Nog net lukt het mij om m'n hoofd boven water te houden. Rechts van me zie ik je spartelen en ploeteren om niet te verzuipen. Je roept om hulp, maar ik twijfel. Als ik jou nu ga helpen, verdrinken we misschien allebei, maar ik kan je toch ook niet zomaar laten vallen?

Aan de ene kant is het zo dat je pas voor iemand anders kan zorgen als je ook voor jezelf kan zorgen. Aan de andere kant weet je hoe pijnlijk het is als iemand je laat vallen, net op het moment dat je diegene het hardst nodig hebt. Het kan best lastig zijn om een balans te vinden tussen die twee dingen, zeker wanneer jij worstelt met een eetstoornis of andere psychische problemen en iemand waar je om geeft ook. Natuurlijk wil je er graag voor de ander zijn, maar het is ook belangrijk om jezelf hierin niet voorbij te lopen. Hoe doe je dat? 

Selfcare isn't selfish

Er zijn een hoop bekende uitspraken op dit gebied, zoals: 'Je moet eerst jezelf helpen voordat je een ander kan helpen' of 'je kan pas van iemand houden als je ook van jezelf kan houden'. Ik vond het altijd een beetje lastige uitspraken. Hoezo zou ik een ander niet kunnen bijstaan, al ging het met mij niet perfect? Hoezo zou ik niet van iemand kunnen houden, als ik een negatief zelfbeeld heb? Ik voel toch iets voor de mensen om me heen? Is dat dan niet echt? Mag ik dat niet voelen? Ik kan toch best iets missen? Ik hoef toch niet altijd zelf de volle aandacht te hebben. Het voelt toch ook wel goed om een ander te kunnen helpen en ik wil niet egoïstisch zijn.

Hoewel het super lief van je is dat je aan een ander denkt, is wel belangrijk om jezelf daarmee niet voorbij te lopen. Natuurlijk kan je iemand steunen tot op een zekere hoogte. Natuurlijk kan je liefde voelen en om mensen geven, maar de verhoudingen moeten wel gezond blijven. Het is belangrijk om af en toe 'nee' te mogen zeggen en jezelf ook te geven wat jij nodig hebt. Door goed voor jezelf te zorgen, kan je er veel beter voor een ander zijn. Wanneer je echt van jezelf houdt, maakt dat de liefde voor een ander nog veel waardevoller. Als jij jezelf waardevol vindt, geef je iets heel moois aan een ander door jouw liefde te geven.

Je bent niet egoïstisch als je voor jezelf zorgt. Een betere wereld, begint immers bij jezelf. Jij maakt tenslotte net zo veel uit van de wereld als ieder ander mens. Hoe kan je iemand vertellen goed voor zichzelf te zorgen als je dat ook niet voor jezelf doet? Als jij je fijn voelt bent je zo veel sterker en krachtiger. Als jij je fijn voelt is dat voor andere mensen zo veel prettiger. Voor jezelf zorgen is niet egoïstisch. Het is ook fijn voor de ander. Ook kan je door goed voor jezelf te zorgen en van jezelf te houden, met al je imperfecties, die er morgen zijn, inspiratie bieden en een voorbeeld zijn. Ik denk dat dat juist ontzettend waardevol is

Samen zonder zuurstof

Je moet eerst jezelf helpen voordat je een ander kan helpen. Een mooie vergelijking vind ik altijd die van het zuurstofmasker in het vliegtuig. Omdat die situatie veel sneller en duidelijker verloopt, kan je makkelijker zien wat de gevolgen zouden kunnen zijn. Als jij niet eerst jezelf helpt, maar eerst een ander gaat helpen, bestaat de kans dat je al zuurstoftekort hebt voordat je die ander goed en wel hebt kunnen helpen. In dat geval is niemand van jullie daadwerkelijk geholpen. Zitten jullie samen zonder stuurstof. Stikkend in de situatie.

Omdat dit een kwestie van minuten is, kan je snel een beeld vormen van hoe dat in z'n werk zou gaan. Met een eetstoornis of ander psychisch probleem is het soms wat lastiger om te zien. Je overschat misschien sneller de ruimte, tijd of kracht die je wel of niet hebt, maar ook in dit geval is het belangrijk om eerst jezelf te helpen voordat je een ander kan helpen. Niemand heeft er iets aan als jullie er beiden aan onderdoor gaan. Dat wil overigens niet zeggen dat het meteen goed zal voelen om eerst jezelf te helpen. Het voelt als kiezen tussen twee kwaden. Het liefst had je het allemaal anders gewild.

Niet kunnen betekent echter niet dat je het niet zou willen. Als het anders had gekund, had je dat vast wel gedaan. Dat het niet lukt of dat je, met je verstand in plaats van op gevoel, toch een andere keuze maakt, wil niet zeggen dat het je niets boeit. Dit is iets dat je tegen jezelf zou kunnen zeggen, voor je eigen gemoedstoestand, maar ook iets dat je kunt uitleggen aan de ander. Misschien dat je uiteindelijk of op andere gebieden wel iets van hulp of steun zou kunnen bieden, maar het is ook belangrijk om daarin je grenzen te trekken. Het moet uiteindelijk niet ten koste van jou gaan.

