Restrictief eten: het gaat niet alleen om de calorieen

 

Wanneer we denken aan restrictief omgaan met eten, gaat het al snel over calorieën. Wat je wel en niet eet, de angst die eten (en consumeren van calorieën) kan oproepen. Maar ik denk dat er een heel blog geschreven kan worden over restrictief eten, ik denk zelfs wel hele boeken, zonder dat het woord calorieën daarbij genoemd wordt. Calorieën tellen, planmatig te werk gaan: ja, het kan al snel eetgestoord worden. Maar ik denk dat de kern, wat er ten grondslag ligt (of kan liggen) aan dat gedrag, evenveel aandacht mag hebben. 

Over dingen laten staan, jezelf dingen ontzeggen, vanuit gevoel, vanuit gedachtes, overtuigingen.


Bron foto

Bestaansrecht

Als kind woog ik al zorgvuldig mijn opties af wanneer we een keer uit eten gingen. Niet per se omdat ik bang was voor eten, het uit handen geven van controle - ik was immers nog maar een kind dus zoveel controle had ik daar helemaal niet over. Maar er speelde al van alles op de achtergrond. Ik vond het toen al lastig om te kiezen wat ik zelf wilde. Meestal koos ik voor het simpelste, goedkoopste gerecht. Soms volstond alleen een voorgerecht, puur omdat ik het mezelf misgunde om iets te kiezen waar ik echt zin in had. Ik wilde anderen, mijn moeder, zo min mogelijk tot last zijn, letterlijk: door weinig ruimte in te nemen als persoon, maar ook emotioneel en financieel. Nee, een voorgerecht alleen volstaat echt prima, nee ik heb niet zo'n trek. Ik neem wel wat extra gratis brood.

Beloning als straf

Deze denkwijze duwde mij uiteindelijk ook mijn eetstoornis in. Me iets ontzeggen bleek makkelijker dan mezelf iets toezeggen. Ook al heb ik zeker periodes gehad waarin mijn voornemen om voor mezelf te zorgen ook in eetgestoord gedrag uitmondde, vooral de worsteling met mijn bestaansrecht was erg aanwezig.

Beloningbesmetting, of anhendonie1 met een mooi woord: het lijkt vaker voor te komen bij mensen met een eetstoornis en wordt ook dikwijls in verband gebracht met trauma. Ook ik ervoer een fijne smaak als 'straf'. En ironisch genoeg werkte het straffen voor mij juist belonend. Dáár haalde ik betekenis uit.

Ik verdien het om me rot te voelen

Het is makkelijk om, wanneer er een eetstoornis in het spel is, alleen de focus te houden op hoe dit zich in het eten vertaalde. Maar dat misgunnen, dat hele verwarde belonings- en strafsysteem, kwam op veel meer facetten terug. Zo mocht ik bijvoorbeeld geen zonnebrand dragen als ik de zon in ging (ik vond dat ik het 'verdiende' om te verbranden), douchen deed ik bij hoge uitzondering, evenals nieuwe kleding of andere spullen (puur voor mezelf) kopen. En als ik dan iets kocht, mocht het ook alleen maar met korting. Ik vond dat ik het geld hoe dan ook niet waard was.

Waarom dan toch ook het eten?

Jezelf eten (het leven) ontzeggen is nogal wat. Ik denk dat juist doordat er voor mij zoveel achter en onder zat, zoveel fundamenteels onstabiel voelde, ik die restricties doortrok in dat wat me juist in leven zou moeten houden. Tegen de primaire behoeftes ingaan. Misschien dat ik me daardoor enigzins gesterkt voelde (als ik dat aankan, dan ben ik echt tot veel in staat!), waardoor ik toch ook het negatieve zelfbeeld een beetje bijtrok. Want wat is er krachtiger dan tegen die primaire behoeftes ingaan? Nou, tegen die drang om jezelf kapot te maken ingaan, kan ik je nu vertellen.

Eigenwaarde ophangen aan cijfers

Tot dusver heb ik het woord calorieën nog niet genoemd, geloof ik. Toch wil ik er kort nog iets over zeggen. Voor mij waren destijds calorieën, en alle cijfers en planmatigheden daaromheen, iets waar ik echt in kon duiken. In kon verdwijnen als het ware. Misschien dat het haast een bevestiging was - gewoon, zo zwart op wit - dat ik actief mezelf aan het kapot maken was. Duidelijker kon het niet. De bevestiging dat ik mezelf kapot maakte gaf me denk ik zelfs meer 'motivatie' om mezelf nog dieper de vernieling in te helpen. Een soort sneeuwbaleffect van negatieve gevoelens. 

Restrictieve mindset

Restrictief handelen als gevolg van een beperkte mindset. Misschien herken jij jezelf in deze blog, in mijn worsteling. Misschien kies jij voor het brood, ook als je veel gelukkiger wordt van dat pastagerecht wat een stuk duuurder is. Ik hoop dat je niet vergeet dat je echt op jezelf mag inpraten dat je er mag zijn. Je hoeft niet te veranderen om iets te verdienen, je hoeft überhaupt niet te veranderen. Jij niet, alleen je mindset misschien. Want jij hoeft niet kapot. Je hoeft jezelf niet te straffen, je hebt niets fout gedaan. Je bent het allemaal dubbel en dwars waard: het eten, het geld, alles waar je naar verlangt. De enige waarde, het enige oordeel dat eraan vastgekleefd zit, heb je er zelf aan gekoppeld. Kies eens voor die pasta, smeer je maar in, neem ruimte in. Dat mag je jezelf echt toe-eigenen.

