Eetstoornis: symptoom of stoornis

 

Is een eetstoornis een op zichzelf staande ziekte of is het eigenlijk enkel een symptoom van andere, onderliggende problemen, een uitingsvorm? Deze vraag werd ons een tijd geleden bij een bijeenkomst gesteld. Een interessante vraag, ookal weet ik rationeel dat een eetstoornis een op zichzelf staande psychische ziekte is. Waarom twijfel ik dan toch?

Toen ik een eetstoornis ontwikkelde was ik me volledig bewust van waar ik mee bezig was. Ik wist dat ik rommelde met eten en koos hier zelf voor. Dit rommelen met eten kwam echter niet vanuit het niets, het was een gevolg van andere problemen. Ik voelde me anders, ik voelde me eenzaam, minderwaardig en negatief over mezelf. Kwam de eetstoornis voort uit deze problemen of zijn deze problemen onderdeel van de ziekte? Een moeilijke vraag die ik niet zo zou kunnen beantwoorden.

problemen met eten

Ikzelf heb mijn eetstoornis nooit ervaren als een psychische stoornis. Misschien omdat ik mijzelf niet serieus genoeg durfde te nemen, misschien omdat ik het idee was dat het enkel een symptoom was voor allerlei dieperliggende problemen. In eerste instantie gebruikte ik mijn slechte eten ook als uitingsvorm voor hoe ik mij voelde. Ook hierin kan je je afvragen of ik het rommelen met eten gebruikte of dat dit een onderdeel is van de ziekte?

De meeste mensen met een eetstoornis hebben een aantal gemeenchappelijke kenmerken: Ze zijn perfectionistisch, hebben een negatief zelfbeeld en voelen zich onzeker. Zijn deze eigenschappen onderdeel van de stoornis of zijn de problemen met eten enkel een symptoom, gevolg van deze eigenschappen? Niet iedereen met deze eigenschappen ontwikkelt immers een eetstoornis.

psychische stoornis

Zelf denk ik dat het een beetje van beiden is. Rond mijn 16de gebruikte ik het rommelen met eten als manier om te vluchten voor gevoelens en problemen. Had ik toen ingegrepen en goede steun en hulp gehad, dan had het zich waarschijnlijk niet ontwikkeld tot een stoornis. Het waren toen enkel symptomen voor mijn problemen. Wellicht omdat ik een biologische kwetsbaarheid met me meedroeg en het lijnen een trigger was hiervoor heeft het zich ontwikkeld tot een stoornis. Door de jaren heen hebben die symptomen zich bij mij ontwikkeld tot een eetstoornis. Natuurlijk stond dit nog sterk in verband met allerlei onderliggende problemen, want zonder die problemen zou het zich niet hebben ontwikkeld tot een echte eetstoornis.

Dat het op dat moment niet enkel meer een symptoom, een uitingsvorm was kan ik denk ik opmaken uit het feit dat ik er niet meer mee kon stoppen. Het gedrag had zich ontwikkeld tot een soort ingewikkelde verslaving. Allerlei eetgestoorde gedachtes hielden dit gedrag in stand. Wilde ik kunnen werken aan de onderliggende problemen, dan moest ik eerst zieke patronen van de eetstoornis doorbreken. Net als bij een verslaving kan je niet werken aan de problemen als je tegelijkertijd blijft grijpen naar het middel.

psychische stoornis

Om te vechten tegen mijn eetstoornis was het dus niet enkel nodig om te werken aan onderliggende problemen, maar ook aan de gedragingen die aan de oppervlakte lagen: ongezond eten, eetbuien, compenseren etc. Belangrijk was wel dat aan beiden voldoende aandacht werd besteed en niet enkel aan het eten. Toen dit laatste korte tijd wel gebeurde slaagde de therapie ook niet.

Een eetstoornis is niet enkel een symptoom, uitingsvorm voor onderliggende problemen. Het is een combinatie aan symptomen waaraan o.a. diverse problemen ten grondslag liggen. Om van je eetstoornis te kunnen genezen is het van belang dat je aan beiden werkt.

Wat denk jij: Is een eetstoornis enkel een uitingsvorm of is het een pychische stoornis?

