Niks aan de hand, er is niks aan de hand... Zolang ik dit maar vaak genoeg tegen mezelf zei, was er ook even niks aan de hand. Ik was nog jong en was ik me nog helemaal niet bewust van de labels 'goed' en 'fout'. Toch voelde ik de weerstand in mijn hele lichaam. Alsof er toch iets in mij zat wat ergens heel goed wist dat dit niet oké was. Dat het niet oké was dat hij mij op die manier aanraakte... 

"Als het zo vaak gebeurt, dan moet ik die kinderen weleens in de klas gehad hebben, en ik heb het nooit gemerkt..." Een zin uit de documentaire met de (voor mij wel) herkenbare titel 'Niks aan de hand', die afgelopen week is uitgezonden. Een aangrijpende documentaire over seksueel misbruik en de merkbare gevolgen hiervan. Deze zin geeft denk ik ook meteen een deel van het gevaar aan: seksueel misbruik is haast niet te merken voor omstanders. Dader en slachtoffer hebben vaak hun eigen redenen om dit geheim te houden. En dat geheim ken ik helaas maar al te goed.

Mocht je hier zelf (helaas) ervaring mee hebben of je weet van jezelf dat je voor thema's als deze gevoelig bent, raad ik je aan om de documentaire samen te kijken met iemand die je vertrouwt en waar je je veilig bij voelt. Ook raad ik je aan om deze blog met iemand samen te lezen. 

Mag ik het misbruik noemen?

Al eerder heb ik wat geschreven over mijn ervaring met misbruik. Ik vond het toen nog lastig om het misbruik te noemen, maar dankzij jullie reacties vind ik die term nu meer dan terecht. Ik heb inmiddels geleerd dat het inderdaad niet om de feitelijke waarheid gaat, maar om mijn beleving van diezelfde waarheid. Hoe ík de situatie heb ervaren. Iemand die ik als veilig zag, deed inbreuk op mijn seksualiteit, mijn ontwikkeling en maakte gebruik van mijn kwetsbaarheid. En dat is op z'n minst erg kwalijk te noemen.

"Het moment dat mijn leven veranderde. Het moment dat ik hem begon te zien als een vreselijk enge man. Het gebeurde onderaan de trap, in zijn huis. De visite zat in de woonkamer aan de koffie en ik mocht een spelletje doen op de computer. Hij liep me achterna. Wilde ook een spelletje doen, maar ik wilde niet meespelen. Huilend ben ik naar boven gerend, waar mijn zusje mij vertelde dat ik 'nog niet eens borsten had'. Zij snapte het niet, en ik ook niet."

Uit de blog: 'voor als je bent aangeraakt.' 

Bij misbruik dacht ik zelf altijd aan 'echte' seks; de penetratie. Ik krijg kippenvel als ik dit nu opschrijf, omdat ik denk ik nog steeds wat schaamte ervaar rondom woorden die met seks te maken hebben. Toch valt strelen, aaien, aanraken, alles wat een seksuele bedoeling heeft, ook onder de noemer misbruik. Alles wat tegen jouw wil en zin in gebeurt, is niet oké.

Ook al voelde ik destijds de dreiging, toch hield ik mijn mond dicht. Jarenlang. De gedachte: hij is de volwassene en zal het wel beter weten, sijpelde als bloed door mijn hele lichaam. Ik voelde me ondergeschikt; mijn gevoelens ervoer ik als misplaatst. Ergens wist ik heus wel dat ik niet gek was, maar het idee dat dit echt een gemeende aanraking was, vond ik nog moeilijker te verkroppen dan het idee dat ik deze hele situatie zelf had verzonnen. En daarbij, wie zou mij geloven? Zolang ik hier maar niet meer bij stil zou staan, zou het vanzelf wel wegebben. Niks aan de hand... Toch?

