Omdat het door omstandigheden op m'n pad is gekomen, ben ik dit jaar gestart met een ADHD behandeling. Ongeveer om de week heb ik een gesprek met mijn coach. Ook werd mij aangeboden om weer met medicatie te starten. Direct voelde ik een soort van weerstand. Ik vond het nogal wat en bovendien, wat zou medicatie voor mij kunnen betekenen?

Mijn eerdere ervaringen met ADHD medicatie

Die weerstand kwam niet uit het niets. Ik had namelijk twee keer eerder medicatie gebruikt. De eerste keer, bijna tien jaar geleden, was voor mij in de eerste instantie een positieve ervaring. Ik kreeg destijds Concerta voorgeschreven. Methylfenidaat met verlengde afgifte. Ik merkte wel degelijk voordelen van de medicatie en leerde door het verschil beter wat ADD voor mij betekende. Toch voelde het na een jaar niet helemaal fijn meer en ben ik er weer mee gestopt. Nu moet ik toegeven dat het toen toch al een onrustige periode was en dat ik ook een dubbele agenda had wat de medicatie betrof.

Ik worstelde met een eetstoornis en was me ervan bewust dat ADHD medicatie een geremde eetlust als bijwerking zou kunnen hebben. Dit zag ik in die tijd als een groot voordeel en ik had er een nogal wat hoop op gevestigd. Echter viel het allemaal wel mee bij mij, het hielp niet tegen de eetbuien en het zorgde er zelfs voor dat ik extra veel honger had op het moment dat de medicatie uitwerkte. Ik voelde me heel opgefokt en mijn stemming verslechterde. Dit kan een bijwerking van de medicatie zijn geweest, maar achteraf gezien kan de eetstoornis daar ook een grote rol in hebben gehad.

Een paar jaar later besloot ik het opnieuw te proberen. Hoewel ik de eerste keer langwerkende medicatie had, kreeg ik de tweede keer een kortwerkende vorm van methylfenidaat, Ritalin. De langwerkende neem je één keer in in de ochtend, maar de kortwerkende een paar keer op een dag. Dit wilde ik zelf, want het kortwerkende medicijn wordt wel volledig vergoed en het langwerkende medicijn niet. Het was echter nog een hele kunst om al die pillen per dag op tijd in te nemen en waardoor de medicatie gedurende de dag steeds in- en uit werkte. Het zorgde voor meer onrust dan rust, dus ik ben er na een tijdje toch maar weer mee gestopt. Ik wist het zeker: Medicatie is niets voor mij.

Wat kan medicatie mij opleveren?

Daar zat ik dan, tegenover de arts die mij voorstelde om weer medicatie te gaan gebruiken. Ik vertelde hem over mijn ervaringen en de twijfels die ik had. Meteen kon hij mij vertellen dat de kortwerkende medicatie niet langer een eerste keus is en dat ze het eigenlijk afraden om die te gebruiken, omdat het inderdaad voor zoveel schommelingen kan zorgen. De voorkeur zou uitgaan naar een langwerkende vorm van medicatie... "Ho, ho! De voorkeur? Niet zo snel. Ik weet niet eens of ik dit wel wil. Is het nodig? Is alleen een coach niet genoeg?" Een goede en terechte vraag, vond de arts. Hij vroeg of ik wist hoe AD(H)D en de medicatie eigenlijk werkt. Qua symptomen dacht ik het wel te weten, maar hoe dat precies in je hersenen te werk gaat?

Het zit zo: Onze hersenen krijgen voortdurend prikkels binnen van buitenaf, maar ook van binnenuit, zoals je gedachten. De boodschapperstoffen dopamine en noradrenaline filteren deze prikkels. Dit zorgt ervoor dat je kan focussen op wat belangrijk is en dat onbelangrijke zaken wat naar de achtergrond kunnen verdwijnen. Als de boodschapperstoffen hun werk hebben gedaan, worden ze door een soort pompje weer opgezogen. Bij mensen met ADHD werkt deze functie niet zo goed. Het 'pompje' staat te hard. Hierdoor komen er te weinig boodschapperstoffen 'aan de overkant' en worden prikkels niet goed gefilterd, waardoor ze allemaal even sterk binnenkomen. Dat maakt het moeilijker om je ergens op te concentreren. 

