Problemen met seks en seksualiteit komen veel voor. Uit onderzoek van Rutgers blijkt dat 19,0% van de mannen en 26,7% van de vrouwen in Nederland één of meerdere seksuele problemen heeft. Deze problemen kunnen heel diverse oorzaken hebben. Vanaf ongeveer je 16de ontwikkel je een voorkeur voor wat je wel en niet prettig vindt op seksueel gebied. Je gaat jezelf beter leren kennen en komt erachter of je op mannen of vrouwen valt. Deze seksuele ontwikkeling kan ook heel erg traag verlopen of zelfs tijdelijk stilstaan. Hierdoor loop je dus een achterstand op en kan het zijn dat je bijvoorbeeld rond je 25ste nog nooit seks hebt gehad of rond je 20ste nog geen idee hebt van je seksuele geaardheid. Deze seksuele ontwikkeling kan vertraging oplopen door bijvoorbeeld medicatie, een negatief zelfbeeld, weinig voorlichting en kennis, een negatieve seksuele ervaring of een stoornis zoals een eetstoornis en autisme.

Als je lijdt aan een eetstoornis kan je verschillende seksuele problemen hebben. Hieronder schets ik drie voorbeelden van mensen die anoniem wilden blijven. Er rust helaas nog een groot taboe op problemen die te maken hebben met seksualiteit. Iets wat helemaal niet nodig is, zeker als je kijkt naar hoeveel mensen er in Nederland problemen mee hebben!

bron foto

♥ Lisa, 23 jaar en nog nooit seks gehad
Ik lijd al een lange tijd aan een eetstoornis, ik bent 23 en heb nog weinig ervaring met seks en gevoelens van seksualiteit. Ik heb om heel eerlijk te zijn ook weinig behoefte aan seks, het is letterlijk en figuurlijk een 'ver van mijn bed show'. Vriendinnen om mij heen hebben het daarentegen voortdurend over hun vriendje en seks. Ik kan hier helemaal niks mee. Het interesseert me niet en ik voel me er tegelijkertijd ook een beetje minderwaardig door. Ben ik dan nog geen echte vrouw? Schiet ik ergens te kort? Ben ik een soort sukkel die straks nog maagd is op haar 27ste? Ik voelt me er vervelend bij, maar ik weet tegelijkertijd ook niet wat eraan te doen. Waar ga ik heen of met wie praat ik als ik problemen met seks en seksualiteit heb? Ik ga echt niet naar een seksuoloog, dat vind ik doodeng en heel raar.

♥ Deborah, 19 jaar en kan niet klaarkomen
Ik heb soms seks, niet zo vaak, maar als ik het heb voel ik me daar heel ongelukkig en ongemakkelijk bij. Ik ben ook nog nooit klaargekomen, wat ik niet begrijp en vervelend vind. Niet alleen voor mijzelf, maar ook voor die jongens. Ze zeggen het niet, maar ik zie soms wel die teleurstelling. Heeft het niet kunnen klaarkomen te maken met mijn drang naar controle, die ook heel erg speelt bij mijn eetstoornis? En als dat zo is, wat kan ik er dan aan doen? Op deze manier hoef ik eigenlijk geen seks.

♥ Mieke, 25 jaar en wil met iedereen seks
Ik ben heel onzeker over mijn lichaam en mijzelf als persoon. Ik heb ook last van eetbuien. Tegelijkertijd heb ik heel veel seks. Eigenlijk te veel. Het voelt goed als mensen me leuk vinden en me dat door seks duidelijk maken. Dan doe ik ertoe. Maar ja, als ze vervolgens weer weggaan dan voel ik me ook vies, alsof ik me heb laten gebruiken voor de seks. Ik wil wel seks, maar eigenlijk is dit meer dan ik werkelijk zou willen. Is dit iets waar ik later spijt van ga krijgen of moet ik hier iets aan doen? Ik weet het niet, maar ik vind het ook lastig om ermee te stoppen. Dan voel ik me namelijk nog slechter over mijzelf, denk ik? 

