Mijn computer stond vol met tekeningen en stukken tekst. Al meerdere keren had ik een blogspot account aangemaakt, om het vervolgens weer te verwijderen. Al vaker had ik een tekening op Facebook geplaatst, maar nog voordat iemand kon reageren weer weggehaald. Ik wilde graag delen wat ik maakte, maar was ontzettend bang dat anderen het stom zouden vinden. Ik durfde niks te delen op social media.

Straks vinden ze me stom?!

Waarom haal jij de hele tijd iets weg, net als ik het wil liken? De woorden verschenen in mijn inbox en ik voelde het bloed naar mijn hoofd stromen. Met een knoop in mijn maag en een roodgloeiend gezicht staarde ik naar mijn beeldscherm. Shit, had iemand dat gezien? Hoe vaak had diegene het gezien? Jeetje, nu viel ik pas echt door de mand. Diegene had én al die stomme dingen gezien én opgemerkt dat ik te laf was om het te laten staan. Ik kon wel door de grond zakken.

Ik ging natuurlijk compleet voorbij aan het feit dat hij het wilde liken, maar hij had wel een punt. Aan de lopende band zette ik dingen online om het meteen weer te verwijderen. Soms wachtte ik een paar minuten, maar als er dan nog geen positieve reactie op was, haalde ik het alsnog snel weg. Refresh, refresh, refresh. De uren nadat ik iets had gepost, was ik niet van mijn computer weg te slaan. Als het maar goed gaat! Als niemand maar stom reageert! Als ik mezelf maar niet voor lul zet!

Deze onzekerheid zat me ontzettend in de weg. Los van dat het gewoon niet fijn voelde, had ik ook niet het idee dat ik echt kon zijn wie ik was. Ik schaamde me voor mezelf en was bang voor afkeuring. Een thema dat niet alleen op social media, maar op een veel groter gebied in mijn leven plaatsvond. Dat maakte het soms wat ongrijpbaar. Maar dit was een situatie waarin ik een heel concreet doel kon stellen: Ik wil iets op Facebook plaatsen en laten staan.

Een kwestie van doen

Toen ik dit in therapie voorlegde, kreeg ik als reactie dat het een goed idee was en dat ik dat maar moest doen. Een beetje onbevredigend antwoord, vond ik. Konden we niet even overleggen hoe ik dit makkelijker voor mezelf kon maken? Kon ik niet ergens nog een soort van veiligheid inbouwen? Nee, dat kon niet. Dat was juist het hele punt. Die veiligheid sloeg nergens op. Het zou nooit echt makkelijk worden. Uiteindelijk was het een kwestie van doen en ondergaan.

Met mijn behandelaren had ik afgesproken dat ik iets op Facebook zou zetten. Wel met de voorwaarde dat ik niet de hele tijd mocht refreshen. Nee, dat gaf alleen maar meer onrust. Ik mocht het niet van tevoren invullen en moest anderen (en daarmee mezelf) de kans geven. Ik zou het erop gaan zetten en pas uren later weer kijken hoe het ervoor stond met de likes en reacties. Met een wild kloppend hart drukte ik op enter en ging ik door met de rest van de dag. Af en toe overviel een gevoel van onrust me, maar het ebte ook steeds weer weg. Tot mijn verbazing was het te doen.

Beperkt waarnemen

Aan het eind van de dag klikte ik mijn Facebookpagina weer open. Enigzins gespannen, maar voornamelijk nieuwsgierig. Ik merkte op dat er helemaal geen negatieve reacties waren, maar ook niet zoveel reacties als ik misschien had gewild. Het eerste wat in mijn opkwam was: Niet genoeg reacties, dus niet goed genoeg. In mijn verbeelding zag ik mijn Facebookvrienden hoofdschuddend achter hun computer zitten. Op deze onzin ga ik echt niet reageren. Dat is mijn aandacht niet waard. Dit beeld werd mijn waarheid, maar was het de waarheid?

Tja, dat zal ook nooit weten, maar eerlijk gezegd is die kans best wel onwaarschijnlijk. Ik zit zelf namelijk ook nooit met dit soort gedachten achter m'n computer, dus waarom zou een ander dat wel doen? Van alles wat ik op kon merken, merkte ik alleen het negatieve op en van alles wat ik niet op kon merken, vulde ik het negatieve in. Dat is best een beperkte waarneming. Op die manier kan het inderdaad nooit positief uitpakken. Maar had ik er ook op een andere manier naar kunnen kijken? Wat was er wel positief aan, bijvoorbeeld?

Heus wel wat dingen. Allereerst dat ik het had gedaan. Mijn angst onder ogen had durven komen. Hoe het ook uitpakt, op zoiets mag je altijd trots zijn. Ook vond niemand het publiekelijk stom. Sterker nog, er waren mensen die op 'vind ik leuk' hadden geklikt. Dat is toch mooi? Natuurlijk zullen er altijd mensen zijn die meer likes en reacties behalen, maar is het oneerlijk om mezelf enkel en alleen met die mensen te vergelijken. Als je je alleen maar vergelijkt met mensen die het in jouw ogen beter doen, zal je er nooit eens positief uitkomen. Vergelijk jezelf daarom met jezelf. Het gaat om waar jij nu bent en wat jij nu wil.