Jezelf omringen met gezonde mensen

Proud is een plek waar je steun, herkenning en erkenning kan vinden. Mijn groepsbehandeling is iets waar ik heel erg veel aan heb gehad en de recovery community op Instagram is enorm groot. Aan de ene kant is het natuurlijk heel erg fijn dat je elkaar kan steunen en herkenning vind, maar aan de andere kant is het denk ik ook belangrijk om daar niet je hele wereld van te maken. Zeker over Instagram hoor ik een hoop verhalen die mij doen twijfelen aan hoe goed het werkelijk is. Als ik daar dan over na ga denken begrijp ik dat eigenlijk wel. Ik denk dat een groot probleem van Instagram is dat er moeilijk zicht op is te houden, wat bij een groepsbehandeling of hier op Proud wel anders is.

Zelf heb ik mijn groepsbehandeling bijvoorbeeld als heel prettig ervaren. Al kon ik ook wel getriggerd zijn door de mensen in mijn groep. Dit was gelukkig wel iets dat ik meteen bespreekbaar kon maken en waar ik uiteindelijk juist weer sterker van werd. Triggers zijn nu eenmaal niet altijd te vermijden, ook niet buiten groepstherapie. Op dat moment was ik op een veilige plek om er mee om te leren gaan en had ik veel aan de positieve aspecten van de groep, maar toch werd er altijd op aangestuurd om contact met vrienden en familie te blijven zoeken. Om zelf vangnetten en handvatten te creëren. Om je leven naast de eetstoornis weer op te bouwen en de (helpende) eetstoornis-omgeving uiteindelijk ook weer los te mogen laten.

Mezelf omringen met gezonde mensen, zonder eetstoornis, was ontzettend belangrijk voor mij. Het hielp me om telkens weer een stapje weg uit eetstoornisland te zetten. Echter kan ik me voorstellen dat het heel ingewikkeld is om afstand te nemen van iemand met een eetstoornis die jij graag wilt helpen. Je kan toch niet zomaar iemand laten stikken? Ook hierop kan je al het bovenstaande toepassen. Jehoeft iemand niet te laten vallen, maar maak er niet heel je wereld van. Omring jezelf ook met gezonde mensen. Bovendien is het voor de ander misschien ook goed om wat meer mensen te spreken die zelf niet met een eetstoornis worstelen. Toch hoeft het helemaal niet zó zwart wit te zijn. Het is alleen belangrijk om je balans hierin te bewaken.

Zoals ik al schreef had ik namelijk heel veel aan de groepsbehandeling, aan lotgenotencontact en aan het gevoel dat er mensen waren die mij begrepen. Dit is zeker iets dat je voor elkaar kan betekenen. Het is aan de andere kant natuurlijk ook weer niet goed om maar te doen alsof er niks aan de hand is en de eetstoornis geen aandacht te geven. Zoals ik al zei: Balans. Voor de ander, maar vooral ook voor jezelf.

Je hoeft de wereld niet alleen te dragen

Een sociaal vangnet is iets dat een grote meerwaarde kan zijn bij eetstoornisherstel. Echter betekent een sociaal vangnet niet, dat één iemand het helemaal in z'n eentje op moet vangen. Zeker niet als die gene zelf ook nog eens een hoop op z'n bordje heeft liggen. Als je merkt dat het helpen van een ander te zwaar is voor jou om te dragen, is het goed om aan te sturen op meer hulp. Zelfs als het (nog) niet als te zwaar wordt ervaren is dat denk ik iets heel waardevols om te doen. Meer hulp kan zijn in de vorm van meer mensen erbij betrekken bij wie je je goed voelt, zoals vrienden, familie, je mentor of een vertrouwenspersoon, maar ook het inschakelen van professionele hulp. Een goede behandeling is iets waar je onwijs veel baat aan kan hebben wanneer je worstelt met psychische problemen. Bovendien zijn hulpverleners er voor opgeleid in om iemand zo goed mogelijk te kunnen helpen.

Jij hoeft de wereld in je eentje te dragen. Jij bent niet verantwoordelijk voor het geluk van een ander. Je kan er aan bijdragen, op ontzettend veel verschillende manieren, maar uiteindelijk is herstellen van een eetstoornis iets dat iemand niet alleen, maar wel zelf moet doen. Je kan niet iemand dwingen om zich beter te voelen. Je kan iemand wel steunen, maar als het dan niet lukt heeft dat niet enkel aan jou gelegen. Toch is het logisch dat het ontzettend veel met je doet als je iemand wilt helpen, maar je merkt dat het je niet zo goed lukt. Helemaal niet gek om daar zelf ook met iemand over te mogen praten. Zorg goed voor jezelf.

Sterker dan je denkt

We bewandelen allemaal ons eigen pad. Dat pad is soms ontzettend zwaar. De één heeft helaas wat meer pech dan de ander en de paden kunnen soms enorm van elkaar verschillen. Die verschillende routes lopen we allemaal in ons eigen tempo. Het is ontzettend rot om iemand te zien worstelen, maar je moet de ander ook niet onderschatten. De ander is misschien wel sterker dan je denkt. Onderschat ook niet je eigen kracht. Soms kan een lief berichtje, een klein gebaar, op een haast onzichtbare manier ontzettend veel betekenen. 

Hoe ga jij hier mee om?

fotografie: pexels