In de tijd dat ik voor Proud2Bme werk, heb ik al best wat blogs over zelfbeschadiging en de mogelijke littekens daarvan geschreven. Toch bekruipt mij wel eens een naar gevoel wanneer ik zo'n blog of bericht plaats. Zijn mijn littekens wel erg genoeg? Ik ken mensen die écht helemaal vol zitten met littekens, terwijl ik er zo weinig heb dat ik het moeiteloos kan verbergen. Ik bedoel, heb jij ooit een litteken bij me gezien? Waarschijnlijk niet; ik probeer het bewust buiten beeld te laten en dat gaat ook makkelijk. Hoe kan ik dan praten over schaamte voor littekens? Over mensen die naar je kijken? Als het bij mij misschien helemaal niet zo erg is?

Mijn problemen zijn niet erg genoeg

De reden dat ik deze blog schrijf, is omdat ik de woorden 'het is niet erg genoeg' veel teruglees op het forum. Mijn eetstoornis is niet erg genoeg, mijn littekens vallen wel mee, een ander heeft het erger. Altijd als ik dat lees, denk en zeg ik: er bestaat niet zoiets als niet erg genoeg. Het is erg, punt. Er zal altijd iemand zijn die het erger heeft. Er zal ook altijd iemand zijn die het minder erg heeft. Of iemand die het gewoon anders heeft. Maar dat betekent niet dat het dan dus niet erg is. Het is niet zinvol om jezelf op die manier te vergelijken.

Een vergelijking die ik wel vaker maak, is die van het gebroken been. Stel jij breekt je been, maar iemand anders breekt twee benen. Zeg jij dan ook: "Ik hoef geen hulp, want iemand anders heeft twee gebroken benen, dus dat van mij is niet erg. Nee toch?" Alle gebroken benen hebben hulp nodig, anders herstellen ze niet en krijg je er alleen maar meer pijn van. Als we al het leed in de wereld met elkaar zouden vergelijken, zouden heel weinig mensen nog ergens hulp bij mogen krijgen terwijl ze dat toch echt nodig hebben.

Ik weet hoe het is

Ondanks dat ik dit bij anderen altijd zou ontkrachten - en dat ook echt meen - betrapte ik mezelf op de gedachte dat het niet erg genoeg zou zijn. Ik had het gevoel anderen niet werkelijk te kunnen helpen als iets bij mij in mindere mate voor is gekomen. En nee, ik weet niet hoe het voor een ander is. Een ander weet ook niet hoe het voor mij is. We kunnen niet precies elkaars emoties voelen of elkaars wereldbeelden ervaren. Wat voor de één heel heftig is, kan voor de ander niet zo veel voorstellen. En andersom. Iets dat in de blog 'De onzichtbare effecten van trauma's' ook goed wordt omschreven. Niet iedere situatie heeft hetzelfde effect op iemand. Niet iedereen voelt overal hetzelfde bij. Maar wat ik wel heb gevoeld, zijn de nieuwsgierige vragen, de kijkende ogen en de ontzettende schaamte over mijn littekens. Ik weet hoe het is.

Ik weet hoe het is om intense spijt te hebben van de littekens op je lichaam. Ik herinner me nog zo levendig hoe een vriendin op de middelbare school me geschrokken aankeek. Ik kan het me nog zo goed voor me halen hoe mijn omgeving boos werd, puur uit de onmacht die ze voelden. Ik zie mezelf nog staan met rijen vol armbandjes en lange mouwen in de zomer. Ik herinner me precies de smoesjes die ik vertelde wanneer iemand erom vroeg en hun blikken die aangaven mij niet te geloven. Ik zie mezelf nog zitten in de tram; ineengedoken tegen het raam geplakt, omdat ik de ogen van degene die tegenover me zat voelde branden op mijn armen. De opmerkingen van vriendjes die ik had en die niet begrepen wat er speelde. Het heeft allemaal voor zo veel pijn en schaamte gezorgd.

En als jij dit ook herkent, in welke mate dan ook, dan mag je daarnaar luisteren en voor jezelf zorgen. Dan mag je daarover praten - bijvoorbeeld op ons forum of in de chat - en hulp bij zoeken. Misschien kunnen wij elkaar wel helpen.

Omgaan met littekens

Ik weet hoe het is om te denken dat die gevoelens nooit over zullen gaan. Om je niet te kunnen voorstellen dat je ooit weer zorgeloos in een jurkje of T-shirt rond zal lopen. Dat je je ooit weer letterlijk en figuurlijk bloot zou geven in een relatie. Of met jezelf een liefdevolle relatie op zou kunnen bouwen. Maar het kan, dat heb ik ervaren. Dat ervaar ik bij mezelf, maar ik zie het ook om me heen. Want ik heb er oog voor gekregen. Vrienden en vriendinnen met littekens, erger dan ik. Ik zie ze, zonder oordeel. Ik zie ze leven, groeien, bloeien. Ik zie hoe het ze niet uit lijkt te maken en weet hoe het mij niet uitmaakt. Als ik het niet erg vind, zou een ander dan niet ook zo weinig oordeel over mij hebben? En als ze al een oordeel hebben, ligt dat dan niet bij hen?

Het is niet makkelijk om na een periode van zelfbeschadiging weer een liefdevolle relatie met je lijf op de bouwen, maar het kan wel. Ik merk dat ik met de tijd er steeds verder vanaf ben gaan staan, wat het ook makkelijker maakte om erover te praten. Als ik mensen zie kijken of als mensen vragen stellen, raakt het mij niet meer, omdat het verleden mij ook niet meer raakt op die manier. Daarin zit denk ik de belangrijkste sleutel. Wanneer je jezelf goed genoeg vindt, kan niemand jou iets maken. En tot die tijd - want ik weet dat het tijd nodig heeft - hoef je geen stappen te zetten waar je nog niet aan toe bent. Dan maar een zomer met luchtige, lange kleding. Dan maar honderd armbandjes. Het is goed om jezelf uit te dagen, maar vergeet niet om ook voor jezelf te zorgen. Soms betekent dat ook het jezelf comfortabel maken tot er wat meer ruimte is voor die uitdaging. Dat blijft een beetje zoeken naar balans. Lees wat dat betreft ook eens de blog 'Littekens in de zomer'. Daarin schrijf ik hier uitgebreid over.

Het is erg genoeg

Ik hoop met deze blog geen erkenning te krijgen voor waar ik mee heb geworsteld of soms blijkbaar nog mee zit. Wat ik met deze blog wel hoop te bereiken, is het uitdagen van het gevoel dat het niet erg genoeg is. Voor mijzelf, maar vooral voor jou. Want ik weet hoe het is om het gevoel te hebben dat het niet erg genoeg is. Ik weet hoe het is. Dat ik mezelf heb beschadigd, is erg genoeg. Dat jij het doet, op welke manier dan ook, is erg genoeg. Wat jij voelt, wat jij ervaart, is echt. Neem het serieus. Zorg goed voor jezelf. Hoe we ook van elkaar verschillen, ik hoop dat onze raakvlakken zorgen dat we elkaar kunnen steunen. 

Het is erg. Erg genoeg.

Deze blog kwam oorspronkelijk online in 2020

Kom bij Proud2Bme gratis en anoniem in contact met lotgenoten, ervaringsdeskundigen, psychologen en dietisten. Op ons forum kun je jouw verhaal delen en/of vragen stellen. Ook kan je dagelijks met ons chatten (de agenda vind je hier). Wij staan voor je klaar.