Iedereen tevreden stellen

Er zullen altijd mensen zijn die niks hebben met wat jij doet. Er zullen altijd mensen zijn die andere dingen leuk vinden. Er zullen altijd mensen zijn die van mening verschillen. Er zullen altijd mensen zijn die neutraal blijven. Er zullen ook mensen zijn die het leuk vinden en zelf mensen die het fantastisch vinden. Deze mensen vinden dat soms hardop en luidruchtig, maar vaak ook in stilte. Het maakt allemaal niet uit, als jij zelf maar staat achter wat jij doet.

De één zal dingen doen die meerdere mensen leuk vinden, de ander heeft weer een wat kleiner publiek. Dat heeft niet altijd iets te maken met goed of slecht, maar met een bepaalde smaak. Het heeft misschien zelfs te maken met marketing of met hoe actief iemand zelf altijd op anderen reageert. Het heeft te maken met algoritmes en hashtags, whatever. Uiteindelijk betekenen die likes helemaal niet zoveel. Het is vluchtig en onpersoonlijk. Het staat los van jouw waarde als mens. Dat jij je vrij voelt om jezelf te zijn, dat betekent wél heel veel.

Misschien is het wel goed om mijn blogs op Proud hier eens als voorbeeld te nemen. Oke, dat is mijn werk, dus het is wel even anders. Maar toch. De ene keer worden ze goed gelezen, de andere keer wat minder. Soms krijg ik veel reacties, soms weinig. Vaak zijn er positieve reacties, maar soms ook negatieve. Ik schrijf vanuit mijn eigen ervaring en dat sluit niet altijd bij iedereen aan. Soms sla ik de plank ook gewoonweg mis. Want ja, ik ben ook maar een mens. Blogs van mijn collega's worden soms beter gelezen. Soms ook niet. Dat merk ik op en dat vind ik leuk of jammer, maar al die dingen maken mij geen beter of slechter mens. Misschien dat het voor een ander niet zichtbaar is dat ik hiermee bezig ben, maar ik denk dat we in zekere zin allemaal wel met dit soort dingen bezig zijn. Het goed willen doen is heel menselijk. Maar laat het je leven niet beheersen, want dat is helemaal niet nodig.

Je social media account is voor de meeste mensen niet hun werk. Toch mag je best iets vinden van een reactie of het gebrek aan een reactie. Maar laat het jouw waarde niet bepalen, want een ander kijkt ook niet op zo'n enorm kritische manier naar jou. Ik zeg weleens dat de wereld niet om jou draait en dat bedoel ik als iets positiefs. Er staat geen spotlight op je en het is niet van levensbelang om alles perfect te doen. Niet iedereen hoeft van je te houden en je kan het niet voor iedereen goed doen. Wat dat betreft kan je liever drie mensen hebben die van je houden om wie jij wél bent, dan honderd mensen die van jou houden om wie je niet bent.

Je hoeft niet op social media

Toch hoef je niet per se op social media aanwezig te zijn als je dat niet wilt. Dat is ook belangrijk om te onthouden. Als het jou meer kwaad doet dan goed, kan je er ook afstand van nemen. Het is niet voor niets dat veel mensen besluiten om afstand te nemen van social media. Een hoop mensen zijn gevoelig voor de onuitputtelijke bron van onrealistisch vergelijkinsmateriaal. Daar hoef je niet eens een extreem laag zelfbeeld of een eetstoornis voor te hebben. Je hoeft je dan ook niet te schamen of het idee te hebben dat je faalt als je 'dit niet aankan'. Het is niet echt een kwestie van wel of niet aankunnen, denk ik. Het is een kwestie van wat wel of niet goed voelt voor jou. Dat is het belangrijkste. Als social media jou niet voedt, als jij er niets uithaalt, dan hoef je er niet aan mee te doen.

Om social media een veiligere en vooral fijnere plek te maken voor jezelf, kan je een aantal dingen doen. Volg en bevriend bijvoorbeeld alleen mensen en/of accounts van wie jij écht een goed gevoel krijgt. Volg inspirerende, mooie of leuke accounts. Soms betekent dat juist het volgen van 'doodnormale' mensen. Bevriend bijvoorbeeld alleen mensen met wie je echt bevriend bent, of juist niet. Dat laatste vond ik op websites als blogspot wel fijn, zodat ik lekker anoniem mezelf kon blijven. Zet je account op privé, zodat niet de hele wereld ongevraagd mee kan kijken. Wees bewust van wie jouw berichten wel of niet kunnen zien en voel je vrij om iemand te blokkeren als diegene je lastig valt. Het is jouw profiel, jouw plekje. Dat mag je invullen zoals jij dat wilt.

Durf jij weleens iets niet te plaatsen op social media?