Als je maar vaak genoeg tegen jezelf zegt dat je goed genoeg bent, dat je waardevol en mooi bent, dan ga je het vanzelf geloven. Dan ga je het vanzelf voelen. Het klinkt wel erg simpel. Zo simpel kan het toch nooit zijn? Als ik de woorden 'ik ben goed genoeg' tegen mezelf uitspreek, begint de stem in mijn hoofd hysterisch te lachen. Haha, wat zielig dit! Wie denk je wel niet je bent? De affirmaties voelen ver weg, niet echt en nogal gek. Het maakt me zelfs een beetje geïrriteerd wanneer ik er weer eens iemand over hoor. Volgens mij heeft de ander makkelijk praten. Hoe kan dit nou ooit werken? Ik geloof er toch niet in.

Zelf heb ik een haat-liefderelatie met affirmaties (gehad). Aan de ene kant zie ik echt wel het mooie erin, heb ik dat ook ervaren en ervaar ik dat nog steeds wel eens, maar aan de andere kant voelde het zo 'gemakkelijk' en haast een beetje oneerbiedig tegenover mijn mentale gezondheid. Alsof het leven en hoe ik me voelde zo maakbaar was. Dat ik me beter kon voelen door 'I AM STRONG' op de spiegel te schrijven. Pfft! En wat als dat bij mij niet het gewenste effect heeft? Waarom zweren anderen hierbij en ben ik zo'n mislukking?

Bron foto

Bij positieve affirmaties kan ik flink in de weerstand schieten. Ik vind het mooier gemaakt dan het is, te simpel klinken, zweverig en haast zoetsappig op een irritante manier. Maar weet je, het werkt wel echt. Ook dat heb ik mogen ervaren en pas ik zo nu en dan nog wel eens toe. Dat kan ieder op haar of z'n eigen manier doen. Het ligt voor mij heel erg aan de context en het heeft voor mij vooral te maken met hoe ik tegen mezelf praat. In mijn hoofd en ja, soms ook wel eens hardop. Een state of mind. Want hoe ik over mezelf praatte, over mezelf dacht en over het algemeen in het leven stond, was met een erg onzekere en negatieve houding naar mezelf. Mijn kernovertuigingen over mijzelf waren allesbehalve positief.

Kernovertuigingen veranderen

Kernovertuigingen zijn overtuigingen die in de loop van de tijd over jezelf ontstaan. Het zijn conclusies die je trekt uit ervaringen die je opdoet in je leven. Gedachtes waar je op automatische piloot naartoe springt. Mijn conclusie was regelmatig dat ik dom, stom, lelijk of waardeloos was. Dat niemand mij moest en dat ik afgestoten werd. Deze gedachtes herhaalden zich steeds vaker in mijn hoofd, waardoor ik het steeds meer ging geloven. Als ik ergens tegenaan liep in het leven en negatieve gedachten had over mezelf, kwam ik na doorvragen meestal uit op een van deze kernovertuigingen. Zie je wel, ze moeten me niet. Zie je wel, ik ben gewoon dom. Zie je wel, ik kan niets en ben niets waard. Hier ben ik in therapie veel mee aan de slag geweest en ik schreef er later ook een uitgebreide blog over. Als je er meer over wilt lezen, kan dat hier.

Het minste of geringste hoefde maar tegen te vallen of mijn kernovertuigingen werden bevestigd en sterker. Zie je wel... Dit ombuigen vond ik ontzettend moeilijk. Ik ging aan de slag met het onderzoeken van mijn denkfouten - Klopt mijn manier van denken wel? Of kijk ik bijvoorbeeld te zwart-wit of vul ik in voor een ander? - en het zoeken naar tegengedachten. Ik leerde begrijpen waar het vandaan kwam en of dat terecht was. Ik ging aan de slag met het ontwikkelen van eigenwaarde, zelfvertrouwen en zelfcompassie. Ook affirmaties kunnen hierbij een rol spelen! In plaats van de negatieve dingen, juist de positieve dingen bewust voor jezelf herhalen. Wat je voedt, dat groeit. 

Begin objectief 

Een goede eerste stap kan zijn om te beginnen met wat je zeker weet dat positief is. In mijn geval: 'Ik speel basgitaar. Ik vind boulderen leuk. Ik speel in een band. Ik ben een dochter. Ik ben een vriendin.' Het zijn allemaal dingen die gewoon zo zijn en die positief zijn. Even helemaal los van of je vindt dat je dat goed genoeg doet. Je doet het, je bent het. Je ervaart verbinding of plezier. Het is wel handig om hierbij iets te kiezen waar je dus ook echt plezier aan beleeft of verbinding bij ervaart. Bij een moeilijke thuissituatie is 'ik ben een zoon of dochter' misschien niet iets dat positieve gevoelens bij je oproept. Maar dat je plezier haalt uit een hobby, fijne momenten met vrienden deelt, met iemand hebt gelachen of dat je planten zo mooi groen zijn, is iets van jou. 

Dit helpt om op een gemakkelijke en haalbare manier de focus te verleggen van je negatieve gedachtes. Er zijn ook dingen in het leven die wel fijn zijn, die goed zijn, die leuk zijn. Daar bewuster van zijn helpt om die lichtpuntjes ook echt te ervaren, in een andere mindset terecht te komen, maar ook om te zien dat je nog zo veel meer bent dan iemand met een eetstoornis of jouw negatieve gedachten. 