Medicatie kan ervoor zorgen dat het 'pompje' minder hard staat, zodat er minder boodschapperstoffen worden 'opgezogen' of dat er meer boodschapperstoffen worden aangemaakt, zodat ze meer kans hebben om 'aan de overkant' te komen. Hierdoor kan je prikkels dus beter filteren en je gemakkelijker concentreren. ADHD of ADD is niet iets waar je overheen kan groeien of iets waar je van kan herstellen. Je hebt het of je hebt het niet. Door middel van coaching kan je tools ontwikkelen die het makkelijker maken om structuur in je leven aan te brengen, maar je hersenen gaan niet anders werken. De ADHD wordt niet minder. Hoewel je best je eigen weg in het leven zou kunnen vinden, kunnen dingen je ook een stuk meer energie kosten.

De uitleg die ik kreeg heeft mij weten te overtuigen om het toch weer te proberen. Blijkbaar had ik mijn weg gevonden en bepaalde tools ontwikkeld, maar misschien viel er toch nog iets te winnen. Iets dat ik me op dat moment nog niet kon voorstellen. Ik kon er immers altijd weer mee stoppen als het me niet zou bevallen. ADHD medicatie is niet iets waar je verslaafd aan raakt, dus stoppen kan ten allen tijden. Nu ik er toch mee bezig was kon ik het net zo goed als een onderzoek zien. Ik sta immers weer heel anders in het leven dan vroeger en dat is wel gebleken.

Wat medicatie op dit moment voor mij betekent

Al met al wist ik in eerste instantie niet zo goed wat ik in z'n geheel van de ADHD behandeling kon verwachten. Het ging/gaat namelijk best goed met mij. Voor m'n behandeling al ervoer ik nooit echt last van mijn ADD op het werk. Ik heb een huis, geen financiële problemen, een agenda die werkt en een fijne invulling van mijn vrije tijd. Misschien was ik soms wat gestrest of chaotisch, maar wat kan je nou van een mens verwachten? Dat is toch heel normaal? Toch ging ik in zee met de behandeling, want ik had het gevoel dat het ook niet voor niks op mijn pad was gekomen. Wie weet kwam er nog iets uit dat ik eerder niet had kunnen bedenken…

Wat de medicatie betreft is het even zoeken naar een juiste vorm en dosering. Naast verschillende werkzame stoffen heb je ook allerlei verschillende merken, met verschillende hulpstoffen, die qua bijwerkingen toch weer een ander effect per persoon kunnen hebben. De twee meestgebruikte werkzame stoffen zijn methylfenidaat en dexamfetamine. Methylfenidaat zet dat genoemde pompje zachter en dexamfetamine zorgt voor meer boodschappersstoffen. Het ene is niet per se beter dan het andere, dat is heel persoonlijk, het is dus echt een kwestie van proberen en de effecten en bijwerkingen bijhouden. Omdat ik eerder een positief effect had bij Concerta, besloten we bij mij te beginnen met methylfenidaat.

Bij het eerste merk had ik ontzettend veel last van bijwerkingen. Hartkloppingen, slecht slapen, zweten, koude rillingen, minder eetlust en een gejaagd gevoel. Zo veel, dat het eigenlijk niet opwoog tegen de effecten ervan. Bijwerkingen die veel voorkomen zijn: Minder eetlust, slecht slapen, droge mond, versnelde hartslag en een gejaagd gevoel. Deze bijwerkingen nemen meestal af na een paar weken. Het zou altijd moeten opwegen tegen de positieve effecten, anders heeft het geen zin. Een ander merk, met dezelfde hoeveelheid werkzame stof, was voor mij een wereld van verschil. 

De medicatie heeft tegen mijn verwachtingen in voor een hoop inzicht gezorgd. Hoewel ik eerst niet het idee had erg veel last te hebben van m'n ADD, omdat ik prima functioneer, merk ik toch dat er dingen anders zijn. Dingen waar ik in de eerste instantie helemaal niet zo aan had gedacht. Zo kan ik bijvoorbeeld veel langer in een museum rondlopen, zonder na anderhalf uur doodmoe te zijn van alle indrukken. Pas toen ik voor het eerst met medicatie op in een museum was, merkte ik dat verschil. Een ander mooi voorbeeld was dat iemand in de medicatiegroep vertelde dat hij op reis, door zijn ADHD, zichzelf echt moest dwingen om stil te staan bij de mooie natuur. Medicatie kan ook op die manier een rol spelen in het meer bewust zijn van je omgeving. Ook merk ik in gesprekken dat ik het makkelijker vind om echt naar iemand te luisteren en het verhaal in me op te nemen. Het is niet zo dat hiervoor alles langs me heen ging, maar het is toch een subtiel en vooral ook fijn verschil. De effecten van ADHD en medicatie kunnen veel verder gaan dan beter kunnen leren of concentreren op school of werk. Iets waar ik zelf ook nog niet zo bij stil had gestaan. 

