Een kleine enquête onder leden van dit forum doet mij inzien dat vrijwel 3 kwart van de ondervraagden zich regelmatig ‘eenzaam voelt’. Is dit iets wat kenmerkend is voor tieners en jong volwassenen? Heeft het met onzekerheid of misschien wel eetstoornissen te maken? Of.. is het misschien wel iets wat vrijwel ieder mens kent? Deze vraag hield mij bezig en ik kon het dan ook niet laten om er wat speurwerk voor te verrichten.
Uit een artikel van Psychologie (Mens en Samenleving) uit 2007 blijkt dat bijna drie kwart van de Nederlandse bevolking zich eenzaam voelt. De kleinschalige enquête hier op het forum lijkt haast een perfecte afspiegeling van de resultaten die op nationaal niveau zijn gevonden.
Eenzaam voelen betekent niet alleen zijn.
Wanneer je doorvraagt als iemand zich eenzaam voelt wordt weleens gezegd ‘ik ben alleen’. En toch is het niet zo dat je dit ook kunt vast stellen als een oorzaak/gevolg redenatie. Dat wanneer je alleen bent; je je ook eenzaam voelt. Er zijn namelijk ook mensen die alleen zijn maar zich helemaal niet eenzaam voelen. Maar hoe vaak hoor je een vriendin of misschien jezelf wel zeggen ‘Ik heb zoveel mensen om me heen en tóch voel ik me eenzaam.’ Waar heeft dat eenzaam voelen nou precies mee te maken? Dat er kan zijn wanneer je een hele hoop mensen om je heen hebt, maar dat niet persé aanwezig hoeft te zijn als je niemand om je heen hebt.
Dit is te begrijpen wanneer je de definitie van eenzaamheid erbij pakt. Eenzaamheid wordt daarin uitgelegd als het voelen van een leegte dat komt door een onvermogen je verbonden te kunnen voelen met je omgeving.
Een voorbeeld is dat je op een schoolreünie bent en er zijn allemaal oude klasgenootjes die je al in geen jaren meer hebt gezien. Een hoop mensen om je heen dus. Maar wanneer je bij een groepje gaat staan die het aandachtig over die leuke leraar van groep 8 hebben, net dat jaar waarin jij was blijven zitten, merk je dat je zo graag mee wilt praten, maar al dat gezegd wordt is van de periode waarbij jij niet meer bij je klasgenootjes in de klas zat. Een beetje ongemakkelijk sta je erbij. Je kunt geen aansluiting vinden al doe je zo je best. Want wanneer je het onderwerp probeert om te gooien naar die toffe leraar van groep 6, haakt de groep af en gaat weer door op het andere onderwerp. De verwachtingen die zij van jou hebben, namelijk meepraten over de leraar van groep 8, kan jij tot je spijt niet waarmaken. Dit wordt emotionele eenzaamheid genoemd.
De mens van nu en eenzaamheid
Dat eenzaamheid dus niet alleen wordt herkent door de mensen op dit forum maar ook in geheel Nederland herkent wordt komt mede doordat mensen tegenwoordig in zoveel verschillende groepen leven; je gezin, je opleiding, de volleybalvereniging, je dansgroep, je vriendinnengroepje, de buurt. En zo vaak nog velen meer. En in al die situaties heb je een andere rol. In je gezin ben je kind, maar ook de grote zus van.. en misschien zelfs ook weer het kleine zusje van… In je volleyballteam ben je misschien wel de aanvoerster daar waar je bij dansles juist een van de vele meiden bent. Voor je buren ben je het buurmeisje en op je opleiding ben je een van de vele studenten. Alleen dan al zo ontzettend veel verschillende rollen!
En elk van die rollen kent weer andere verwachtingen, zijn andere sociale normen voor. En het punt is dat lang niet iedereen zo sociaalvaardig en flexibel is of zo makkelijk nieuwe contacten aan durft te gaan. Je eigen verwachtingen waar je dan niet aan kan voldoen; je zou ook zo graag de lieve grote zus willen zijn maar je bent ook die student die huiswerk moet maken en daardoor niet veel tijd heeft. En daarnaast ook de verwachtingen die anderen van je hebben maar die niet altijd haalbaar zijn voor jou, kunnen je een gevoel van leegte geven. Je voelt je niet ‘verbonden’ met de mensen om je heen, al zijn het er nog zoveel. En dat geeft het gevoel dat je eenzaam bent.