 

Gerelateerde blogposts

Reacties

Amélie - Maandag 7 juli 2014 13:07
Voor mij is het een symptoom. Bij mezelf.
Ik kan niet oordelen hoe het voor anderen of in het algemeen is...
Jessica - Maandag 7 juli 2014 13:11
Voor mij is mijn eetstoornis ook slechts een symptoom.
een uitingsvorm. Maar ik heb dan ook nog andere 'stoornissen'.
Voor anderen is dit misschien anders.
M. - Maandag 7 juli 2014 13:16
Goede blog met een interessant onderwerp! Ik denk idd dat het een combi van meerder factoren is. Het blijft natuurlijk een lastige vraag, want als de precieze oorzaak aan te wijzen was, konden mensen met eetstoornissen makkelijker en sneller geholpen worden. Hoe het bij mij denk ik is gegaan, is dat ik er al gevoelig voor was en dat het getriggerd werd door een voor mij ingrijpende verandering. Die grote verandering bracht een langdurige periode van stress met zich mee, waardoor ik letterlijk geen hap door mijn keel kreeg. Dat bracht als gevolg dat ik afviel en dat gaf weer het gevoel dat ik toch nog ergens goed in was, maar ook zwakte mijn gevoel af door gebrek aan energie, zodat ik met de stress om kon gaan (ik kreeg minder energie om te piekeren). En in plaats van me onzeker voelen, was ik veel te druk met denken over (niet) eten en gewicht. Wat voor mij alleen een vraag blijft, is waarom ik na die stressvolle periode nog steeds een eetstoornis heb, terwijl die stress al lang weg is. Het voelt soms alsof de eetstoornis zelf nu een bron van stress is geworden en zichzelf dus zo in stand houdt.
Laura - Maandag 7 juli 2014 13:19
Dit vind ik echt een goed stukje:

"Dat het op dat moment niet enkel meer een symptoom, een uitingsvorm was kan ik denk ik opmaken uit het feit dat ik er niet meer mee kon stoppen. Het gedrag had zich ontwikkeld tot een soort ingewikkelde verslaving. Allerlei eetgestoorde gedachtes hielden dit gedrag in stand. Wilde ik kunnen werken aan de onderliggende problemen, dan moest ik eerst zieke patronen van de eetstoornis doorbreken. Net als bij een verslaving kan je niet werken aan de problemen als je tegelijkertijd blijft grijpen naar het middel".

Echte eyeopener voor alle mensen die steeds maar blijven roepen: "Ik wil eerst aan mn achterliggende problemen werken" en ondertussen lekker eetgestoord blijven doen.

Ik begrijp echt wel dat veel mensen vinden dat in ES-klinieken teveel symptoomgericht wordt gewerkt. Ben ik het mee eens, er moet ook naar achterliggende dingen worden gekeken. Maar de symptomen moeten óók worden aangepakt, want anders houd je de ES in stand.

En om antwoord te geven op de vraag: ik denk dat het eerst wellicht een uitingsvorm is, maar uiteindelijk echt wel een psychische stoornis...
R - Maandag 7 juli 2014 14:13
Ik vind het een symptoom...
Maanmeisje - Maandag 7 juli 2014 14:34
Beide, denk ik.
A. - Maandag 7 juli 2014 14:58
Lastig. Ik weet ook niet of ik een eetstoornis zou vergelijken met een verslaving. In mijn ogen houdt de ondervoeding (en dat is boulimia net zo goed) an sich vooral het probleem in stand; heel veel eetstoornisgedragingen komen puur door ondervoeding, is gebleken uit onderzoek.

In dat licht is het denk ik een op zich zelf staande ziekte, die zichzelf in stand houdt. Al geloof ik ook dat het bij anderen 'slechts' een symptoom is (en hier bedoel ik verder niets mee, ik weet alleen niet hoe ik het anders moet opschrijven).
Chananja - Maandag 7 juli 2014 15:02
Voor mij begon het als uitingsvorm van andere problemen, maar ontwikkelde het zich uiteindelijk tot een volledige, op zichzelf staande stoornis (die wel nog sterk verweven was met de onderliggende problemen). Denk ik.
Nikki - Maandag 7 juli 2014 16:02
Interessant onderwerp.

