Vertrouw op en volg je gevoel. Het klinkt als een wijze raad, maar in hoeverre is dat eigenlijk zo? Ik heb heel vaak het gevoel gehad dik te zijn, lelijk te zijn, eenzaam te zijn, niet goed genoeg te zijn. Op dat moment volgde ik die gedachten en gevoelens, maar achteraf gezien was dat helemaal niet nodig geweest. Mijn gevoelens hadden het blijkbaar helemaal niet altijd bij het rechte eind. Moest je nu dan wel of juist niet je gevoel volgen..?

In Nederland kennen we meerdere gezegden over gevoelens die ons misleiden; Angst is een slechte raadgever, zwart voor de ogen zien van woede, in blinde paniek zijn en ook liefde die blind maakt. Blijkbaar kunnen we onze gevoelens niet altijd vertrouwen. Toch wordt ons ook altijd de raad gegeven om ons gevoel te volgen en er op te vertrouwen. Dat vond ik, zeker toen m'n gevoelens zo negatief waren, behoorlijk verwarrend. Mijn gevoelens werden behoorlijk beïnvloed door mijn eetstoornis en mijn lage zelfbeeld. Nog altijd heeft mijn gevoel het niet altijd bij het juiste eind. Dat is soms best verwarrend, maar gelukkig lukt het me wel wat beter om het allemaal in perspectief te zien en leidt het niet meer tot destructief gedrag.

Waar komt gevoel vandaan?

In therapie heb ik geleerd dat je nooit zomaar iets voelt. Gevoelens ontstaan vanuit bepaalde gedachten die je hebt over bepaalde gebeurtenissen. Er gebeurt iets en jij vind daar wat van. Iemand doet of zegt iets en je vind daar wat van. Je ziet iets gebeuren je vind daar wat van. Je ziet jezelf in de spiegel en je vind daar wat van. Wat je daar van vind bepalen je gevoelens. Tot zover is dat allemaal best wel logisch, maar waar het mis gaat is als de gedachten die we hebben over bepaalde gebeurtenissen niet in lijn liggen met de werkelijkheid.

Zo kon ik bijvoorbeeld in de spiegel kijken en denken: 'Ik ben dik'. Even helemaal los van of dat werkelijk zo was of dat dat beeld kwam vanuit een vertekend lichaamsbeeld. Dan zou je nog kunnen zeggen: "Nou en? Hoezo zou dat zo veel gevoelens oproepen?" Ik dacht dan ook niet alleen 'ik ben dik'. Ik dacht: "Ik ben dik en mensen gaan me daarop afkeuren, waardoor niemand nog van me zou houden, ik niks waard ben en iedereen me haat." Dat is toch een heel andere gedachte en het is logisch dat je daar verdrietig van wordt... Maar is het waar?

Mijn gevoel was dus volkomen logisch, maar mijn gedachten waren niet in lijn met de werkelijkheid. Als ik al werkelijk dik zou zijn, zou dat niet betekenen dat ik waardeloos zou zijn en dat iedereen me zou haten. Het zou enkel en alleen betekenen dat ik dik was. Toch had ik die gedachte... Die gedachte dat mijn hele leven en mijn hele wereld in zou storten. Intens verdriet en intense zelfhaat, omdat ik mezelf zo waardeloos vond en ik dacht dat het allemaal mijn eigen schuld was. Dat is waar mijn gevoel in die situatie vandaan kwam.

Deze manier van het ontleden van je gevoelens en gedachten kan je ook op andere situaties toepassen. Zo klopte mijn gevoelens wel vaker niet. Wanneer ik dacht dat iedereen me haatte, omdat ik iemand vergeten was om me uit te nodigen, terwijl ik gister nog iets leuks met iemand had gedaan. Wanneer ik een test verkeerd maakte en dacht dat ik de domste persoon op aarde was. Wanneer ik per ongeluk iets verkeerds had gezegd en ik dacht dat het nooit meer goed zou komen. Ik kon mezelf zo afstraffen hierom, maar mijn gevoelens en gedachten werden sterk beïnvloed door mijn eetstoornis en lage zelfbeeld. Ze waren dus niet waar. In dit geval kon ik dus beter niet mijn gevoel volgen.

Met het verkeerde been uit bed stappen

Een eetstoornis is een psychische ziekte. Ik denk dat het belangrijk is om daar af en toe bij stil te staan. Het is namelijk niet zo dat jij je gewoon aanstelt of iets dat je in een dagje even kan verhelpen. Herstellen van een eetstoornis kost tijd, aandacht en goede zorg. Toch kunnen ook minder heftige dingen een invloed hebben op hoe je je voelt. Iedereen stapt wel eens met het verkeerde been uit bed. Als je wat vermoeider of chagrijniger bent, kan dit ook invloed hebben op hoe je de dingen om je heen ervaart en dus op hoe je je voelt.