Eenzaamheid een taboe?
In het hier en nu lijkt iedereen maar druk, druk, druk. Iedereen heeft zo zijn afspraken, verplichtingen en zo zijn de dagen vaak erg gevuld. Dit maakt het soms erg moeilijk om aan te geven dat je je eenzaam voelt. Want iedereen om je heen lijkt het zo perfect voor elkaar te hebben en geniet van alle contacten die ze hebben. Helaas is er hier vaak sprake van schijn. Kijk alleen al maar naar de enorme groep mensen die de feestdagen in eenzaamheid doorbrengen of die het gevoel hebben ‘buiten de boot’ te vallen omdat ze niet uitgaan met feestdagen maar liever thuis een spelletje zouden willen doen, mensen die geen kerstkaartjes krijgen terwijl ze zelf zoveel kaarten hebben verstuurd. Maar ook de mensen, misschien wel de vriendinnen om je heen die volop gaan stappen met oud en nieuw. Naar jouw idee omdat ze het helemaal geweldig vinden, het gezellig hebben en genieten van de stapavondjes.
Toch ook zijn er dan ongetwijfeld een aantal vriendinnen die een leegte voelen, omdat ze veel liever iets anders hadden gewild maar nu heel hard bezig zijn te voldoen aan verwachtingen van anderen, waar ze zichzelf diep van binnen helemaal niet zo verbonden voelen. Het lijkt haast een beetje toe te geven dat je eenzaam bent, want ‘jij hebt het toch zo goed voor elkaar! Kijk naar alle mensen om je heen’ En dan vraag je jezelf af waarom je eigenlijk zeurt; je zou het toch zo goed voor elkaar hebben… Waarbij je je weer niet begrepen voelt en een afstand voelt. En zo vervolgens houd je de volgende keer maar je mond, waardoor de eenzame mensen er wel zijn, maar ‘onzichtbaar’ lijken in eerste instantie.
Eenzaamheid bij oudere mensen
Ook komt eenzaamheid veel bij bejaarden voor. Er is vaak een grote kloof tussen opa en oma en kleinkinderen. De kleinkinderen hebben nieuwe hobby’s die er vroeger niet waren, bijvoorbeeld een Wii. Waarbij het eerst nog leuk is om opa uit te leggen hoe het werkt verslapt het vaak wanneer het niet lukt. Opa merkt dat hij niet aan de verwachting van zijn kleinzoontje maar ook van zichzelf kan voldoen. Het jongetje besluit een volgende keer maar naar z’n vriendje te gaan in plaats van naar opa en oma want hij kan meespelen op de Wii. En zo verwatert het contact met opa en oma. Zo hoeft het natuurlijk niet te gaan maar schrijnend genoeg is het wel in veel gezinnen aan de orde. Ook voor bejaarden mensen wordt het lastig nog naar mensen toe te gaan gezien hun lichamelijke beperkingen. Vaak kunnen ze op een gegeven moment niet meer verder komen dan hun eigen huisje. Zo zitten ze steeds vaker alleen, raken ze geïsoleerd; en voelen ze zich eenzaam.
Het gevaar van eenzaamheid
Bij hele ernstige eenzaamheid kan het zelfbeeld aangetast worden. De kans bestaat dat je dan in een negatieve spiraal komt; de overtuiging ontstaat dat er toch niets zal veranderen, je altijd eenzaam zal blijven. Waardoor je de energie verliest om je ervoor in te zetten. Of veel belangrijker nog; je blik vertroebelt en je niet meer merkt dat je ergen opgenomen wordt in een groep en welkom bent, maar door je eigen piekergedachtes dit niet eens meer door hebt. Depressieve gedachtes ontstaan, je eetlust verdwijnt, je slaapt slecht. Daarmee is eenzaamheid volgens het GGD zelfs een op zichzelf staand gezondheidsprobleem.
Doorbreek de cirkel
Dat eenzaamheid dus eigenlijk een heel veel voorkomend probleem is, zoals bij pubers en jong volwassenen is het ook iets wat speelt onder bejaarden maar ongetwijfeld onder zoveel meer mensen om je heen. Doorbreek het taboe, en deel je gevoel. Waarschijnlijk zijn er zoveel mensen om je heen die het zullen herkennen, zodat je er samen over kunt praten en zo misschien, gericht een beetje minder eenzaam zult voelen.
Bron: Mens en Samenleving
Bron: GGD
Geef een reactie