Misschien heb je er al wel eens van gehoord, psychomotorische therapie. Deze vorm van non-verbale therapie wordt veel gebruikt binnen de hulpverlening aan mensen met een eetstoornis. Lichaamsbeleving en controle zijn twee belangrijke begrippen voor iemand met een eetstoornis en door middel van PMT kan hier op een positieve manier aan gewerkt worden.

Om jullie een beeld hierbij te kunnen geven, stelde Proud2Bme 12 vragen een aan psychomotorisch therapeut (van Centrum Eetstoornissen Ursula).

Kunt u kort vertellen over uw motivatie om te gaan werken met mensen met een eetstoornis?
Eigenlijk ben ik hier een beetje ingerold. Toen er zo'n dertig jaar geleden in de kliniek waar ik toen werkte steeds meer patiënten met een eetstoornis werden aangemeld, kregen wij de mogelijkheid om ons hier in te gaan specialiseren. Ik heb toen verschillende cursussen en de opleiding tot PMT'er gevolgd, werk nu al jaren met mensen met een eetstoornis en heb hier geen moment spijt van gehad.

Wat vindt u het mooiste aan uw werk en wat vindt u minder of lastig aan uw werk?
Wat ik mooi vind is dat je, als je succes wilt boeken met de therapie, eerst een vertrouwensband met je cliënt moet opbouwen. Als die vertrouwensband er eenmaal is, kan er in de behandeling veel gedaan worden en heeft de behandeling ook echt zijn nut. Daarbij is het soms wel erg lastig om deze band op te bouwen met een cliënt. Nu geef ik niet zo snel op, maar dit kan wel eens moeilijk zijn. Het vraagt dan wel eens veel creativiteit om toch een vertrouwensband met de cliënt op te bouwen, soms ga ik bijvoorbeeld een stukje wandelen of een spel doen, om dit vertrouwen te krijgen.

Kunt u kort uitleggen van psychomotorische therapie precies inhoudt?
Psychomotorische therapie bij mensen met een eetstoornis is bedoeld om de cliënt uit haar isolement te halen. Door te bewegen, voelen, beleven, ervaren en leren luisteren naar je lichaam proberen wij dit te bereiken. Een voorbeeld is het perfectionisme waar mensen met een eetstoornis vaak last van kunnen hebben.

Door dit concreet te ervaren laat ik ze hier bewust van worden en over na denken. Dit kan door het overgooien van een bal, eerst gooi ik deze netjes en recht over, zodat hij makkelijk te vangen is. Na een paar keer vraag ik of ik de cliënt wat meer mag uitdagen en ga ik de bal een beetje stom gooien, bijvoorbeeld scheef. Dit maakt het voor de cliënt moeilijker om de bal nog goed te vangen. Na een aantal keren vraag ik dan wat er nu voor de cliënt gebeurd, wat zij voelt. Dit kan de cliënt bewuster maken van het perfectionisme en de drang overal controle op uit te oefenen en zo kunnen we hier ook verandering in proberen te brengen.

Hoe ziet een eerste afspraak er met u uit?
Als jij voor het eerst bij mij langskomt, neem ik de tijd om kennis te maken met elkaar, ik vraag wat jij van mij wilt weten en of je wat over jezelf wilt vertellen. Dit laat ik nog een beetje vrij. Hierna ga ik wat meer richting geven aan de kennismaking door te vragen wat ik voor jou kan betekenen, zo leidt het gesprek vaak naar het formuleren van het behandeldoel binnen deze behandeling. Soms doen we ook al een oefening die te maken heeft met je gevoel, ik kan bijvoorbeeld vragen hoe je je voelt in deze ruimte en hier verder op doorgaan.

Kunt u wat vertellen over de verschillende oefeningen die u doet met uw cliënten?
Binnen de hulpverlening aan mensen met een eetstoornis staan onderwerpen als lichaamsbeleving, grenzen aangeven, controle, lichaamscontact en een gezonde balans tussen inspanning en ontspanning centraal. Wat wij bij iedereen willen doen is het maken van video-opnames, dit gebeurt zowel in gewone kleding als in ondergoed.

Door te kijken naar de eigen houding en ontwikkeling van je lichaam, leert de cliënt realistischer naar zichzelf te kijken. Deze oefening kan, zeker de eerste keren best confronterend zijn, daarom bekijk ik eerst samen met de cliënt de videobeelden en worden ze daarna pas in de groep bekeken. Het maken van deze video-opnames wordt gedurende de behandeling een aantal keren herhaald, meestal om de 5 kilogram die iemand aankomt.

