Op het randje van een burn-out
Niet kunnen slapen, huilbuien, gevoelens van wanhoop, stress, schreeuwen, uit elkaar klappen van spanning, geen moment rust. Studeren, werken, presteren, doorgaan, niet stoppen, doorgaan, niet aanstellen, doorgaan. Geen rust nemen, maar doorgaan. Ik ben in mijn leven één keer gevaarlijk dicht bij een burn-out gekomen. Gelukkig ben ik destijds op het nippertje ontsnapt aan een totale catastrofe waarbij ik compleet ingestort zou zijn. Ik stond op het randje.
Net als bij mijn eetstoornis, zag ik het totaal niet aankomen. Het was er voordat ik het doorhad. Ik zag niet in hoe destructief ik bezig was en kon niet meer objectief naar de situatie kijken. Rationeel denken over mijn gezondheid lukte niet meer. Ik zat vast in een situatie waarbij de uitweg zoek leek te zijn. Ik kon geen kant op, maar wilde dat eigenlijk ook niet. Ik wilde niet aan mezelf toegeven dat ik te veel hooi op mijn vork had genomen. Presteren gaf voor even voldoening en energie, maar lang niet genoeg om mijn staat van totale uitputting te verbeteren. Toch leek ik wel verslaafd aan presteren.
Zoals zoveel studenten was ik in een valkuil gestapt van te veel willen, willen presteren en veel te veel moeten. Voor vijf maanden volgde ik een pre-master aan de universiteit waarvoor ik vier, soms vijf, volle collegedagen had en elke week wel tentamens, papers of presentaties moest voorbereiden. Hiernaast werkte ik nog twee dagen in het weekend. Daar ging het mis.
Van te voren was door de opleiding nadrukkelijk aangekondigd dat het een enorm vol programma zou gaan worden, waarbij eigenlijk geen tijd was om nog te kunnen werken. Voor mijn gevoel moest ik er echter wel naast werken doordat ik het financieel niet breed had en mijn studielening al best groot was door de vertraging die ik had opgelopen met mijn eetstoornis.
Het waren van de ene kant vijf verschrikkelijk leerzame maanden, waarin ik keihard heb gewerkt, mezelf helemaal heb gegeven en al mijn grenzen heb verlegd. Van de andere kant waren het vijf maanden waarin ik nauwelijks heb geslapen en jaren ouder ben geworden. Ik voelde me constant gehaast en opgejaagd en was extreem prikkelbaar. Een praatje maken met een medestudent vond ik eigenlijk al tijdverspilling. Ik had er letterlijk geen tijd voor. Mijn relatie leed eronder en ik werd er zacht gezegd geen leuker mens op.
Ik ben tot het uiterste gegaan en dat is een harde leerschool geweest. Ergens ben ik blij met deze ervaring, ik weet nu namelijk dat ik het koste wat kost nooit meer zo ver ga laten komen. Anderzijds vind ik het erg verdrietig dat ik mezelf zo hard heb gepusht en het gevoel had niet anders te kunnen. Het was een gevecht waarbij ik de controle leek te verliezen. Een strijd die me zo deed denken aan de tijd dat ik een eetstoornis had. Ik wilde dit niet, maar had niet het gevoel dat ik een keuze had hierin. Ik deed het zelf, maar had er totaal geen grip op. Ik moest doorgaan, tot ik erbij neerviel.
Na deze vijf maanden had ik mijn pre-master cum laude gehaald, joepie. Ik heb toen griep gekregen en heb zeker zes weken lang gesukkeld met keel- en voorhoofdsholte ontstekingen. Mijn lijf was er verschrikkelijk slecht aan toe en alles kwam er tegelijk uit. Of dit het waard was? Ik weet het niet. Ik zou in het vervolg nooit meer mijn gezondheid op deze manier op het spel zetten.
Ik zou iedereen die last heeft van stressklachten het liefst persoonlijk wakker willen komen schudden en behoeden voor een totale burn-out. Het herkennen van de signalen is het halve werk en het is het echt waard om je levensstijl anders in te richten voordat het te laat is. Hier kun je een uitgebreide lijst vinden van signalen die je lichaam afgeeft als je te veel stress voelt. In deze blog wil ik graag ingaan op wat je zelf kan doen om een burn-out te voorkomen.
♥ Slapen
Goed slapen is enorm belangrijk in het voorkomen van een burn-out. 's Nachts verwerk je prikkels en krijg je nieuwe energie om de volgende dag weer vooruit te kunnen. Als je merkt dat je een poosje slecht slaapt is het belangrijk om eens bij jezelf na te gaan wat er allemaal speelt in je leven en of je niet te veel stress ervaart. Slecht slaap is vaak een eerste teken van je lichaam en je geest om aan te geven dat je jezelf voorbij aan het lopen bent. Houdt dit daarom goed in de gaten.