Zo merkte ik in de medicatiegroep ook dat er mensen waren die plotseling opmerkten dat ze heel moe waren of spanning in de nek hadden. "Komt dat door de medicatie?" Waarschijnlijker is dat dat altijd al was, maar dat je nu meer concentratie hebt om bepaalde gevoelens op te kunnen merken. Zowel lichamelijk, maar ook op emotioneel gebied. Als ik er zo op terugkijk, snap ik wel waarom ik me zo rot voelde toen ik tijdens mijn eetstoornis ADHD medicatie gebruikte. Een verminderde stemming kan een effect zijn van de medicatie, maar het kan ook zijn dat ik het gewoon beter opmerkte. Dat kan natuurlijk ook als een voordeel werken, want je kan beter naar jezelf leren luisteren, maar in die tijd vond ik dat nog behoorlijk lastig. Ik voelde liever niet, daar had ik mijn eetstoornis immers voor.

Ineens ben ik me ervan bewust waarom ik zo snel moe word van autorijden en liever niet zelf achter het stuur zit. Iets wat ik ergens al wist, maar wat nu ineens nog duidelijker zichtbaar wordt. Ik merk dat ik mijn tijd altijd veel te ruim inschat en zelfs dan nog haast kan hebben, terwijl het helemaal niet nodig is. Ik merk dat ik nu veel vaker en beter echt contact met mensen kan maken, omdat ik er gewoon meer ben. Voor mij gaat het niet zo om het wel of niet beter presteren, maar eerder om het wat prettiger functioneren. Hoewel het voor sommige mensen echt een groot verschil kan maken op hun werk of bij hun studie, merk ik dat zelf niet zo erg. Misschien omdat het op dat gebied al prima ging en ik mijn weg er in heb gevonden. Ik merk het juist op andere gebieden wat meer. Het is ook maar net hoe je leven is ingericht en hoe jij bent als persoon. Je bent niet je diagnose, je bent een persoon met een diagnose, die op zichzelf dus ook nog allemaal interesses, karakteigenschappen, krachten en valkuilen heeft. Dat is niet ineens anders.

Volgens m'n behandeling zou je zo'n 30% verbetering in klachten moeten merken met medicatie. Lastig te meten misschien, maar het gaat niet per se om feiten en harde cijfers, wel om hoe jij je voelt. Daar merk je genoeg aan. Het is niet zo dat medicatie je ineens een supermens gaat maken. Ik ben niet altijd mega gefocust of ineens de beste chauffeur. Ik ben niet nooit meer moe en vergeet heus nog wel eens m'n sleutels. Ik heb niet altijd al het overzicht en ben niet super geordend. De effecten zijn subtiel, maar dat vind ik juist fijn, want ik vind het wel belangrijk dat ik me mezelf blijf voelen.

Dat ik niet mijn brede interesses, mijn spontaniteit, inlevensvermogen en creativiteit verlies, want ADHD is niet per se iets negatiefs. Helemaal niet zelfs. Er zitten ook heel positieve kanten aan, die ook nu nog goed tot hun recht kunnen komen. Wat dat betreft ben ik blij dat ik er tien jaar na de diagnose nog eens ingedoken ben, want ik kijk er heel anders tegenaan en merk andere dingen op. Misschien omdat ik ouder ben, misschien omdat ik door mijn werk veel met de innerlijke mens bezig ben of misschien omdat ik zonder eetstoornis veel meer ruimte heb om hier dieper op in te gaan. Misschien wel een beetje van allemaal.

Hoe het op dit moment in mijn leven gaat zijn om een langere periode ADHD medicatie te gebruiken, weet ik niet. Ik weet niet hoe het zich gaat ontwikkelen en of ik ooit nog eens ergens op terug ga komen. Ik ben nog altijd bezig met de gesprekken met mijn coach en leer een hele hoop over wat ADD voor mij betekent. Daar was misschien geen haast bij, maar nu het er is is het heel interessant en goed. Dit is mijn verhaal over medicatie en wat ik daar tot dusver over denk. Mijn ervaring. Een ervaring die voor iedereen anders kan zijn. Er leiden meerdere wegen naar Rome, bij iedereen past iets anders. Dat ligt aan je genetische bouw, maar ook aan de invulling van je leven en wat jij graag zou willen. Ga vooral zelf dat onderzoek aan en doe wat goed voelt.

Wat is jouw ervaring met ADHD medicatie? 

Vanavond is er van 19:00 tot 20:00 een themachat met mij over ADHD. Worstel jij met ADHD of heb je er vragen over? Komt gerust langs.