Deze aanraking onderaan de trap werd later bestempeld als een trauma. De gevolgen die het zou meedragen zou ik tot de dag van vandaag nog voelen, maar daar dacht ik als jong meisje natuurlijk nog helemaal niet aan. Het voelde verkeerd, dus duwde ik het weg. Dat is niet de oplossing, weet ik nu. Ik denk dat dit overal ter wereld nog steeds gebeurt en ik hoop dat het bespreekbaar maken van deze trauma's voor meer openheid zorgt. Want juist als je de behoefte hebt om iets weg te stoppen, is het dan juist niet waardevol om erover te spreken...? 

Wat het voor mij persoonlijk lastig maakte, is dat mijn pleger in kwestie iemand was aan wie ik niet kon ontsnappen. Het betrof een goede vriend van de familie die ik veel zag. Ik maakte me vooral druk over de mogelijke gevolgen. Dat ik mijn pijn niet kon ventileren, was van ondergeschikt belang. 

Eetstoornis als bescherming

Ik moest mij ontwikkelen zoals mijn leeftijdsgenootjes dat deden. Althans, dat vond ik zelf. Dat ik een andere basis had dan mijn vriendinnen, moest ik maar gewoon even vergeten. Dat was niet zo belangrijk. Hoe ouder ik werd, hoe meer ik begon te merken dat ik dit deel van mij helemaal niet wilde ontwikkelen en onderzoeken. Ik vond het vreselijk om dingen te voelen die seks-gerelateerd waren, puur omdat dit mij weer vies liet voelen. Ik vond het vanzelfsprekend dat anderen hiermee bezig waren, maar bij mezelf vond ik het smerig en onnodig. Best een lastige tweestrijd. Aan de ene kant het 'ik-moet-me-niet-aanstellen' gevoel, wat ervoor zorgde dat ik mijn gevoel meer en meer verdoofde. Aan de andere kant het niet willen voelen van dat gevoel en het dus maar negeren, er vooral niks mee willen.

Al eerder onderzocht ik middels een blog het idee dat mijn eetstoornis voor mij een manier was om mezelf te beschermen. Ik gebruikte mijn eetstoornis om maar niet vrouwelijk te zijn. Maar dat was eigenlijk het probleem helemaal niet. Ik had geen problemen met mijn vrouwelijke delen, maar wel met de manier waarop daar om mij heen mee om werd gegaan. Als ik aan mijn lichaam dacht, dacht ik aan mijn vormen. Bij mijn vormen dacht ik aan seks en seks was vies. Bij alles wat met seks te maken had, ervoer ik een gigantische schaamte. Walging misschien zelfs wel. Het was niet zo dat ik deze gevoelens destijds terug kon herleiden naar het daadwerkelijke misbruik, maar ik mocht hier absoluut geen ding van maken. Alleen al de aanwezigheid van deze gedachtes zorgde ervoor dat ik me vies voelde. Pervers zelfs. En daarbij erkende ik dan op een manier dat ik een probleem had, dat er iets was voorgevallen, en dat was dus juist niet de bedoeling. Wanneer ik deze gedachtes wilde uitdagen, merkte ik dat dit juist irritatie opwekte. Het misbruik was niet mijn schuld, maar werd op deze manier wel mijn probleem. Juist omdat ik er geen probleem van wilde maken. 

Mijn eetstoornis werd mijn manier om mezelf te beschermen tegen die gevoelens. Zolang ik zelf maar niet geconfronteerd werd met mijn borsten, hoefde ik die schaamte ook niet te voelen. Ik wilde lelijk zijn, want dat misbruik begon inmiddels te voelen alsof ik het wel degelijk over mezelf had afgeroepen. Ik hield alles binnen, waardoor de situatie zich manifesteerde in een groot trauma. Juist omdat ik toen niet de steun opzocht die ik eigenlijk zo nodig had. Want er was wel degelijk iets aan de hand.