♥ Doe een stapje terug
Als je last hebt van spanningen en de dingen even wat minder goed lijken te gaan door stress is de verleiding heel groot om een tandje bij te zetten om alles maar weer zo snel mogelijk op de rit te krijgen. Dit is alleen lang niet altijd goed voor je. Als je last hebt van stress, angst en spanningen heb je eigenlijk juist meer rust nodig. Je zult geen tandje bij moeten zetten, maar juist pas op de plaats moeten maken en waar nodig een stapje terug moeten doen. Dit zal in het begin even tegen je intuïtie ingaan, maar is vaak wel het beste wat je kunt doen. Gun jezelf op de eerste plek ontspanning, ruimte en tijd.
♥ Goed is goed genoeg
Presteren hoeft echt niet altijd te betekenen dat je bij de allerbeste moet horen of altijd hoge cijfers hoeft te halen. Goed is goed genoeg, het hoeft niet perfect. Als je last hebt van prestatiedrang kan het een hele verademing zijn om jezelf eens wat ruimte te gunnen. Het is namelijk helemaal prima om altijd zessen te halen op school als dat zorgt voor meer ontspanning. Een diploma halen is al een fantastische prestatie op zich! Voorkom dat prestatiedrang je de das omdoet en gun jezelf de ruimte om eens niet voor de volle honderd procent ergens voor te gaan.
♥ Praat met anderen
Als je veel last hebt van stress, angst en spanningen kan het heel fijn zijn om daarover te praten met anderen. Onderzoek ook eens of de verwachtingen die je van jezelf hebt overeenkomen met de verwachtingen die anderen van je hebben. Vraag hulp waar nodig en geef ook eens wat werk uit handen. Je hoeft het niet allemaal alleen te doen. Groot kans dat eens goed ventileren oplucht en praten voor nieuwe inzichten zorgt. Het is ook helemaal niet gek om eens naar de huisarts te gaan als je last hebt van stress. Heel veel mensen hebben dit en de huisarts kan samen met jou bekijken wat jij nodig hebt om je leven anders in te richten. Wacht niet te lang! Je kunt er beter op tijd bij zijn, voordat je een burn-out te pakken hebt.
Wat doe jij tegen stress?
Gerelateerde blogposts
9
Reacties
Zou je het de volgende keer anders doen dus? Of niet? Het lijkt voor mij nu namelijk een voorbeeld van hoe je het niet wil, maar ik zie nergens een reflectie van hoe je het in dezelfde situatie anders zou doen.
Ik vraag dit omdat ik er veel in herken, maar niet het idee heb IN deze situatie een keuze te hebben. Alleen achteraf kan je natuurlijk zeggen dat het niet oké was en je het voortaan anders doet. Maar dat betekent dan wel dat er gewoon situaties zijn waarin je gewoon moet hopen dat je niet opgeslokt wordt door een burn-out..
Ik zie niet in waarom jouw reactie verwijderd zou worden, want ik vind het een terechte opmerking. :-)
Belangrijk is wel dat Lotte het hier heeft over een pre-master, een schakelprogramma waarbij geslaagde HBO-studenten kunnen doorstromen naar een universitaire master. Lotte schrijft niet of ze die master vervolgens ook daadwerkelijk gedaan heeft, maar als ik dit zo lees, dan vermoed ik van niet. Dan zou je je kunnen afvragen of het 't waard is geweest. Ze had ook kunnen zeggen: dit durf ik niet aan, ik doe die pre-master niet, ik neem genoegen met m'n HBO-diploma. Maar een pre-master kun je wel weer op je CV zetten. En je kunt de master later alsnog doen.
Uiteraard zou Lotte dingen achteraf anders hebben gedaan. Met name de bijbaan, zoals ze schrijft. Maar dat kon ze van te voren niet helemaal weten. Je kunt in schatten, maar nooit helemaal voorspellen hoe zwaar een studie zal vallen. En inderdaad, soms heb je geen keus. Zeker als je nog geen M/HBO diploma hebt. Dan moet je maar hopen dat je dat volhoudt en niet uitvalt.
Meer dan je best doen kun je ook niet doen. Het beste is: al je opties bekijken, de juiste mensen om je heen hebben, uitzoeken hoe je zo gezond mogelijk kan leven (bijv. de juiste voedingssupplementen), en een plan B hebben. Maar zekerheden heb je weinig in het leven.