Begin klein en realistisch

Een alom bekende tip bij veel situaties is om klein te beginnen, zo ook bij affirmaties. Het is een enorm grote stap van zelfhaat naar zelfliefde. Het is niet gek dat een affirmatie als 'ik ben sterk' totaal geen grip heeft als jij je juist ontzettend zwak voelt. Het is niet gek dat een affirmatie als 'ik hou van mezelf' bespottelijk voelt als jij jezelf op het moment ontzettend haat. Het kan zelfs averechts werken, omdat het zo hopeloos kan voelen. Maar hopeloos is het echt niet! Begin daarom klein en realistisch. Ik ben oké. Ik mag er zijn. Ik voel me nu rot, maar het hoeft niet erger te worden. Ik hoef mezelf niet te straffen. Ik mag voor mezelf zorgen. Ik mag voor me laten zorgen. Ik kies om ook de lichtpuntjes te zien en ervaren.

En weet ook: je hoeft ook helemaal niet elke dag van jezelf te houden of altijd supersterk te zijn. Je mag soms ook echt even balen van jezelf of je heel zwak voelen, maar is het erg om je zo te voelen? Het gaat wat dat betreft ook veel over het gevoel wat dat weer in je losmaakt. Voelt het hopeloos? Moet je jezelf straffen? Neem je het jezelf kwalijk? Ga je jezelf nog verder de grond in trappen? Of mag je op die dagen juist voor jezelf zorgen, jezelf even adempauze geven, onderzoeken wat je kan helpen, dat ook mogen inzetten of het gewoon even doorvoelen? Trek je de conclusie dat jij verkeerd bent - vanuit je kernovertuigingen - of kan je de situatie dichter bij het hier en nu houden? Kan je misschien een fout toegeven, jezelf misschien toestaan boos of verdrietig te zijn op (of door) een ander of iets anders? En hoe dan ook de conclusie trekken dat je voor jezelf mag zorgen?

Hoe praat je tegen jezelf?

Het gaat er in mijn beleving dan ook niet om dat je een bepaalde gedachte door je strot moet proberen te duwen. Het is niet zo dat je jezelf zo geweldig moet vinden. Of dat je heel geforceerd van jezelf moet houden. Het heeft voor mij veel te maken met mild zijn, relativeren, maar ook met: hoe zou ik graag naar dingen wíllen kijken? Heb ik daarin niet meer keuze dan ik denk? Kan ik mijn gedachtes ombuigen? Kan ik mijn focus verleggen? Kan ik voor mezelf zorgen? Kan ik ruimte nemen en geven? En kan ik iets dat wél goed, oké of neutraal voelt versterken, zoals ik mijn negatieve gedachten ook altijd zo veel ruimte in heb laten nemen? 

Wat ik daarmee bedoel is dat ik soms echt in een soort negatieve spiraal kan komen met mijn gedachtes. Ik bekijk dan alles door een donkere bril en elke kleine tegenslag ontmoedigt me; of ik heb geen oog meer voor wat wel leuk is. Alsof ik mezelf niet toesta om te genieten en maar blijf zwelgen in een bepaalde gemoedstoestand. Die kernovertuigingen spelen daar zeker een rol in. En iets negatiefs komt haast automatisch - oneerlijk als het is - altijd harder aan. Als die ene negatieve reactie onder een Instagrampost, naast tien positieve. Misschien voelt het nog gek of ver weg, maar ik ben steeds beter geworden in toch het omzetten van een soort knop. Help ik mezelf hier nou echt mee? Snap out of it. Daarmee ontken ik niet wat vervelend of lastig is of was, maar ik probeer wel door een realistischere bril te kijken, mezelf niet af te straffen en ook ruimte vrij te maken voor wat lucht en licht. 

Ik weet niet of jij jezelf hierin ook herkent. Misschien wel, misschien niet, maar zo ja, dan is het een waardevolle bewustwording. Het kan echt veranderen. Wat dat betreft is het wel echt 'oefening baart kunst'. Ik noem het wel het omzetten van een knop, maar het is ook geen magie. Ik heb hier hard voor gewerkt in verschillende behandelingen en heb hiervoor ook diep moeten graven. Het is niet zo simpel als 'just think happy thoughts'. Het was hard werken in therapie, maar die positieve gedachtes of affirmaties, spelen daar voor mij zeker een rol in. Een van vele bouwstenen in een positiever zelfbeeld en meer zelfcompassie.

Ik geloof nog steeds niet in affirmaties

En misschien is het inderdaad niets voor jou om te werken met affirmaties. Dat is ook oké. Er zijn zo ontzettend veel manieren om aan jezelf te werken, om mild te zijn en zelfliefde en -compassie te ontwikkelen. En wat betreft die maakbaarheid van het leven waar ik het eerder over had: nee, het is ook allemaal niet zaligmakend. Het leven is soms zwaar en iedereen heeft negatieve gedachtes. Soms zie je het even allemaal niet zitten en dat is óók oke. Daarover schrijf ik meer in de blog 'Het is mijn schuld dat ik me slecht voel'. Ik vind dat een ontzettend interessant thema. Dus laat gerust je gedachtes daarover weten en of je daar meer blogs over zou willen lezen!