Een andere oefening die we eigenlijk altijd wel een keer doen is de spiegeloefening. Een van de cliënten uit de groep gaat dan voor de spiegel staan en verteld wat ze ziet, zowel positief als negatief. Hierna gaan we met de groep meer aandacht besteden aan de positieve punten van deze persoon, dit doen we om de focus van de cliënt op het negatieve te gaan verleggen naar het positieve.

Een derde oefening die vaak gedaan wordt is een oefening met foto's. We gaan dan kijken naar de foto's van iemand, van vroeger tot nu, de cliënt gaat dan kijken wat er in al die tijd is gebeurd, wanneer is de eetstoornis ontstaan, welke ontwikkelingen hebben er in die tijd plaats gevonden etc.

Welke van deze oefeningen is volgens u het meest succesvol?
Met name de oefeningen die te maken hebben met het ervaren van het eigen lichaam zijn volgens mij erg belangrijk. Vaak merk ik dat deze oefeningen een goed effect hebben op de cliënten. Wel kan het soms voorkomen dat iemand absoluut niet aan een oefening mee wil doen, dit kan, ik zal iemand niet dwingen iets te doen.

Eigenlijk denk ik dat ook de cliënten deze oefeningen, dus de lichaamsgerichte, het meest succesvol vinden. Ze zien hier vaak wel tegenop, maar zeker aan het eind van de behandeling hoor ik regelmatig dat die oefeningen het meest hebben geholpen.

Wat maakt het volgens u zo moeilijk om te herstellen van een eetstoornis en hoe draagt uw behandeling bij aan het herstel?
Wat denk ik een grote belemmering is, is de angst om de controle los te laten. In de ogen van de cliënt zijn er vaak weinig andere mogelijkheden om ergens controle op te kunnen uitoefenen, zonder dat het ten koste van henzelf zal gaan.

Heeft u zelf wel eens moeite met uw eigen lichaam of gewicht?
Heel lang heb ik dit niet gehad, maar nu ik over de vijftig ben, merk ik dat mijn lichaam wat aan het veranderen is. Gelukkig ben ik hier nu weer overheen, ik houd ook teveel van eten om te gaan lijnen.

Waar lopen meiden met een eetstoornis volgens u het meest tegenaan binnen uw therapie?
Toch het loslaten van die controle, bijvoorbeeld met oefeningen waarbij lichaamscontact en aanraking centraal staan. Dit brengt een bepaalde onzekerheid met zich mee, je weet van te voren niet precies wat je zal gaan voelen, sommige meiden weten ook niet hoe ze zich moeten voelen, terwijl hier eigenlijk geen regels voor zijn. Ook de angst voor de angst kom ik regelmatig tegen, ze weten dan niet waar ze bang voor zijn, maar toch zijn ze bang.

Kunt u iets zeggen over wat u kunt afzien aan de houding van cliënten binnen uw therapie?
Aan de houding van iemand kan je altijd eigenlijk wel wat afzien, het grootste deel van de communicatie tussen mensen gebeurd non-verbaal. Wel vind ik het erg belangrijk om niet iets te interpreteren, dus als ik denk dat iemand een dag erg boos is, zal ik dit eerst navragen. Het kan dan wel een aanleiding zijn tot een gesprek en misschien ook het doen van een oefening die erbij past.

Wanneer is het voor een meisje met een eetstoornis aan te raden om naar een PMT'er te gaan?
Als verbale communicatie voor iemand moeilijk is, zou ik psychomotorische therapie zeker aanraden, maar ook als dit een wat minder probleem is, denk ik dat PMT erg nuttig kan zijn. Door PMT kan je bepaalde informatie verkrijgen die een cliënt bij een verbale therapie misschien niet zo snel zou vertellen.

Zeker voor jongeren kan praten soms best moeilijk zijn en merk ik dat PMT hen veel kan helpen. Wel zou ik het niet iedereen aanraden om in een groep psychomotorische therapie te volgen, soms zijn er cliënten die zulke traumatische dingen hebben meegemaakt, waardoor het verstandiger is om voor individuele therapie te kiezen.

Heeft u nog een tip voor de bezoekers van Proud2Bme?
Blijf vooral op deze site komen, want ik geloof zeker dat dit je veel kan helpen. Als je vragen hebt stel deze hier dan gerust, want ik wil ze graag voor je beantwoorden.