Als ik even niet zo lekker in m'n vel zit, om wat voor reden dan ook, kan ik bijvoorbeeld een stuk opgefokter zijn in het verkeer. Ik kan me echt laten kennen door een regenbui of iets dat grappig bedoeld is totaal verkeerd oppakken. Mijn gevoel is terecht, want zo ervaar ik het nu eenmaal en dat is niet zonder rede, maar m'n gevoel is wellicht niet nodig. Er wordt wel eens afgeraden om grote beslissingen te maken als je niet lekker in je vel zit, juist omdat je gevoel de volgende dag weer heel anders en een stuk realistischer kan zijn.

Misschien op zo'n dag maar even niet je gevoel volgen dus? Dat ligt er denk ik een beetje aan. Als je wat meer zicht hebt op waarom je je voelt zoals je je voelt, kan je dat gevoel misschien niet meteen veranderen. Maar kan je wel kiezen wat je met dat gevoel gaat doen. Geen grote beslissingen maken dus, maar je gevoel kan je op deze manier wel vertellen dat je misschien even rustig aan mag doen, omdat je je dag niet hebt of erg vermoeid bent. Het is maar een voorbeeld.

Verslaafd aan gevoelens

Toen iemand uit mijn omgeving benoemde dat ik misschien wel verslaafd was aan mijn negatieve gevoelens, schoot dat bij mij helemaal in het verkeerde keelgat. Alsof ik me zo slecht wílde voelen?! Het gaf me het gevoel dat mijn gevoelens niet serieus genomen werden en dat de ander blijkbaar dacht dat ik mij aanstelde. Ik schoot meteen in de verdediging, maar hoe meer ik er over nadacht, hoe meer ik ondervond dat het tot op zekere hoogte misschien wel klopte.

Gevoelens doen wat met je, dat is zeker. Voor mij gold dat gevoelens een bepaalde leegte konden invullen. Ik voelde me liever ontzettend slecht, dan dat ik me me maar neutraal voelde. Die leegte voelde als niks. Alsof ik niks was. Daarnaast gaven mijn emoties me het recht om dingen eng of moeilijk te vinden. Iets niet aan te hoeven gaan. Mezelf niet onder ogen te hoeven komen. Het is niet zo dat ik dit echt bewust zo inzette, maar onbewust, verschool me ik constant ander al deze heftige emoties. In dat geval waren mijn emoties ook niet de beste leidraad.

Hoe maak ik de juiste keuzes?

Ik heb de waarheid niet in pacht. Ik ben niet alwetend of almachtig, maar dit is mijn ervaring wat het volgen van je gevoel betreft. Mijn gevoel was en is niet altijd betrouwbaar. Mijn verstand was aangedaan door een psychische ziekte. Ik had even niet de mogelijkheid om de wereld te zien zoals hij echt was. Wat dat ook moge betekenen. Dat wil niet zeggen dat ik fout zat, want het was op dat moment mijn waarheid. In die zien kan de wereld zoals hij echt is misschien wel voor iedereen verschillend zijn. Toch wil je graag de juiste keuzes maken. Je niet laten misleiden door je gevoelens, maar ook je gevoel niet compleet voorbij gaan.

Je gevoel heb je niet voor niks, dus luister daar ook zeker naar, maar het hoeft misschien niet alles bepalend te zijn? Wat dat betreft is het denk ik goed om je gevoel en verstand altijd naast elkaar te leggen. Niet te impulsief te reageren, maar ook niet alles te overdenken. Het is soms een lastige balans om te vinden en het is geen garantie dat het nooit lastig is om een keuze te maken of dat je nooit een verkeerde keuze zal maken. Mensen zijn mensen, dus dat hoort er allemaal bij. Wees daarin dus ook niet te streng naar jezelf.

Luister naar wat je voelt, maar durf ook verder te kijken dan dat, zonder je gevoel weg te hoeven drukken. Erken dat je iets voelt, maar probeer open te staan voor andere gevoelens. Door zelf na te denken, maar ook door met anderen te praten en vragen te stellen. Samen bezitten we een stuk meer kennis en ervaringen dan in ons eentje. Durf daar ook op te vertrouwen. Zeker als het gaat over eetstoornisherstel kunnen gevoelens lijnrecht tegenover je verstand staan. Als je begrijpt waarom dat is, kan je ondanks dat het gevoel er nu eenmaal is, toch een andere keuze maken. Daardoor doe je hopelijk positieve ervaringen op, waardoor je gevoelens ook minder negatief en angstig zullen zijn.

Luister naar hoe je je voelt. Het is niet voor niets en het heeft een bepaalde waarde, maar weet dat je gevoel niet áltijd gelijk heeft. Dat hoeft helemaal niet iets verkeerd te zijn, gelukkig. 

Vind jij het wel eens lastig of je nou je gevoel of je verstand moet volgen?

fotografie: Analise Benevides