kans op een allergie op deze producten kleiner. Of dit op een oudere leeftijd ook nog invloed heeft, durf ik niet met zekerheid te zeggen. Ik dacht het niet bij een allergie, maar wel bij bijvoorbeeld darmklachten bij gevoelige darmen.

11. Kan je aan bepaalde producten wennen en kan je over een allergie heen groeien? 

Allergieën kunnen minder worden en zelfs verdwijnen, maar zo kunnen nieuwe allergieën ook op latere leeftijd ontstaan. Je kunt niet wennen aan producten.

Wat ik vooral meeneem uit deze antwoorden is dat producten niet per definitie slecht zijn als iemand er niet tegen kan. Ieder lichaam werkt net iets anders en dat iets voor iemand niet werkt betekent niet dat dit voor iedereen zo hoeft te zijn. Ik denk dat het vooral verstandig is om voor jezelf duidelijk te hebben wat jou helpt en vooral naar jouw lichaam te luisteren. Het is denk ik niet nodig om actief op zoek te zijn naar vervangers of bepaalde producten te vermijden als je hier wel tegen kunt. Ook omdat je hierdoor wellicht bepaalde stoffen tekort zal komen die je op deze manier ook niet binnen krijgt. 

Ik vind het op dit moment soms nog wel lastig om hier rekening mee te houden. Ik kan mij voorstellen dat het nog lastiger kan zijn als je hiernaast ook last hebt van een eetstoornis. Ik denk dat het vooral belangrijk is om de eetstoornis hier geen misbruik van te laten maken.

Meer lezen over een allergie en eetstoornis? Bekijk dan deze link. Meer vragen voor onze diëtist Jenny? Kom dan met haar chatten. Ze is er iedere dinsdagavond van 19:00 tot 21:00 uur.