Ik vind het dan ook een moeilijke vraag en denk dat het beide is, misschien achtereenvolgens of misschien tegelijkertijd.
Joosje Poortvliet - Maandag 7 juli 2014 16:05
Een eetstoornis is geen stoornis! Het is een verslaving. Een stoornis is het zeker niet, want je bent toch niet gestoord? In de war, eenzaam, perfectionistisch en heel erg hard voor jezelf. Ja dat wel. Maar gestoord? Nee! We zijn allemaal mooie, dappere en bijzondere mensen.
Denisee.. - Maandag 7 juli 2014 16:10
Bij mij is het iniedergeval een combinatie van,
door mijn onderliggende problemen waardoor ik het rommelen met eten gebruikte om mezelf te verdoven heb ik uiteindelijk wel de eetstoornis kunnen ontwikkelen,
maar nadat ik de eetstoornis heb ontwikkeld is het veel meer geworden dan alleen een uitingsvorm, ik zie het nu ook wel echt als een psychische stoornis.
T. - Maandag 7 juli 2014 16:11
@Joosje
Mensen met een persoonlijkheidsstoornis of een stemmingsstoornis zijn ook mooie, dappere en bijzondere mensen, maar dat maakt niet dat ze geen psychische stoornis hebben.
Juut - Maandag 7 juli 2014 16:56
Mijn therapeut (van een gespecialiseerde eetstoornis kliniek) zegt altijd: Eetstoornissen bestaan niet. Daarmee bedoelt ze niet dat je geen probleem hebt met eten. Maar dat het een andere, onderliggende oorzaak heeft. Dus ik denk ook dat het een symptoom is. Maar even goed kan je er heel erg veel last van hebben.
Liz - Maandag 7 juli 2014 17:15
Ik vind het een symptoom. Bij mij is dat in ieder geval wel zo. Ook werkt het zeer verslavend, maar ik denk zodra het verslavende deel echt een verslaving is geworden, dat ook het moment is dat een symptoom in een stoornis is veranderd.
Jessica - Maandag 7 juli 2014 17:37
ondanks dat het voor mij dan een symptoom is ben ik wel met je eens dat je wel iets moet doen aan symptoombestrijding! Ik was en zou nooit zover gekomen zijn door alleen maar achterliggende thema's aan te pakken. Ik had het ook nodig om bewust bezig te zijn met keuzes rondom voeding en manieren te vinden om eten niet meer te gebruiken als symptoom/uitlaatklep. Ook al voelde ik me rot, ik moest leren om te blijven eten. Ik moest leren om controle los te laten. Dat was mij niet gelukt als ik mijn eetstoornis had genegeerd omdat het slechts een symptoom is.
Joosje Poortvliet - Maandag 7 juli 2014 17:47
@T. Toch geloof ik niet in stoornissen. En hokjes. En diagnoses. Ik geloof er wel in dat mensen heel kunnen worden met behulp van een goede therapeut/coach.
G. - Maandag 7 juli 2014 18:39
Ik zie het verschil niet zo. Zichtbaar gedrag is toch een uiting van een prikkel, de prikkel kan verstoord zijn. Waarom die prikkel er is: complex - lijkt me geen kwestie van vinden oid, maar meer menselijk lichaam 'de natuur' en soms voorspelbare (causale) relaties en soms niet.

Hopelijk is er ooit een efficiënt ( zo snel als goed mogelijk is) allround genezingsproces: dat je snel kan zien wat een patiënt - lijdend aan welke ziekte dan ook - nodig heeft.
anoniem - Maandag 7 juli 2014 19:10
Het is een beetje het kip en het ei verhaal.

Voor mij is mijn eetstoornis begonnen als symptoom maar nu toch echt een stoornis. Ik denk dat dit bij heel veel psychische stoornissen is. Wanneer een stoornis niet volledig genetisch bepaald is zal er toch een trigger zijn welke ervoor zorgt dat je de stoornis ontwikkeld. En ja, doordat het door iets getriggerd wordt kan je zeggen dat het een symptoom is terwijl het tegelijk ook een stoornis kan zijn.

Uiteindelijk maakt het mij niet uit of iets een stoornis is of een symptoom. Een eetstoornis, in welke vorm ook, is een ernstige ziekte en je zal een harde strijd moeten leveren om beter te worden.