1: https://www.ntvp.nl

Deze blog kwam oorspronkelijk online in 2022


Kom bij Proud2Bme gratis en anoniem in contact met lotgenoten, ervaringsdeskundigen, psychologen en dietisten. Op ons forum kun je jouw verhaal delen en/of vragen stellen. Ook kan je dagelijks met ons chatten (de agenda vind je hier). Wij staan voor je klaar.

 

Gerelateerde blogposts

Reacties

Patro - Donderdag 25 augustus 2022 14:03
hoort hier ook bij: je eigenwaarde, je goed voelen over jezelf ophangen aan cijfers. Ik heb het de laatste tijd wat erger met gezonder eten en ook kcal verbranden op de loopband. Dat ik me beter voelde over mezelf als ik daar x op had gelopen. Pfff, zoooo irrant dat ik mijn stress hierop ging afreageren. Gelukkig herkende ik op tijd het patroon en nu even helemaal niet sporten. Maar wel dood eng. Nu maar even in de zon liggen ;)
A - Donderdag 25 augustus 2022 15:58
Heel herkenbaar.

Ik ben nauwelijks met kcal bezig, maar heb toch behoorlijk last van mijn eetstoornis. Het gaat over ruimte innemen. Er mogen zijn. "Wat is het makkelijkste en zorgt voor het minste gedoe voor anderen?"

Douchen? Ja, kan wel - maar dat geeft triggers en dan moet iemand anders in het gezin langer wachten op mij voordat hij kan douchen of voordat we weg kunnen naar waar we naartoe willen. Ik doe het wel als niemand er last van heeft en het niemand in de weg zit.

Uitgebreid koken, omdat ik hou van de heerlijke geuren en het bezig zijn met kleuren, geuren en smaken? Nee, dat kost zoveel tijd en rommel in de keuken. Persoon X heeft last van rommel, ik loop dan in de weg in de keuken als iemand drinken wil pakken, ik zorg dan voor veel afwas. Het eten is dan misschien niet op tijd klaar, terwijl mensen misschien wel al honger hebben. Nee, ik ga wel voor een nieuw kant - en klare maaltijdsalade.

Geld uitgeven aan mezelf? - waarom zou ik dat toch doen? Wat een onzin om dat te doen als ik al dingen heb die ik óók kan gebruiken, ook al is het te klein, zit het krap, knelt het, heb ik al jaren hetzelfde kapsel, is de mascara inmiddels uitgedroogd, omdat het al 10 jaar oud is, etc. Uit eten gaan en daar geld aan uitgeven? Waarom zou ik dat doen als ik thuis ook een boterham kan eten? Zonde van het geld.

Hetzelfde met zonnebrand gebruiken. Het is makkelijker om het niet te doen. Waarom zou ik mensen laten wachten terwijl ik mij insmeer als ik niet doodga van verbranden?

Waarom zou ik überhaupt eten als het zorgt voor afwas, rommel en het tijd kost?

Zo ook met sporten: waarom zou ik tijd inruimen om te sporten voor mezelf? Aan de andere kant; wel overal naartoe fietsen of lopen, want waarom zou je geld uitgeven aan een fiets, benzine of het OV?

En zo kan ik nog wel even doorgaan.
Mirjam - Vrijdag 26 augustus 2022 10:28
Heel herkenbaar ......... bedankt voor de verwoording ervan, lieve groet
Anne - Vrijdag 26 augustus 2022 11:14
Zo herkenbaar.
Er zijn soms dingen waar je niet onderuit kom om te kopen (dingen die essentieel zijn gaan kapot bijvoorbeeld) ik raak dan helemaal in de stress en bijna in paniek.
En altijd het goedkoopste, altijd zo min mogelijk gebruiken, nooit iets spontaans of omdat ik het gewoon leuk of fijn of lekker vind.
In relaties genoegen nemen met kruimeltjes en nooit geloven dat iemand je echt ziet.(zitten).

Toch wanneer je jezelf niets gunt kom je niet tot ontwikkeling, blijf je eigenlijk steeds steken bij de basisbehoeftes van de mens, omdat die nooit goed vervuld worden en kom je niet verder.Je blijft in feite heel materialistisch bezig al denk je het tegenovergestelde. Dat is niet
de bedoeling met het mens zijn.
Het is geen deugd om jezelf dingen te onthouden, zeker niet wanneer je een restrictieve aard hebt. Sommige mensen zouden zichzelf wel wat minder moeten/kunnen gunnen, maar als het juist je zwakte is moet je er tegen vechten, er niet (te veel) aan toe geven.

Denk SCROOGE !!

Evy - Vrijdag 26 augustus 2022 11:40
Dankje voor het delen!!!!
Jess - Dinsdag 30 augustus 2022 11:40
Heel erg herkenbaar! Was vroeger als kind al van nee hoeft niet hoor als mijn ouders mij een ijsje wilden aanbieden. Toen de ES kwam aanzetten kon ik minder geld uitgeven aan eten wat ik heel fijn vond. Nu nog steeds van winkel naar winkel om overal maar het goedkoopste te kopen. Of dingen als droog brood denk ik ah gaat nog wel. Ik gooi NOOIT iets weg want dat is zonde. Heel veel dingen die het leven leuker en makkelijker maken ontzeg ik mezelf, want ik heb het immers niet echt nodig..
blackandblue - Donderdag 1 februari 2024 14:08
Oh wauw. Zo herkenbaar dit. Mijn eetstoornis draait vrijwel volledig om bestaansrecht..