Van het kastje naar de muur worden gestuurd: zo voelt het om afgewezen te worden door instellingen die er zouden moeten zijn om je te helpen. Helaas werkt het in Nederland zo dat je vaak maar voor één diagnose bij een bepaalde instantie terecht kan. Heb je meerdere diagnoses? Dan val je tussen wal en schip. Dit is mij ook meerdere keren overkomen.

Nog erger zelfs: ik ben vaker afgewezen door instanties dan dat ze me daadwerkelijk in behandeling hebben genomen. Dit heeft iets gedaan met de manier waarop ik naar mezelf en mijn problematiek kijk, en ik weet dat ik niet de enige ben die dit ervaart. Doordat het woord 'complex' zo vaak genoemd is, ben ik mezelf ook ingewikkeld gaan vinden, mezelf bijna gaan identificeren als 'die psychiatrisch patiënt' en 'dat lastige geval'. Ik begreep mezelf niet meer: was ik dan echt zo raar?

Nee. Absoluut niet.

Abel is sinds 2022 gastblogger bij Proud2Bme. Hij blogt onder andere over de LHBTQ+ community, zijn transitie, mantelzorger zijn en zijn eetstoornis. Wil je meer lezen van Abel? Dat kan via de tag 'Abel blogt'. Wil je zijn voorstelblog (nogmaals) lezen? Die vind je hier.

Bron foto

Als ik nu terugkijk, dan valt me op dat hoe langer ik in de hulpverlening zat, hoe meer diagnoses ik opgeplakt kreeg. Ik zeg niet dat er iets mis is met een diagnose krijgen, integendeel zelfs: het kan heel verhelderend zijn om een diagnose te krijgen. Het kan erkenning geven of opluchting, dat je weet dat je niet de enige bent die met die problemen rondloopt.

Maar: ik denk dat ik een aantal keer een verkeerde diagnose heb gekregen en dat het daadwerkelijke probleem over het hoofd is gezien. Dat bepaalde diagnoses er zijn gekomen omdat ik voldeed aan een paar symptomen, maar dat dit enkel uitingsvormen waren van het onderliggende probleem. Dat er naar mij werd gekeken vanuit de DSM, in plaats van dat er echt naar mij geluisterd werd.

Mijn diagnoseverzameling staat inmiddels op vijf, waarvan ik me in drie in meerdere of mindere mate herken. Ik ben er niet trots op, maar schaam me er tegelijkertijd ook niet voor. Wel maakt dit het zoeken van passende hulp lastig, omdat toch snel wordt gekeken naar de labels die je opgeplakt hebt gekregen: bij instantie X word je afgewezen omdat je een eetstoornis hebt, waarna je vervolgens verwezen wordt naar instantie Y, maar zij wijzen je de deur omdat je onderliggende problematiek hebt en bij instantie Z kan je niet terecht omdat je lichamelijke conditie te slecht is. En zo blijf je zoeken (en intussen vaak zonder hulp zitten).

En dan? Wat doe je dan?

Gelukkig zijn er steeds meer behandelingen mogelijk voor multiproblematiek, omdat instanties ook beginnen te zien dat er vaak meerdere mentale problemen hand in hand gaan. Ik zie dit als een goed en positief iets, maar het werd ook echt tijd hiervoor. Nog te vaak gaat het mis, bijvoorbeeld in de gesloten jeugdzorg of bij de overgang van de jeugd- naar volwassenenpsychiatrie. 

Een paar adviezen die ik zou kunnen geven.

Praat erover

Ik denk dat dit het allerbelangrijkste is. Niet alleen voor dit onderwerp, maar voor bijna alles rondom mentale gezondheid: praten. Als je uitspreekt wat je denkt, kunnen andere mensen met je meedenken en je helpen. Op deze manier leren ze je begrijpen, neem je ze mee in jouw gedachtegang. Door te delen kun je helen. Het is begrijpelijk als je dit eng of spannend vindt: dat is oké. Als praten een stapje te ver is, kun je het eerst opschrijven, bijvoorbeeld in de vorm van een brief, zo kun je anderen toch deelgenoot maken van jouw gedachten.

Zoek buiten de geijkte paden

Zelf heb ik afgelopen jaar de overstap gemaakt van de reguliere GGZ naar een vrijgevestigde psycholoog. Dit was een grote stap, maar ik ben nog steeds heel blij dat ik het heb gedaan. Ik snap dat dit niet voor iedereen haalbaar is omdat het niet altijd vergoed kan worden door de zorgverzekeraar (en het is duur), maar ik zie steeds meer coaches en psychologen die verder kijken dan de labels die je opgeplakt hebt gekregen en echt kijken naar jou als persoon. Dit kan enorm fijn en helpend zijn.

Zoek andere dingen

Ga op onderzoek uit: wie ben jij, los van je diagnoses? Wat vind je leuk? Waar geniet je van? Probeer uit te zoeken wat je belangrijk vindt, waar je waarde aan hecht en waar je plezier aan beleeft. Dit kan van alles zijn: een hobby, studie, tv-programma, noem maar op. Zelf ben ik er afgelopen jaar achter gekomen dat ik schrijven, in welke vorm dan ook, heel leuk en fijn vind. Dit heeft mij bijvoorbeeld ook enorm geholpen in mijn herstel, maar voor jou zou het bijvoorbeeld ook tekenen, schilderen of vissen kunnen zijn.

Wees niet te streng voor jezelf

Je hoeft het allemaal niet in een keer te weten. Jezelf (eigenlijk) opnieuw leren kennen is een heel proces en is niet te doen in een dag. Rome is ook niet in een dag gebouwd (cliche). Het heeft tijd nodig, dus neem die tijd. 

Je bent meer dan je diagnoses, al zijn ze soms zo helpend; het kan ook lastig zijn.