Een gezond gebit is iets om trots op te zijn. Soms lijkt het zo vanzelfsprekend, maar voor niet iedereen is dat zo. Maar waar moet je dan op letten?

Geschreven door: Dr. Dien Gambon, Tandarts

Mondgezondheid en anorexia
Wanneer je anorexia hebt is het bekend dat je vaak weinig eet en dat er in de voeding die je eet ook vaak zuren zitten. Overgeven, waardoor maagzuur in je mond komt hoort daar ook bij. Wanneer je maagzuur in je mond krijgt, komt dat vooral in aanraking met de binnenkant van je tanden en kiezen. Tanden en kiezen kunnen door dit zuur, dat vaak en lang in je mond zit, oplossen. Dit heet tanderosie. Behalve dat het glazuur in ernstige mate oplost kan ook het tandbeen verdwijnen.

Hoe ziet tanderosie eruit?
Tanden worden door zuur, korter, doorschijnend of geler. Ook kunnen dunne randen bij je voortanden makkelijk afbreken. Bij kiezen kunnen de knobbels verdwijnen en komen er kleine putjes. Aan de binnen kant van de boven tanden is het ook mogelijk dat al het glazuur helemaal oplost. Je kan tanderosie vergelijken met de kerkbeelden die oplossen door de zure regen.

Meestal wordt na ongeveer een half jaar met regelmatig overgeven tanderosie in je mond zichtbaar.

Anorexia

Boulimia

Wat je er dan van merkt? Tanden kunnen gevoelig en pijnlijk worden bij poetsen en bij het eten en drinken van vooral iets wat koud is.

Niet alleen zuur speelt een rol bij tanderosie, maar ook de hoeveelheid speeksel en de mogelijkheid van het speeksel om zuur te neutraliseren. Speeksel heb je nodig bij bescherming tegen infecties van tandvlees en de bescherming van tanden en kiezen tegen schadelijke bacteriën.

Door een calorie arm dieet is de hoeveelheid speeksel in je mond minder. Je kan het gevoel krijgen van een droge mond. Met weinig speeksel wordt zuur wat in je mond komt niet goed geneutraliseerd. Dit zorgt nog extra voor het oplossen van tanden en kiezen.

Naast maagzuur kan erosie ook komen door het eten, drinken en snoepen van zure voedingsmiddelen. Bij zure dranken moet je denken aan frisdranken (cola, icetea, sinas e.d.), energy dranken, sportdranken, maar ook vruchtensappen. Ook groenten en fruit kunnen zuur zijn, naast verschillende soorten snoep ( winegums, zure matten, lollies, jawbreakers, candyspray).

En dan natuurlijk niet te vergeten verschillende soorten (sla)saus en azijn en medicijnen, en voedingssupplementen en vitamine- C tabletten.

Eigenlijk zit er in alles wat fris smaakt zuur. Smaak is alleen geen maat of iets zuur is. Yoghurt en karnemelk smaken dan wel zuur, maar omdat er veel calcium in zit, is het zonder suiker wel veilig voor je tanden. Eigenlijk wel gek.

Light frisdranken zijn even erosief als gewone dranken. Light betekent alleen dat er in vergelijking met het gewone product minimaal 30% minder energie (kcal) of suikers in zit. De hoeveelheid zuur hoeft niet minder te zijn.

Hieronder vind je een lijst je van voedingsmiddelen die erosie veroorzaken. ( ++++ = heel erg erosief)

Dranken
Appelsap ++++
Chocomel niet
Cola ++
Cola light ++
Energy dranken +++++
Icetea +++++
Karnemelk niet
Melk niet
Mineraalwater niet
Multivitamine dranken +++
Sinas ++
Sinaasappelsap ++++
Sportdranken ++
Thee niet
Up- dranken ++++
Vruchtensappen +++
Water niet
Yoghurtdranken niet

Diversen
Appelmoes ++++
Dressing +++
Azijn +++++++
Drop niet
Pepermunt niet

Maagzuur +++++

Wat kan je doen om je tanden te beschermen tegen erosie?

• Drink niet erosieve dranken zoals bijvoorbeeld water, thee en melk.
• Beperk het aantal keren eten en drinken van zure voedingsmiddelen.
• Houd zure dranken, voeding, snoep zo kort mogelijk in je mond.
• Drink een glas zo snel mogelijk achter elkaar leeg.
• Drink met een rietje.
• Spoel met water en/ of melk na overgeven of het gebruik van zure voedingsmiddelen
• Slik vitamine-C tabletten en zure voedingssupplementen direct door. Spoel na met water.
• Drink 's nachts alleen maar water, ook vlak voor je naar bed gaat.
• Wacht met poetsen van je tanden een uur na zuur in je mond.
• Gebruik een zachte tandenborstel
• Gebruik Elmex Erosie Protection tandpasta /spoelmiddel om het gebit harder te maken.

Mondgezondheid en eetbuien
Heb je regelmatig eetbuien en geef je over dan is er ook grote kans dat je niet alleen tanderosie krijgt, maar dat er ook veel gaatjes komen. Meestal eet je veel en vaak van alles waar suiker in zit.
Wanneer je niet goed poetst blijft er plak op je tanden achter. De bacteriën in de plak maken van suiker zuur. Het glazuur lost op die plek op en er ontstaat een gaatje.

Je kan een gaatje ook wel vergelijken met een verrotte vensterbank. Aan de bovenkant is de verf gaan bladderen en naar verloop van tijd vindt er houtrot plaats aan de binnenkant. Zo werkt het ook bij je tanden. Gaatjes breiden zich uit naar binnen.

Wanneer je een gaatje hebt krijg je het eerst last bij het eten en drinken van zoete en koude dingen.
Van suikervrije producten kan je geen gaatjes krijgen. Kauwgom met de suikervervanging door xylitol is zelfs goed voor je tanden. De kans op gaatjes wordt zelfs kleiner. Goed om te weten.

Bij light producten is dat anders. Er zit dan wel minder suiker in, maar " light" is zeker niet veilig voor je tanden. En pas op met "geen suikers toegevoegd " wat vaak op de verpakking staat. Dit betekent zeker niet dat het suikervrij is. In alle fruitdranken zitten fruitsuikers, die ook voor gaatjes kunnen zorgen.

Wat kan je doen om gaatjes te voorkomen?

• Poets je tanden twee keer per dag met fluoride tandpasta. Fluoride tandpasta beschermt tegen gaatjes en kan er voor zorgen dat beginnende gaatjes herstellen.
• Poets met een zachte tandenborstel met een klein kopje.
• Gebruik een tandenstokertje voor tussen je tanden.
• Eet en drink tot 7 keer per dag. Drie keer een hoofdmaaltijd en vier keer een tussendoortje. Het is het beste in een korte tijd veel te eten en te drinken. Beter een glas in korte tijd leeg drinken dan steeds maar een paar slokjes. Zo ook met eten.
• Gebruik weinig suiker en frisdrank
• Een uur voor het slapen gaan niets meer eten en drinken.
• Drink 's nachts bij dorst alleen maar water.
• Gebruik suikervrije kauwgom. Kauwgom met xylitol beschermt zelfs je gebit.
• Ga regelmatig naar je tandarts om je tanden en kiezen te controleren.
• "Snoep verstandig: eet een appel" geldt nog steeds, maar niet de hele dag door

Je tandarts wil voor jou en je tanden het allerbeste! Dus heb je vragen stel ze dan gewoon. Tandartsen kunnen je helpen om ook jou een stralende lach te geven en je gebit gezond te houden.