bron foto

Zes vragen over problemen met seks en seksualiteit 
Op het forum en in de chat van Proud2Bme zien we soms ook vragen langskomen die te maken hebben met seksualiteit en een eetstoornis. Het leek me daarom interessant om hiervoor eens een seksuoloog te benaderen. Ik stelde haar zes vragen die te maken hebben met voorgaande problemen met seks. Mocht je zelf problemen hebben met seks of met jouw seksuele ontwikkeling of geaardheid, schroom dan niet om hierover eens contact te zoeken met je huisarts. Deze kan je eventueel doorverwijzen naar een seksuoloog. Dat is niet iets om je voor te schamen, echt niet. Onderstaande vragen zijn beantwoord door Renske Althuisius, M.W.V.O./ Seksuoloog NVVS, Werkzaam bij GGZ inGeest en in een eigen praktijk.

Wat is de relatie tussen een psychische problemen en seksualiteit?
Seks is complex, het is een bio psycho sociaal gebeuren. Dat wil zeggen dat je lijf, je psyche en jouw omgeving invloed hebben of je al dan niet open staat, en kan staan, voor seks. Psychische problemen hebben invloed; als je je somber, angstig of onzeker voelt zal de zin in seks verminderen of zelfs wegblijven. Het kijken en waarderen van jezelf en je lichaam kan door psychische problemen negatief gekleurd worden, je onzekerder maken en minder open voor prikkels (stimuli) van binnen en van buiten.

Seksuele belemmeringen kunnen ontstaan door onvoldoende seksuele prikkels, een beperkt seksueel repetoire, prestatiegerichte seksuele activiteit, seksuele problemen bij de partner of irreële verwachtingen. Psychologische belemmeringen, belemmerende negatieve gedachten, een negatief zelf- en lichaamsbeeld én negatieve seksuele ervaringen beïnvloeden houding, omgang en beleving van seks. Maar ook kunnen er somatische belemmeringen zijn, zoals hormonale, neurologische of cardiovasculaire aandoeningen en het gebruik van bepaalde medicatie.

Tenslotte de contextuele belemmeringen zoals: relatie problemen, miscommunicatie over wensen en grenzen, angst voor soa of zwangerschap, strenge culturele waarden en normen en geen partner hebben.

Kan ik onderontwikkeld zijn op het gebied van seksualiteit door mijn eetstoornis?
Ja, dat kan. Je seksuele ontwikkeling start al heel jong. In de loop van je leven leer je en ontdek je wat intimiteit en seksualiteit inhoudt en hoe je dit vorm kan geven. Tevens krijg je van je ouders/verzorgers boodschappen mee (al dan niet bewust) hoe met het onderwerp intimiteit en seksualiteit om te gaan. Als je op jonge leeftijd al onzeker bent geworden over je lijf en hoe zich dat ontwikkelt zal dat invloed hebben op hoe je je seksualiteit gaat invullen. Ook kan het zijn dat je onzeker of angstig bent of raakt, als je merkt dat je lichaam gaat veranderen en je je eigen meisjeslijf niet meer herkent. Je mijdt wellicht aanraking, door je zelf of door een ander, en je stopt dit onderwerp wat jouw spanning geeft weg; je denkt er zo min mogelijk aan en je wilt zo weinig mogelijk voelen of er mee geconfronteerd worden. Je wordt ouder, maar je seksualiteit lijkt niet mee te groeien.

bron foto

Ik heb geen behoefte aan seks. Kan dit door mijn eetstoornis komen?
Het hebben van een eetstoornis kan grote invloed hebben op je zin in seks en hoe je dit invult. Als je niet open staat of kan staan voor prikkels ( stimuli) omdat je hoofd ‘wel naar iets anders staat', en je alsmaar bezig bent met eten of niet eten, en hoe je je lijf ervaart en waardeert, is de kans groot dat seks geen plek heeft of krijgt. Het kan zijn dat je misschien bang en /of onzeker bent, of dat je eerdere ervaringen met seks negatief zijn geweest, of dat je je niet durft open te stellen voor een ander, of dat je je schaamt, of ... Er kunnen talloze redenen zijn.

