Van McDonald’s en Hollywood wisten we al lang dat ze de wereld veroverd hadden. Maar Amerika heeft nóg een exportproduct: zijn mentale ziektes. ‘De wereld wordt steeds meer gek op onze manier’, betoogt Ethan Watters, die de psychiatrische wereld wil wakker schudden.
Ethan Watters, een journalist uit San Francisco, doorploegde de afgelopen jaren een dikke stapel wetenschappelijke publicaties, reisde de halve wereld rond en sprak met tal van deskundigen. Het resultaat is Crazy like us, een bijzonder lezenswaardig boek. Watters zag hoe de Amerikaanse (en bij uitbreiding: de westerse) kijk op het menselijke brein aan een geweldige opmars bezig is.
Daar moeten we niet gelukkig van worden. Niet alleen onze opvattingen over psychologische stoornissen verspreiden zich immers razendsnel over de planeet, ook de stoornissen zélf passen zich aan. Om het in Watters’ eigen woorden te zeggen: ‘We homogeniseren de manier waarop de wereld gek wordt.’
…..
Kent u het bizarre verhaal over de opgang van anorexia in Hongkong? ‘Voor 1994 was anorexia daar een erg uitzonderlijke kwaal’, vertelt Watters. ‘Er waren slechts een handvol gevallen bekend. Het was geen magerzucht zoals wij die kenden. De patiënten hadden niet beslist dat ze minder wilden eten. Ze zeiden dat het om fysieke redenen niet meer mogelijk was – omdat slikken erg veel pijn deed bijvoorbeeld. Ze hadden ook geen angst om dik te worden. En ze hadden geen vertekend beeld van hun eigen lichaam, ze beseften erg goed dat ze te mager waren.’
‘Maar op 24 november 1994 gebeurde er iets belangrijks: in het centrum van Hongkong zakte op straat een veertienjarig meisje, Charlene Hsu Chi-Ying, in mekaar. Ze was uitgeput door vermagering en overleefde het niet. Dat geval kreeg enorm veel media-aandacht. De pers zag zich verplicht om experts te zoeken die konden verklaren wat er gebeurd was. Bijna automatisch kwamen ze bij Amerikaanse professoren terecht die de Amerikaanse vorm van anorexia begonnen uit te leggen. Iedereen nam meteen aan dat het meisje was bezweken aan die kwaal. Terwijl het dus om die andere vorm van magerzucht ging.’
‘Vervolgens begonnen de kranten erg veel te schrijven over anorexia, begonnen de scholen voorlichting te geven en kwamen er allerlei preventiecampagnes. En zo verspreidde men, zonder slechte bedoelingen, de Amerikaanse visie op anorexia in Hongkong. Vanaf dat moment zag je het aantal gevallen exponentieel toenemen. En wat nog opmerkelijker is: de ziekte zélf veranderde ook, de patiënten begonnen plots te lijden aan de ‘Amerikaanse’ vorm van anorexia.’
Had dat alleen te maken met het publieke debat over anorexia? Of zou het ook een gevolg kunnen zijn van de opgang van onze hele westerse cultuur?
‘Culturele golven – zoals dieethypes of modetrends – zullen zeker een rol hebben gespeeld. Maar het wordt ook tijd dat we beseffen dat ons discours over mentale ziektes zélf – zelfs gewoon het benoemen van een stoornis – óók bijdraagt tot de verspreiding ervan. Toen er aan het begin van de twintigste eeuw in Japan plots enorm veel over neurasthenie werd geschreven, begon die ziekte aan een geweldige opmars. En toen de psychiatrische wereld na verloop van tijd steeds meer begon te twijfelen aan haar opvattingen terzake, zakte het aantal gevallen weer.’
Lees het hele artikel op Standaard.be
Geef een reactie