Ik heb het serieus genomen

Ik vraag me nog steeds weleens af of er bepaalde gevoelens en gedragingen voorkomen hadden kunnen worden als ik eerder aan de bel had getrokken. Ik denk dat het mij vooral had kunnen helpen in mijn eigen kijk op seks. Het is lastig om alleen met die gevoelens te blijven lopen, zeker als je ook zo jong bent. Wat ik vooral heb geleerd, is dat ik deze aanrakingen echt eerder serieus had mogen nemen. Wat voor mij niet meehielp is dat ik zelf niet zo goed wat seksueel misbruik precies inhield. De gedachte dat overkomt mij toch niet voelde haast verraderlijk. Want het overkwam me wel, alleen zag ik het zelf niet. Ik denk dat het belangrijk is om echt naar je gevoel te luisteren. Zoals ik eerder ook al beschreef, voelde ik dus wel degelijk aan dat dit een ongezonde situatie was. Als jij je bij iemand onveilig heb gevoeld, is dat reden genoeg om dit serieus te nemen. Ook al had dit misbruik voor mij op dat moment geen naam, ik voelde wel degelijk de dreiging. Dit ervaren is meer dan genoeg om hulp te zoeken, bij wie dan ook. 

Daarnaast was ik ook bang dat ik niet geloofd zou worden. De angst om anderen te kwetsen was sterk aanwezig en voelde belangrijker dan mijn groeiende trauma. Nu heb ik wel het idee dat onze maatschappij seksueel misbruik echt serieus neemt, toch zag ik dit niet op dat moment. Misschien ook omdat ik niet verder keek dan mijn huidige omgeving. Professionals staan altijd klaar om je te helpen, en zullen elke hulpvraag serieus nemen.

Ook vond ik het lastig om in te zien dat ik niet de schuldige was in dit verhaal. Het voelde alsof ik het zelf had uitgelokt, ook al heb ik dit nooit (bewust) gedaan. Ik was een kind. Bang voor de gevolgen, precies de angst waar de kennis in kwestie misbruik van heeft gemaakt. De gevolgen waar ik bang voor was, zijn helaas ook werkelijkheid geworden. Er is een kloof in mijn familie ontstaan, mensen hebben kanten gekozen. Tot op de dag van vandaag zie ik delen van mijn familie niet meer. Of dit ooit verandert, weet ik niet. Dit is natuurlijk vreselijk en ik heb hier echt wel last van gehad. Toch heb ik nooit spijt gehad dat ik mijn ervaring heb gedeeld, hoe moeilijk het ook voor mij is geweest. Ik ben voor mezelf opgekomen. Ik heb mezelf prioriteit gemaakt. Iets waar ik het heel lang moeilijk mee heb gehad. Ik wilde me niet langer stil houden voor zijn fouten, denkende dat ik het probleem was. Want dat was ik niet, dat weet ik nu. Ik heb mezelf gered door die hulp op te zoeken. Ik heb gekozen om te helen.

Wanneer iemand ongewenst aan jou zit, is dat zijn of haar gebrek, niet dat van jou. Niemand mag ongevraagd aan jou zitten, nooit. Daar is nooit een excuus voor, daar hoef je je nooit voor te verontschuldigen. 

Herken jij je in mijn verhaal? Hopelijk vind je de kracht om hierover te praten. Want het is niet normaal, seksueel misbruik is niet normaal. Er is wel degelijk iets aan de hand en daar mag je echt hulp bij vragen. 

Online en anoniem doorpraten over dit onderwerp? Chat met Fier is bedoeld voor iedereen die nare ervaringen heeft gehad. Is er iets gebeurd tegen je wil? Heb je fysiek of psychisch geweld meegemaakt of word je bedreigd? Of maak je je zorgen over iemand uit je omgeving? Praat er online over met de hulpverleners van Fier via de chat. De chat is open van maandag t/m vrijdag van 19.00 - 06.00 uur en op zaterdag en zondag van 20.00 - 06.00 uur.

De documentaire is op NPO2 uitgezonden en is nog terug te kijken.