Onderzoek toont aan dat (on) tevredenheid over het lichaam van invloed is op het seksleven (Woertman, 2003). Andere onderzoekers (Cash, Maikkula en Yamamiya 2004) constateerden dat vrouwen met een negatief beeld van hun lichaam minder plezier, frequentie, verlangen en opwinding en orgasme ervaren in hun seksleven.

Erover praten met iemand, een vriend(in), ouder of een professionele hulpverlener is het eerste wat je dan te doen staat en weten dat je niet de enige bent die hier tegen aan loopt. Een seksuoloog kan met jou op een rij gaan zetten wat je nodig hebt om verandering in je omgang en beleving van seks in gang te zetten.

Ik kan tijdens de seks niet klaarkomen. Kan dit door mijn eetstoornis komen? 
Het hebben van anorexia kan zorgen voor interesse/opwinding en orgasme problematiek bij de vrouw.
De wetenschap vermoedt dat er een verband bestaat tussen eetstoornissen en gestoorde seksualiteit op -klinische, theoretisch- biologische en psychologische gronden. Biologisch heeft ernstige voedselrestrictie bij vrouwen invloed op de concentratie van alle typen geslachtshormonen, vergelijkbaar met die van een meisje voor de puberteit. (Vandereycken&, Noorderbos 2008).

Er zijn aanwijzingen dat vrouwen met een gestoorde lichaamsbeleving minder seksueel verlangen, seksuele tevredenheid, orgasmen en opwinding ervaren. Negatieve lichaamscognities leiden af tijdens de seksuele activiteit en resulteren in vermijding en het niet ten volle kunnen genieten van seksuele activiteit( Woertman& Van den Brink , 2012).

Het niet of nauwelijks een orgasme kunnen beleven heeft dus zowel lichamelijke als psychische oorzaken. Vaak hebben vrouwen met anorexia een grote behoefte aan perfectionisme, willen controle en hebben vaak gevoelens van schaamte over seksuele gevoelens. Daarnaast is het zich kunnen overgeven aan plezier en spel lastig.

bron foto

Ik heb heel veel seks, maar ben ook erg onzeker. Is dat raar?
Onzeker zijn en veel seks hebben sluiten elkaar niet uit. Van belang is of je hieraan plezier ontleent of dat je seks nodig hebt om je zelf iets, of een ander, te bewijzen. Als je kan genieten van seks en het helpt je om je, al is het maar even, goed en tevreden met je zelf te voelen is er geen probleem. Anders ligt het als je seks nodig hebt om de ander vast te houden (je bent angstig om verlaten te worden), de ander een plezier te doen, of aan je te binden terwijl jij er niets aan ontleent.

Misschien kan je bij je zelf nagaan waarom je veel seks hebt en of je je na de seks ook nog goed voelt of dat je je mogelijk somber of (nog) onzekerder voelt. Als dat zo is beland je in een vicieuze cirkel; nog meer seks omdat onzekerder gevoel weg te krijgen, wat daarna weer snel en mogelijk heviger terugkomt. Dus zoals gezegd: met jezelf in gesprek gaan of met een ander, die jij vertrouwt.

Hoe kan ik genieten van seks als ik niet gelukkig ben met mijn lichaam?
Genieten van seks als je zelf niet gelukkig bent met je lichaam is niet makkelijk. Wat kan helpen is dat je hiervoor uitkomt en dit deelt met de ander. Openheid kan helpen je rustiger te voelen en, met steun van de ander, toch de weg open te maken naar acceptatie en kunnen genieten van je lichaam en het contact met die ander. Bewust te worden van de aanraking en verlangen naar jou van en door die ander en dit als nummer 1 te plaatsen, zal maken dat andere gedachten minder op de voorgrond treden. Misschien zijn er plekken op je lichaam die wel met plezier en tevredenheid aangeraakt en bemint kunnen worden. Door deze eerst zelf te ontdekken maakt dat je die dan ook met een ander kan delen.

Wil je doorpraten over dit onderwerp? Reageer dan gerust onder deze blog, neem eens een kijkje op ons forum of ga langs in onze chat die iedere dag tussen 19:00 en 21:00 uur open is. Je bent van harte welkom.