Ik heb geen zin. Ik heb geen energie. Ik geniet er toch niet van. Ik durf niet. Ik wil niet. Ze vinden mij toch niet leuk. Allemaal redenen om afspraken af te zeggen. Iets wat ik tijdens mijn eetstoornis veelvuldig deed. Vooral in de periode dat ik ook depressief was. Alles koste zoveel energie, niks gaf plezier en ik voelde mij onzeker. Afspraken met vrienden voelden als een enorme opgave, in plaats van iets wat leuk is.

Afspreken met een vriend, vriendin of groepje vrienden is voor veel mensen gezellig, fijn, leuk, afleiding, ontspanning of ontlading. Maar als je een eetstoornis hebt, je depressief voelt of veel last hebt van angsten, is een sociaal leven vaak een energievretende en moeilijke klus.

"Ik denk voortdurend na over wat ik heb gegeten, hoevel kcal daar in zat, wat ik nog ga eten, hoeveel kcal ik dan zal hebben gehad, waar ik ga eten, hoe laat, met wie, hoe... Eten, eten, eten. Er is gewoon geen ruimte in mijn kop voor iets anders. Een gesprek voeren over het vriendje van S. of over het feestje van P.? Ik zou niet weten waar ik deenergie en mentale ruimte vandaan moet halen."  - Anoniem

Als je hoofd vol zit met eetgestoorde gedachten, eetschema's, calorieën en therapiesessies, is het moeilijk om je te concenteren op een gesprek. Laat staan om ervan te genieten. Als je je onzeker voelt over hoe je eruit ziet en wat mensen van je vinden, zijn sociale gelegenheden absoluut geen feest. Als je een lange lijst 'Verboden Voedsel' hebt en bang bent om aan te komen, is een etentje met vrienden onmogelijk. Als je je depressief voelt, is niks de moeite waard.

"Ik durf niet naar dat etentje, want dan moet ik allemaal dingen eten die ik niet wil en mensen gaan op mij letten. Ze zullen vast alleen maar denken dat ik veel eet. Ze zullen niet geloven dat ik een eetstoornis heb. Ik weet eigenlijk niet wat erger is: dat ze weten dat ik een eetstoornis heb of dat ze zullen denken dat ik er geen heb. Ik kan maar beter niet gaan, misschien denken ze dan gewoon niks." - Anorniem

"Ik heb regelmatig afspraken afgezegd omdat ik een eetbui had of 'liever' inplande. Het plannen, calculeren, eten kopen en eten nam zoveel tijd in beslag. Ik had geen tijd voor gezellig doen. Na een eetbui was ik meestal zo ontzettend moe, dat ik ook helemaal geen energie had voor vriendinnen en feestjes."      - Anoniem

"Ik haal gewoon geen plezier uit sociale dingen. Het kost me zoveel energie. Zoals ik vroeger urenlang kon kletsen met een vriendin: nu kosten de kortste gesprekjes al zoveel moeite. Ik kan mij niet concentreren en ik vind het gewoon niet leuk. Ik haal nergens meer plezier uit. Niet meer uit winkelen, naar de bios gaan, uit eten met vrienden, wandelen in de natuur. Alles voelt leeg en nutteloos. De wereld is een koude, kale plek geworden."    - Anoniem

Eén van de belangrijkste dingen die ik heb geleerd in therapie, is dat je bij een eetstoornis, depressie en/of angst, niet altijd kan vertrouwen op je gevoel. Het is ontzettend moeilijk om onderscheid te maken tussen je 'ware' gevoel en je 'eetgestoorde' gevoel. Tussen wat je écht wilt en wat je vanuit angst 'moet'. En bij een depressie is er niet eens een gevoel om op af te gaan: alleen maar een lege wanhoop van waaruit niks wordt gewild.

Mijn therapeut zei altijd: 'Je wéét wat goed is. Doe dat. En je gevoel hobbelt er wel achter aan.' Het is moeilijk om daarop te vertrouwen. Ik wist dat het goed was om met vrienden af te spreken, maar ik voelde totaal geen zin, energie, behoefte, vermogen om dat te doen. Tóch ging ik het doen. In het begin was dit heel lastig, omdat mijn gevoelens en angsten het plezier tegenwerkten. Maar na een tijdje 'hobbelde' mijn gevoel er inderdaad achteraan. Na een tijdje ging ik het weer leuk vinden. Je moet de vicieuze cirkels van angst, vermoeidheid, gebrek aan concentratie, spanning en leegte zien te doorbreken. Dat kan alleen door uitdagingen aan te gaan.

Gewoon doen dus. Wel afspreken, niet afzeggen. Maar 'gewoon doen' is helemaal niet zo gemakkelijk. Als het zo 'gewoon' was, had je er in de eerste plaats al geen moeite mee gehad. Er zijn wel een aantal tips die je kunnen helpen bij het aangaan van deze uitdaging:

De veilige vijf. Kijk naar je vrienden en familiekring en bepaal bij welke mensen jij je het meest veilig voelt. Welke mensen accepteren jou zoals je bent? Bij wie durf jij open en eerlijk te zijn? Wie vertrouw jij? Dat betekent niet dat die andere mensen onaardig zijn of niet waardevol: het gaat er nu om dat jij een aantal mensen hebt bij wie je de uitdaging van het afspreken aan durft te gaan. Met deze mensen ga je de komende tijd afspreken en je stelt jezelf als doel om zo min mogelijk af te zeggen.

Wees open. Vertel aan deze mensen eerlijk waar je moeite mee hebt en hoe je je voelt. Vertel dat je snel de neiging hebt om af te zeggen - niet omdat je hún niet leuk genoeg vindt, maar omdat je niet goed in je vel zit. Geef aan dat je gaat proberen eerlijk te zijn als je afspraken afzegt de komende tijd.

Geen smoezen. Vertel geen smoezen als je afzegt. Mensen hebben het vaak wel door als je een smoes verzint. En je voelt je zelf vaak heel rot als je liegt over waarom je afzegt. Een ander kan balen van het feit dat je afzegt, maar als je eerlijk vertelt waarom, kunnen mensen het vaak beter begrijpen en accepteren.

Het afspraken plan. Stel jezelf per week doelen over hoe vaak je afspreekt, waar en met wie. Houd daarbij rekening met tijd voor jezelf, plekken en tijdstippen die je lastig vindt en groepen of gelegenheden die je spannend vindt. Eis niet gelijk teveel van jezelf.

Ga uitdagingen aan. Als het een tijdje goed gaat met afspreken en niet afzeggen, kun je nieuwe uitdagingen voor jezelf stellen. Bijvoorbeeld afspraken met mensen die minder vertrouwd voelen, of met een groepje afspreken, naar een verjaardag gaan waar je tegenop ziet. Het kan helpen om die uitdagingen te bespreken met een van je 'veilige mensen', zodat je na afloop kunt terugkoppelen over hoe het is gegaan.

Beloon jezelf. Als het je lukt om je doelen te halen - bijvoorbeeld 3 weken achter elkaar niet afzeggen of niet meer liegen als je een afspraak afzegt - geef jezelf dan een beloning. Een verwendagje, een leuk boek, een mooie CD, een lekker taartje, nieuwe schoenen: wees trots op het feit dat je je angsten bent aangegaan, je eetstoornis hebt uitgedaagd of je depressie hebt tegengesproken.

Zeg jij vaak afspraken af?