Sanne - Maandag 7 juli 2014 21:26
Ik denk dat een eetstoornis een symptoom is, net als dat ik denk dat een depressie of angststoornis een symptoom is. Een stoornis ontstaat niet zomaar, is vaak gevolg van ... Uit onderzoek is gebleken dat aan depressie vaak verliezen ten grondslag liggen en zou depressie dus een symptoom zijn van niet goed om kunnen gaan met verliezen. Ik denk dat een eetstoornis komt door onvoldoende controle die ervaren wordt oid (weet niet in hoeverre daar onderzoek naar gedaan is). In termen van DSM IV is een eetstoornis een psychische stoornis, evenals depressie, angststoornis, maar naar mijn idee zijn het allemaal uitingsvormen van iets onderliggends.
Ana - Maandag 7 juli 2014 22:04
Hmmm, mijn eetstoornis is ontstaan door een depressie, maar door miijn eetstoornis ben ik nog veel depressiever geworden. In dat opzicht is het meer een vicieuze cirkel in een pakketje.
Toch vind ik een eetstoornis wel heel erg symptomatisch, het is wel heel erg een manier om iets wat in je hoofd zit te uiten op een 'praktische' zichtbare manier te uiten.
Calorieën en kilo's zijn makkelijk te tellen, en het is makkelijk na te gaan of je te weinig eet of weegt. Dat is heel concreet. Een depressie die in je hoofd zit, is veel minder tastbaar... Want wanneer ben je depressief en wanneer stel je je aan?
Ik denk wel dat een eetstoornis een manier ( en dus symptoom) om de problemen in iemands hoofd op praktische/concrete/zichtbare/tastbare manier te uiten. Voor mij wel iig.... Ik geloof dat een eetstoornis nooit een opzich zelf staand probleem is, hoe klein de onderliggende problematiek voor het oog ook mag lijken.
Sharon - Maandag 7 juli 2014 23:10
Een lastige stelling. Ik denk een symptoom maar ook een psychiatrische aandoening. Omdat ik naar mijn idee met een eetstoornis ben geboren. Ik ben namelijk sinds dat ik me kan herinneren altijd bezig geweest met eten als het niet lekker ging. Als peuter al! Mijn ouders zijn hiervoor ook veel naar de dokter gegaan. Ik denk dat je deels kwetsbaar moet zijn voor een eetstoornis om een eetstoornis te kunnen ontwikkelen. Maar je moet wel al kwetsbaar zijn. Door bijvoorbeeld een depressie of andere onderliggende problemen. In dit geval vind ik het een symptoom als een psychiatrische aandoening.
Nina - Dinsdag 8 juli 2014 00:26
Een stoornis bij mij.
Nina - Dinsdag 8 juli 2014 00:27
Ik deed gestoorde dingen...was mezelf niet meer dus een stoornis
Dev - Dinsdag 8 juli 2014 08:32
Voor mij is mijn eetstoornis zeker weten een symptoom
Laura - Dinsdag 8 juli 2014 09:41
Alleen het feit dat er "onderliggende dingen" bij een eetstoornis zijn, betekent nog niet dat het geen op zichzelf staande stoonis is. Natuurlijk heeft iemand vaak eerst last van allerlei andere dingen (somberheid, onzekerheid, etc) voordat de eetstoornis ontstaat, maar waarom zou je het een symptoom noemen?

Even een vergelijking:
Mensen met een angststoornis ontwikkelen later vaak ook een depressie (logisch, want je wordt niet blij van het hebben van allerlei angsten), maar die depressie noem je dan toch ook gewoon een stoornis? En niet een symptoom van de angststoornis?


Marjolein - Dinsdag 8 juli 2014 13:04
Een eetstoornis is meestal een gevolg van verschillende dingen, zoals onzekerheid, laag zelfbeeld, perfectionistisch. Maar ik denk dat een eetstoornis wel een pychische stoornis is, want ik vind een eestoornis te ingewikkeld voor een symptoom. Het gaat niet alleen over hoeveel je moet eten op een dag of wegen. Er spelen behoorlijke gestoorde en niet realistiche gedachtes bij waarin je totaal zit gevangen. Je kijkt gestoord tegen eten en gewicht aan en daarom vind ik het zeker wel een stoornis.
*Esther* - Dinsdag 8 juli 2014 19:20
Ik denk dat een eetstoornis een uitingsvorm is, dat is bij mij in ieder geval wel het geval.
Prue - Woensdag 9 juli 2014 11:03
Maakt mij niet zoveel uit welk etiket er op zit.
Andreaa - Donderdag 10 juli 2014 17:11
Wauw! Echt precies wat ik ff nodig had om te lezen...
De psycholoog waar ik eerst heen ging wilde eerst mijn eten 'op de rit' hebben voor ze überhaupt dieper op mijn klachten in wilde gaan.
Nou ik heb ook ervaren dat dat dus echt niet helpt...
Hoe kun je stoppen met het 'middel' als de oorzaak er nog is, en hoe kun je werken aan de oorzaak als je niet stopt met het 'middel'.